Ch.Taylor- Η μετανεωτερική Δύση χρειάζεται την πνευματικότητα της Χριστιανοσύνης

Σε έναν δυτικό κόσμο που κλυδωνίζεται  λόγω του ελλείμματος αξιών , φωνές σαν αυτή του φιλοσόφου Charles Taylor (Τσαρλς Τέιλορ), Ομότιμου Καθηγητή του Πανεπιστημίου McGill (Μόντρεαλ, Καναδάς) που μιλά για ανάγκη επιστροφής της Δύσης στην πνευματικότητα της Χριστιανοσύνης, μοιάζουν με φάρο σε μια εναγώνια πορεία. Την  αναγκαιότητα αναζήτησης μιας πυξίδας επεσήμανε ο κ.Τέιλορ κατά την διάλεξη «Ο Χριστιανισμός στην κοσμική εποχή της Δύσης», που πραγματοποιήθηκε στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, στο αμφιθέατρο Λεωνίδας Ζέρβας. 

 

Ο διεθνούς φήμης «φιλόσοφος του Χριστιανισμού» όπως τον αποκάλεσε ο Δρ. Ευθύμης Νικολαίδης , διευθυντής Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, τόνισε πως τον ενδιαφέρει η Ορθοδοξία ως ανανεωτική ματιά στον δυτικό κόσμο, καθώς  μπορεί να προσδώσει μια άλλη οπτική στη μετανεωτερική κοινωνία.

 Το επίκαιρο θέμα δεν αφορά μόνο την Εκκλησία αλλά και δεν πρέπει να συζητείται σε περιβάλλον απομονωτισμού και  άμυνας, επεσήμανε ο Δρ.Παντελής Καλαϊτζίδης διευ-θυντής της Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου.

Υπενθυμίζεται ότι η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών Βόλουκαι το Πρόγραμμα «Επιστήμες και Ορθοδοξία ανά τον κόσμο» (SOW) του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. 

 Εξαιτίας των σημαντικών αλλαγών τόσο στη νεωτερική όσο και στη μετανεωτερική κοινωνία  σε πτυχές όπως η επιστήμη, οι κοινωνικές δομές κ.ά., σύμφωνα με τον κ.Τέιλορ, τις ίδιες διασπαστικές τάσεις βιώνει και η Χριστιανοσύνη με την θεσμική μορφή της εκκλησίας. Και αυτό συμβαίνει γιατί η σύγχρονη κοινωνία δεν απαρτίζεται από ανθρώπους με τις ίδιες καταβολές, κουλτούρες και θρησκείες ή την ίδια εθνοτική προέλευση,  με αποτέλεσμα το αίσθημα του «ανήκειν» αλλά και η πνευματική μας ζωή  σε σχέση με τον πλησιέστερο άλλον να διαφοροποιείται. Μάλιστα ο κ.Τέιλορ περιέγραψε χαρακτηριστικά ότι ο γείτονάς μας μπορεί να ασκείται πνευματικά μέσω του διαλογισμού, να πράττει αγαθοεργίες μέσο ΜΚΟ κ.ά. ακολουθώντας άλλες πρακτικές σε σχέση με εκείνες του καλού χριστιανού της προ-νεωτερικής περιόδου.

Σχετικά με το ερώτημα, εάν το  «χλιαρό» αίσθημα πίστης και η παραμέληση της λατρευτικής ζωής εκ μέρους των χριστιανών σημαίνει και το τέλος της Χριστιανοσύνης, ο φιλόσοφος εξήγησε ότι η νεολαία ως είναι φυσικό αναζητά πνευματικούς τρόπους και ακριβέστερα μια πνευματική μεταμόρφωση, ενώ οι μεγαλύτερες γενεές επιθυμούν την επιστροφή σε προηγούμενες καταστάσεις, καθώς θεωρούν ότι το παρελθόν ήταν πιο σταθερό, φοβούμενες ότι οι ηθικές αξίες που βιώνουμε αποτελούν απειλή. Με τον τρόπο αυτό οδηγούμαστε σε μια «σχάση», σε έναν διχασμό ανάμεσα στη νεολαία και την γερουσία, ενώ ο ίδιος επεσήμανε ότι η παραπληροματικότητα θα καταλάγιαζε τις κοινωνικές εντάσεις.

Μάλιστα, ο φιλόσοφος δεν παρέλειψε να σχολιάσει ότι από τη Μεταρρύθμιση και μετά ο Χριστιανισμός  επικεντρώθηκε στην ατομική σωτηρία, συμπληρώνοντας ότι ο "κομισαριονισμός" της Εκκλησίας, δηλαδή η τελολογική εμφάνιση της πίστης, δεν είναι εφικτός σήμερα. Ενδεικτικό είναι, σύμφωνα με τον φιλόσοφο, ότι δεν απέχουμε, όπως καταδεικνύουν οι έσχατες εποχές που ζούμε και ιδιαίτερα αυτής της Κρίσης, από αυτό που περιγράφεται στην Θεία Κωμωδία του Δάντη.

Στον διάλογο που ο Καναδός καθηγητής του πανεπιστημίου του Μόντρεαλ είχε με το κοινό, αναπτύχθηκαν πολλά ενδιαφέροντα ζητήματα όπως η αδυναμία διαχωρισμού της ορθόδοξης χριστιανικής ταυτότητας από την εθνικο-φυλετική όπως υπογράμμισαν στα λεγόμενά τους αρκετοί από τους ακροατές που έθεσαν καίρια ερωτήματα. Ο κ.Τέιλορ  υπενθύμισε ότι οι κατά τόπους εθνικισμοί «μπερδεύονται» με την θρησκεία, αναφέροντας ως χαρακτηριστικά παραδείγματα τις ρωμαιοκαθολικές χώρες Πολωνία και Ουγγαρία. Ωστόσο, η θρησκευτική ταυτότητα μπορεί να λειτουργήσει ανανεωτικά, όπως για παράδειγμα η Ορθόδοξη Χριστιανοσύνη στην μετά από την Οκτωβριανή Επανάσταση Ρωσία, αφού πολλοί φυγάδες μετά από την επικράτηση του κομμουνισμού στην αχανή χώρα, επηρέασαν με την ορθόδοξη πνευματικότητα τους ανθρώπους. 

Με την παραδοχή ότι στο παρελθόν η ρωμαιοκαθολική εκκλησία μιλούσε από καθέδρας ως μοναρχικό πολιτικό καθίδρυμα με κοσμική εξουσία, τονίστηκε η αναγκαιότητα «να αφουγκραστούμε ο ένας τον άλλο» και να γίνει διάλογος. Πρόκληση σ’ ένα περιβάλλον όπως διαμορφώνεται από τις σύγχρονες δημοκρατίες που σέβονται τις διαφορετικές θεωρήσεις και αντιλήψεις,  αποτελεί να γίνει κατανοητή και από πλευρά θρησκευτικών θεσμών η σημασία της συνύπαρξης και όχι η έμφαση στην εξομοίωση. Καταλήγοντας ο κ. Τσαρλς Τέιλορ ανέφερε ότι στον σημερινό κόσμο, επιτακτική προβάλλει η ανάγκη οι Εκκλησίες, χωρίς να απεμπολήσουν τη μακραίωνη ιστορία τους, να «γονιμοποιήσουν» εκείνα τα στοιχεία που θα τις βοηθήσουν να αναζητήσουν εκ νέου τον ρόλο τους.