Φράγκικος Πύργος Bραυρώνας, ποιός τον έχτισε; Ποιοί άλλοι βρίσκονται στην Αττική;

Επιβλητικός εδώ και αιώνες στέκει ο πύργος, τον χαζεύουμε από μακριά καθώς το αυτοκίνητο στρίβει από τον Μαρκόπουλο για την Βραυρώνα... Το τοπίο διακρίνεται για τις καταπράσινες φιστικιές αλλά και γι αυτό το υπέροχο κτίσμα που το καλύπτει ένα μυστήριο… Ωστόσο, για να μπορέσουμε να το πλησιάσουμε πρέπει να διασχίσουμε χωματόδρομους. Όσο πλησιάζουμε το θέαμα γίνεται πιο εντυπωσιακό! Ο  τετράπλευρος Πύργος της Βραυρώνας, κτισμένος από μικρούς και μεγάλους λίθους, «φιλοξενεί» στους τοίχους  αρχαία σπαράγματα.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Σίγουρα θα έχετε ακούσει για τους πύργους – βίγλες που είχαν την λειτουργία παρατηρητηρίων αλλά και  χρησιμοποιούνταν για την αναμετάδοση μηνυμάτων. Από τα σημεία αυτά συνήθως ενημέρωναν τους κατοίκους όταν εντόπιζαν πειρατικά καράβια στην θάλασσα, όπως συνέβαινε με τις βυζαντινές φρυκτωρίες. Ο πύργος ήταν μέρος ενός δικτύου πύργων που βρίσκονταν σε οπτική επικοινωνία μεταξύ τους και για αμυντικούς λόγους.

 Ο εν λόγω πύργος είναι μεσαιωνικός και συγκεκριμένα κτίστηκε από τους Ντε Λα Ρος τον 13ο αιώνα μαζί με άλλους πύργους στην Αττική. Πρόκειται για τους Δούκες των Αθηνών με καταγωγή εκ Βουργουνδίας.

Συγκεκριμένα, ο Όθων ντε Λα Ρος ήταν ο πρώτος άρχοντας του Φραγκικού Δουκάτου των Αθηνών, ο οποίος έλαβε υπό την κυριαρχία του τα συγκεκριμένα εδάφη από τοην Βονιφάτιο τον Μομφερατικό, βασιλιά της Θεσσαλονίκης  μετά τον διαμοιρασμό του ελλαδικού χώρου κατά την Τέταρτη Σταυροφορία.  Ο Μονφερατικός παραχώρησε στον συγκεκριμένο Δούκα, γνωστό και ως «κύριος των Αθηνών» ακόμη την Θήβα, το Άργος, το Ναύπλιο και  την Λειβαδιά.

Ο πύργος της Βραυρώνας έχει τρεις ορόφους και δώμα με 18 επάλξεις και θεωρείται ότι βρίσκεται σε άριστη κατάσταση, με μοναδική απώλεια δυο επάλξεις, και τις ξύλινες κατασκευές (σκάλες, πατάρια κ.λ.π.). Ηαρχαιολογική σκαπάνη έχει εντοπίσει στο περίβολό του ευρήματα από την προϊστορική εποχή. Στις προθήκες του του μουσείου της Βραυρώνας υπάρχουν σπαράγματα και μια ασπρόμαυρη φωτογραφία  του πύφου ίσως την επισημότερη εκδοχή για την ιστορία του και την αρχιτεκτονική του δομή. 

Εκτός αυτού, ο πύργος σίγουρα χρησίμευε και για την επιτήρηση των κτημάτων της περιοχής και πιθανότατα ήταν και κατοικία κάποιου τοπικού άρχοντα.

Οι υπόλοιποι φράγκικοι πύργοι

 Στην οικογένεια των De La Roche αποδίδονται ακόμη  οι  πύργοι  στον Βαρνάβα, στην Οινόη του Μαραθώνα, στην Ανθούσα του Υμητού καθώς και ο πλησιέστερος σε αυτόν την Βραυρώνας ο Πύργος Λιάδας και όλοι χρονολογούνται την περίοδο της Φραγκοκρατίας (13ος αιώνας). Τα εν λόγω κτίσματα εντοπίζονται σε αξιοσημείωτα σημεία διέλευσης εποχή και λειτουργούσαν ως φρυκτωρίες μεταδίδοντας μηνύματα με φωτιά αλλά και ως οχύρωση. 

Συγκεκριμένα, ο Πυργος Λιάδας που θεωρείται παρόμοιος με αυτόν της Βραυρώνας βρίσκεται σε λόφο δίπλα στον οικισμό Ντάγλα. Γύρω του έχουν ανασκαφεί δυο τάφοι
Πρωτοελλαδικής περιόδου, ενώ έχουν εντοπιστεί τα ερείπια  μικρού ναού των μεταβυζαντινών χρόνων, ο βυζαντινός μικρός ναός των Παμεγίστων Ταξιαρχών και η βασιλική του Αγίου Αιμιλιανού. 

Ευχαριστούμε για την παραχώρηση του φωτογραφικού υλικού τον  κ.Γιάννη Δέδε.

Πηγές: www.marko.gr, www. kastra.gr, www.geotzan.gr