Ελληνιστικοί και άλλοι θησαυροί στο Εθνικό Μουσείο της Δαμασκού, 6 χρόνια μετά τον εμφύλιο στη Συρία

Ελληνικά και ασσυριακά αριστουργήματα όπως και εξαιρετικά δείγματα της εβραϊκής, ρωμαϊκής, βυζαντινής και ισλαμικής τέχνης φιλοξενεί το Εθνικό Μουσείο της Δαμασκού, το οποίο άνοιξε πάλι τις πύλες του το 2018, αφού είχε παραμείνει κλειστό για έξι χρόνια, λόγω του εμφυλίου πολέμου στη Συρία.  Στα πιο εντυπωσιακά εκθέματα του εν λόγω μουσειακού χώρου περιλαμβάνονται μια ανακατασκευασμένη συναγωγή του 245 μ.Χ., η οποία μεταφέρθηκε κομμάτι - κομμάτι στη Δαμασκό την δεκαετία του 1930, γλυπτά από την Παλμύρα και ελληνικά αγάλματα από τη νότια Συρία, ο Λέων της Αλ Λατ καθώς και η επιγραφή με το αλφάβητο της Ουγκαρίτ.

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

Προϊστορική εποχή

Τα εκθέματα κατανέμονται σε πέντε πτέρυγες. Στην πτέρυγα της προϊστορικής εποχής, οι επισκέπτες μπορούν να δουν αντικείμενα από την νεολιθική περίοδο, όπως επίσης ευρήματα από τις περιοχές των ποταμών Ορόντη και Ευφράτη.

Ασσυρία

Στην ασσυριακή πτέρυγα υπάρχουν επιγραφές από τις αρχαίες ασσυριακές πόλεις Εμπλά, Μαρί και Ουγκαρίτ, όπως η επιγραφή με το αλφάβητο από την Ουγκαρίτ, ένα από τα παλιότερα σωζόμενα αλφάβητα στον κόσμο.

Ελληνική και ρωμαϊκή - βυζαντινή περίοδος

Αυτή η πτέρυγα περιέχει γλυπτά, μαρμάρινες και λίθινες σαρκοφάγους, μωσαϊκά, κοσμήματα και νομίσματα από την ελληνιστική περίοδο των Σελευκιδών, την εποχή των Ρωμαίων και την βυζαντινή περίοδο. Στα μοναδικής ομορφιάς εκθέματα του μουσείου συγκαταλέγονται οι αποκατεστημένες τοιχογραφίες από την ελληνιστική και ρωμαϊκή πόλη Δούρα Ευρωπός, που χρονολογούνται στον 3ο αιώνα μ.Χ.

Υπάρχουν επίσης το άγαλμα της Μινέρβα (Αθηνάς), περίφημα βαμβακερά και μεταξένια υφαντά από την Παλμύρα, αλλά και πολλά όμορφα χειρόγραφα της βυζαντινής εποχής, τα οποία διατηρήθηκαν στις αμμώδεις περιοχής της συριακής ερήμου.   

Μεταξύ των σημαντικότερων εκθεμάτων από την κλασσική εποχή συγκαταλέγεται ο υπόγειος Παλμυριανός τάφος, το Υπόγειο του Γιαρχάι, ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα ταφικής τέχνης της Παλμύρας. Το Υπόγειο, που χρονολογείται στο 108 μ.Χ.,  βρέθηκε στην Κοιλάδα των Τάφων της Παλμύρας και μετά από την ανασκαφή του μετακινήθηκε στο Εθνικό Μουσείο της Δαμασκού το 1935.

Λέων της Αλ Λατ

Ο Λέων της Αλ Λατ είναι ένα αρχαίο άγαλμα που βρισκόταν στο ναό της Αλ Λατ στη Παλμύρα της νότιας Συρίας. Στις 27 Ιουνίου 2015, υπέστη μεγάλη καταστροφή από μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, όταν στρατεύματα του τελευταίου κατέλαβαν την Παλμύρα. Μετά την απελευθέρωση της περιοχής από τον συριακό στρατό, το άγαλμα μεταφέρθηκε από το μουσείο της Παλμύρας στο Εθνικό Μουσείο της Δαμασκού, ανακατασκευάστηκε και πλέον εκτίθεται εκεί.

Ο Λέων της Αλ Λατ φιλοτεχνήθηκε τον πρώτο αιώνα μ.Χ., έχει ύψος 3,5 μέτρα και βάρος 15 τόνους. Το άγαλμα ανακαλύφθηκε το 1977 από ομάδα Πολωνών αρχαιολόγων του Κέντρου Μεσογειακής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας. Βρέθηκε κομμένο σε κομμάτια, καθώς είχε χρησιμοποιηθεί εκ νέου στην αρχαιότητα για την θεμελίωση του ναού της Αλ Λατ. 

Ισλαμική εποχή

Η πρόσοψη ενός παλατιού της ισλαμικής περιόδου (αραβική δυναστεία των Ουμαϋδών) έχει μεταφερθεί και ανακατασκευαστεί ως η κύρια είσοδος του Εθνικού Μουσείου της Δαμασκού. Επίσης εκτίθενται νομίσματα και άλλα αντικείμενα που ανήκουν σε διαφορετικές περιόδους της πρώιμης ισλαμικής τέχνης.

Στην ισλαμική πτέρυγα υπάρχει ακόμα ένα δείγμα παραδοσιακού σπιτιού της Παλιάς Πόλης της Δαμασκού, που χρονολογείται στον 18ο αιώνα. 

Ιστορία του μουσείου

Το πρώτο συριακό Εθνικό Μουσείο ιδρύθηκε το 1919 υπό την επίβλεψη του Υπουργείου Παιδείας της Συρίας και στέγαζε μια μικρότερη συλλογή έως ότου μετακόμισε στην τωρινή τοποθεσία του. Το υπάρχον κτίριο κατασκευάστηκε το 1936 και η τοποθέτηση της αραβικής πρόσοψης στην είσοδο του μουσείου διήρκεσε αρκετά χρόνια ενώ τα επίσημα εγκαίνια έλαβαν χώρα το 1950. Σταδιακά, νέες αίθουσες και πτέρυγες προστέθηκαν στο μουσείο, καθώς η συλλογή του γινόταν όλο και μεγαλύτερη. Το 1953, κατασκευάστηκε μια τριώροφη πτέρυγα για να στεγάσει περισσότερα εκθέματα της ισλαμικής περιόδου και της σύγχρονης συριακής τέχνης. 

Πηγές

The Syrian Digital Library of Cuneiform. SDLC, 2018.

Beattie Andrew, Pepper Timothy (2001). The Rough Guide to Syria.

"Museums for Intercultural Dialogue - Alphabet of Ugarit".

Darke Diana. Syria. Bradt Travel Guides, 2010.

"Restoration works of Palmyra's famous ancient statue of Lion of Allat completed – Syrian Arab News Agency". sana.sy., 27 June 2018.

Kevin Butcher. Roman Syria and the Near East. Getty Publications, 2003.