Τι μαρτυρά η μορφή του Πολεμιστή της τοιχογραφίας του μακεδονικού τάφου του Φοίνικα Θεσσαλονίκης

 

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων  της Θεσσαλονίκης μας παρουσιάζει  διαδικτυακά Ιστορίες της πόλης και σήμερα αναδεικνύει τον Μακεδόνα πολεμιστή της τοιχογραφίας του μακεδονικού τάφου του Φοίνικα Θεσσαλονίκης με την εντυπωσιακή πρόσοψη.

 

Στην σχετική ανάρτηση στη σελίδα της στο facebook η εφορεία διευκρινίζει ότι «στη δεξιά απόληξη του αετώματος του «μακεδονικού τάφου του Φοίνικα» αναπαύεται ημιανακεκλιμένος αυτός ο Μακεδόνας πολεμιστής».

 

Σύμφωνα με την σελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού ο εν λόγω τάφος θεωρείται από τους πιο σημαντικούς στην ευρύτερη περιφέρεια της Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για το αρχαιότερο δείγμα μακεδονικού τάφου στην περιοχή αλλά και για ένα ξεωχριστό από τα μνημεία του συγκεκριμένου τύπου, δωρικού ρυθμού. Μπορεί να εντοπίστηκε αφού είχε συληθεί, αλλά οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι δημιουργήθηκε για να «φιλοξενήσει» τον 4π.Χ. αι. έναν επιφανή άνδρα του μακεδονικού στρατού και την σύζυγό του.

Σημειώνετααι πως το μνημείο εντοπίστηκε το 1987 πίσω από το νοσοκομείο Άγιος Παύλος, σε σημείο που γίνονταν εργασίες για διάνοιξη δρόμου- ανατολικής περιφερειακής οδού. Σήμερα μια γέφυρα μαρτυρά το υπόγειο αρχαιολογικό μνημείο.

 

Άξιο λόγου είναι ότι το 2004 η ΙΣΤ' ΕΠΚΑ εκπόνησε  νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το συγκεκριμένο μνημείο, το οποίο υλοποιείται και σήμερα στον ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο χώρο με έκθεση εποπτικού υλικού για την ανασκαφή του μνημείου και της ευρύτερης περιοχής καθώς και για τους υπόλοιπους μακεδονικούς τάφους που έχουν αποκαλυφθεί μέσα στην πόλη και στην περιφέρεια της Θεσσαλονίκης.

 

Ο πολεμιστής

 

Το κουβάρι της ιστορίας του  πολεμιστή «ξετυλίγεται» μέσα από την περιγραφή της μορφής του από τους ειδικούς της εφορείας αρχαιοτήτων «με την άνετη ανδροπρεπή στάση του που αποπνέει ανεπιτήδευτη μεγαλοπρέπεια, αξιοποιεί ιδανικά το ιδιόμορφο τριγωνικό πεδίο, κατά το καλλιτεχνικό πρότυπο του φειδιακού Διονύσου στο ανατολικό αέτωμα του Παρθενώνα. Πίσω του, η επιτύμβια στήλη προδίδει ότι είναι ήδη κάτοικος του βασιλείου των νεκρών, μια ψυχή στη μεταθανάτια ύπαρξη της. Μόνο η στροφή της κεφαλής του προς το κέντρο της παράστασης, κι έτσι και προς τον θεατή, συνέδεε τον πολεμιστή με το κεντρικό αφήγημα του αετώματος, την άφιξη του κύριου νεκρού του τάφου, χωρίς ωστόσο να ταράζει την απαθή του μακαριότητα».

  

Οι αρχαιολόγοι εκτιμούν ότι η αποτύπωση του  του άνδρα «εκφράζει το κυρίαρχο στην τέχνη της εποχής ιδεώδες του Μακεδόνα πολεμιστή. Οπλισμένος με περίτεχνο θώρακα, που αποδίδεται με υπόλευκο χρώμα και καστανοκόκκινες λεπτομέρειες, μόλις έχει βγάλει το εντυπωσιακό κράνος που κρατάει ακόμη στο αριστερό του χέρι, για να φανεί το -κατεστραμμένο σήμερα - πρόσωπό του, ενώ η κυκλική ασπίδα του εικονίζεται μετωπικά δίπλα στην επιτύμβια στήλη».

 

Μάλιστα η ανάγνωση της μορφής του πολεμιστή μπαίνει και σε άλλα πεδία και έχει και άλλα επίπεδα «στα μόλις 15 εκ. του ύψους της, η μελαγχολική ψυχή του πολεμιστή από τη Θεσσαλονίκη, συνοψίζει τη ματαιότητα κάθε πανοπλίας και ρώμης απέναντι στον αήττητο θάνατο. Εξαίροντας τα φυσικά χαρίσματα και τις αρετές του - τα νιάτα, το παράστημα, την ανδρεία, την κοινωνική θέση - στοιχεία ασυμβίβαστα με το σκοτεινό βασίλειο του Άδη, δημιουργεί στον θεατή συναισθηματικό πλαίσιο βαθιάς θλίψης, που λειτουργεί ως προειδοποίηση ότι η ζωή παρέρχεται και μετασχηματίζει τον σπαραγμό ενώπιον του θανάτου σε ύμνο για την επίγεια ζωή».