Σωτήρης - Νικόλας Κάσσος: “Ό,τι είναι αθάνατο, απαιτεί μονάχα τη δύναμη της πίστης για να κινηθεί”

Ένα πλάσμα βγαλμένο από το πιο όμορφο παραμύθι ή από το πιο σκοτεινό λαγούμι της γης, τρέχει στους απότομους λόφους και τις απόκρημνες βουνοπλαγιές ενός κόσμου, στον οποίο δεν ανήκει. Σε έναν κόσμο, που κάνει τα αδύνατα δυνατά για να μετατρέψει αυτό το πλάσμα σε άλλο ένα αντίγραφο, χωρίς βλέμμα, φωνή και ουσιαστική υπόσταση. Εκείνο, όμως προσπαθεί και προσπαθεί και προσπαθεί. Να τα καταφέρει να βρει τη θέση του, σε έναν κόσμο, στον οποίο δίνει μάχη για να ταιριάξει, γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να προσεγγίσει τον άνθρωπο, που έχει ξεχάσει πώς είναι να πιστεύει. Στον έρωτα, στην αγάπη, στην ίδια τη ζωή. Η “Αμάλθεια”…

Και καθώς πλάθω στη φαντασία μου εικόνες που με κάνουν να ισορροπώ σε ένα λεπτό σχοινί μεταξύ μύθου και πραγματικότητας, ψάχνω στους νοερούς λαβυρίνθους του μυαλού μου, την άκρη του νήματος από όπου ξεκίνησαν αυτές οι σκέψεις, την ιδιόμορφη διαδρομή τους. Ήταν σε ένα διαδικτυακό άρθρο, που τράβηξε πρόσφατα την προσοχή μου, όπου διάβασα για τον νεαρό συνθέτη, Σωτήρη-Νικόλα Κάσσο, και τη συναυλία με τον τίτλο “Ο Μύθος της Αμάλθειας”, που πρόκειται να δώσει με το μουσικό του σύνολο “Ιέραξ”, σε λίγα μόλις εικοσιτετράωρα. 

Και την αμέσως επόμενη στιγμή βρέθηκε στο δημοσιογραφικό μου “μικροσκόπιο”, για να δώσει απαντήσεις σε όλες μου τις απορίες. «Ο Έρωτας θα γίνει η αιτία της καταστροφής ενός κόσμου, όμως ο σπόρος της “Αμάλθειας” θα είναι εκεί για να γεννήσει έναν νέο στην θέση του παλαιού», τον ακούω να μου δηλώνει καθώς εκτυλίσσεται η κουβέντα μας. Και κάπου εκεί, από μια γωνία δίπλα μας ή ακριβώς μπροστά μας, σαν να αντικρίζω την “Αμάλθεια” να μου κλείνει συνωμοτικά το μάτι. Γιατί ο σκοπός για τον οποίο παρέμεινε σε αυτόν τον ξένο προς αυτήν κόσμο, αρχίζει σιγά-σιγά να πραγματοποιείται…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Συνθέτατε μουσική από την ηλικία, όπου τα παιδιά μοιράζουν το χρόνο τους μεταξύ παιχνιδιού και σχολείου, κι όμως επιλέξατε ως αντικείμενο σπουδών σας, τα Εφαρμοσμένα Μαθηματικά. Γιατί, λοιπόν στην πορεία υπήρξατε “άπιστος” απέναντι στους αριθμούς, υποκύπτοντας ξανά στη “γοητεία” που εκπέμπουν οι μουσικές νότες;

Σε πρώτη ματιά πράγματι φαίνεται μια απιστία. Αυτό διότι έως τη σημερινή, η σύνδεση επιστήμης και μουσικής είναι ελλιπής. Είναι όμως και καθολική. Προσέγγιζα πάντοτε την τέχνη της μουσικής μέσω της επιστημονικής έρευνας. Τα επιστημονικά εργαλεία, όπως ο τρόπος σκέψης μέσω της λογικής ανάλυσης ή των νοητικών πειραμάτων, είτε αυτά ανήκουν στον κλάδο των θετικών επιστημών είτε των θεωρητικών, είναι τα πλέον κατάλληλα για να ξεκλειδώσει κάποιος τα μυστήρια της Τέχνης. Αναγεννησιακά εγχειρίδια σύνθεσης επαυξάνουν αυτή την διαπίστωση, καθώς αναφέρουν την χρήση των φυσικών νόμων, όπως αυτόν της βαρύτητας, για να δομηθεί μια αυξημένου κάλλους μελωδική γραμμή. Έτσι η φαινομενική μου απιστία είναι στην πραγματικότητα η απόδειξη της εμπιστοσύνης μου στην τέχνη και την αξία της.

“Αμάλθεια”, η μη στέρηση ή αλλιώς η γενναιοδωρία. Τι θα έχει την ευκαιρία να απολαύσει γενναιόδωρα το κοινό, που θα δώσει το παρών το βράδυ της 19^ης Οκτωβρίου, στην ομότιτλη συναυλία;

Αυτός ο αποσυμβολισμός της “Αμάλθειας” της ταιριάζει αρκετά. Το πλάσμα αυτό βρίσκεται ξαφνικά σε έναν κόσμο, στον οποίο δεν ανήκει. Είναι το δώρο του γενναίου (γενναιοδωρία) ήρωα, ο οποίος την απελευθερώνει από τα δεσμά της και την βοηθά να γεννηθεί (άλλη μια γέννα) σ’ ένα σύμπαν στο οποίο είναι ξένη προς αυτό. Αυτό αποτελεί μια ύβρη, καθώς διαταράσσεται η ισορροπία από κάτι νέο ή αλλιώς παύει να ισχύει ο νόμος της διατήρησης της ενέργειας. Ο Έρωτας θα γίνει η αιτία της καταστροφής ενός κόσμου, όμως ο σπόρος της “Αμάλθειας” θα είναι εκεί για να γεννήσει έναν νέο στην θέση του παλαιού.

Αλήθεια, πώς αποφασίσατε να ζωντανέψετε τη δεδομένη χρονική στιγμή μπροστά στα μάτια των θεατών, ένα κονσέρτο, που υμνεί τον ρομαντισμό, την αγάπη και τον έρωτα; Υπάρχει σήμερα ρομαντισμός ή έχουμε πάψει πλέον να πιστεύουμε στην ύπαρξή του;

Ό,τι είναι αθάνατο, απαιτεί μονάχα τη δύναμη της πίστης για να κινηθεί. Ο μεγαλύτερος εχθρός της εμπιστοσύνης είναι ο φόβος προς αυτή την κατάσταση. Ο φόβος τροφοδοτείται από τον εγωισμό. Φοβόμαστε να τσαλακωθούμε, να δεχθούμε πλήγματα στον εγωισμό μας, φοβόμαστε το να γίνουμε ταπεινοί μπρος στο θείο μυστήριο του έρωτα και χτίζουμε προστατευτικά τείχη, τα οποία διακοσμούμε καταλλήλως ώστε να παρέχουν προστασία ενάντια σε κάθε επίθεση που θα πλήξει τον εγωισμό. Αποτέλεσμα είναι να ατροφεί η τόλμη και η αρετή και να υπερτερεί η μαλθακότητα. Αντίδοτο είναι η καταστροφή των τοιχίων αυτών. Τότε θα ανοίξει ο δρόμος για το ευ ζην και ένα τεράστιο εύρος συναισθημάτων.

Το 2012, τιμηθήκατε με το “Χρυσό Μετάλλιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου”. Τι συμβολίζει για εσάς αυτό το βραβείο, και κατά πόσο σας γεμίζει ευθύνη σχετικά με το πώς θα διαμορφώσετε τη μουσική σας πορεία από εδώ και στο εξής;

Η ερώτηση κρύβει την απάντηση. Ευθύνη και τίποτε άλλο. Ευθύνη απέναντι στον πολιτισμό, το έργο και τους ανθρώπους με τους οποίους συνεργάζομαι.

Έχετε πραγματοποιήσει μέχρι στιγμής, μια σειρά συναυλιών με το μουσικό σας σύνολο, τους “Ιέραξ”, με τους οποίους θα εμφανιστείτε και στην επικείμενη συναυλία, στον Πολυχώρο Τέχνης “GiocondArt”. Ποια στιγμή θα ξεχωρίζατε από όλες όσες έχετε βιώσει παρέα επί σκηνής;

Κάθε φορά συμβαίνει κάτι νέο. Από τα απρόοπτα και την διαχείρισή τους έως τις βραδιές που όλα κυλούν αρμονικά. Τα σύνολα “Ιέραξ” επανδρώνονται από συνεργάτες νέους και παλιούς. Έχουμε πολλά επίπεδα δεσίματος και επικοινωνίας. Έτσι ακόμη και οι στιγμές μας εκτός σκηνής είναι πάντα ξεχωριστές. Έτσι έχουμε περάσει πολλές περιπέτειες μαζί, ειδικά έως ότου φτάσουμε να παίξουμε, όπως κάποια φορά που χρειάστηκε για να προμηθευτούμε ένα υλικό, να περάσουμε τρία άτομα σε ένα αμάξι, πέντε ώρες, κάνοντας διαδρομές μέσα σε ώρες αιχμής, το οποίο λόγω του ότι ήταν ογκώδες απαιτούσε την οριζόντια στάση των δύο από εμάς (υπό του αντικειμένου) και φτάνοντας τελικά στον χώρο της συναυλίας και μόλις λίγες ώρες πριν την έναρξη, να ανακαλύψουμε πως τελικά το αισθητικό αποτέλεσμα ήταν καλύτερο χωρίς αυτό. Φυσικά αυτά τα περιστατικά γίνονται όλο και πιο ευχάριστα και αστεία με την απόσταση παρατήρησης που προσφέρει ο χρόνος.

“Τα λιγοστά, τα κόκκινα, θα σβήσουν με την ώρα…”, ερμηνεύει στον “Μύθο της Αμάλθειας”, η σοπράνο Εβίτα Χιώτη. Παρομοιάζοντας “τα λιγοστά, τα κόκκινα”, με τα πολυτιμότερα όνειρα και τις ελπίδες μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πλησιάζει η ώρα που θα σβήσουν, “υποκύπτοντας στα τραύματα” που έχουν δεχτεί από αυτά που επικρατούν σήμερα;

Η περιοδικότητα είναι ένας βασικός νόμος του κόσμου μας. Το σκοτάδι έρχεται και φαντάζει τρομερό, όμως πάντοτε παραμένει ένα φως. Όχι κόκκινο, αλλά λευκό. Από τα μυστήρια της Σαμοθράκης και την αφή της φλόγας της Δήλου, έως την αφή του αναστάσιμου φωτός, θυμίζουμε συνεχώς στον εαυτό μας ως ανθρώπινο γένος πως η περιοδική αυτή διαδικασία είναι αναπόφευκτη αλλά και απαραίτητη.

Στην εν λόγω συναυλία, αφιερώνετε ένα πολύ σημαντικό μέρος στο στοιχείο του αυτοσχεδιασμού. Τι είναι αυτό, που εκείνη τη στιγμή “βάζει φτερά” στην έμπνευσή σας, και την μεταφέρετε στο κοινό μέσα από την “φωνή” των μουσικών οργάνων;

Η τέχνη του αυτοσχεδιασμού είναι μια εσωτερική διεργασία, κατά την οποία ο μουσικός πρέπει να προετοιμαστεί κατάλληλα στο σώμα και στο πνεύμα του ώστε να πετύχει μια κατάσταση κατά την οποία ενσαρκώνει στο ακουστικό φάσμα, μουσικά φαντάσματα τα οποία βρίσκονται κάπου εκεί έξω. Είναι μια περίεργη διεργασία, την οποία πολύ δύσκολα μπορεί κάποιος να την μορφοποιήσει σε κείμενο και να την μεταδώσει σε κάποιον, ο οποίος περιμένει ακόμη να την ζήσει.

Δυο νέες τεχνικές σύνθεσης  φέρουν την δική σας υπογραφή. Το όνομα αυτών: “Ψύξις” και “Ροή”. Με τον τρόπο, που έχει διαμορφωθεί πλέον η ζωή μας, τι είναι αυτό που χρειάζεται επειγόντως να υποστεί “ψύξη” για να μπορέσει η “ροή” της ευτυχίας να εισχωρήσει για τα καλά στην ψυχή μας;

Οι δύο αυτές δυνάμεις συνδέουν το άυλο με το υλικό επίπεδο. Η ψυχή ως λέξη βρίσκεται στρατηγικά δεμένη με την έννοια της ψύξης καθώς και ο έρως με την ροή. Θα τολμούσα να πω πως όλα όσα μας απαγορεύουν την ευτυχία, μάλλον θέλουν κατάργηση παρά ψύξη. Θα πρότεινα λοιπόν κατάργηση της αρνητικότητας σε όλες τις πολλές καθημερινές μορφές της.

Μετά την “Αμάλθεια”, ποιοι θα είναι οι αμέσως επόμενοι μουσικοί σας σταθμοί;

Ετοιμάζουμε ένα ρεσιτάλ αφιερωμένο στην τέχνη της φωνητικής, σε συνεργασία με δύο εξαίρετους μουσικούς, τη σοπράνο, Εβίτα Χιώτη και τον τενόρο, Διονύση Μελογιαννίδη για τις 4 του Νοέμβρη στο “Athenaeum”, όπου στο πιάνο θα συνοδεύσει η Σοφία Ροσμαράκη, καθώς και μια ακόμη συναυλία στο “Cabaret Voltaire”,  την “Εποχή των Περιηγητών” για το ντουέτο των “ΙΕΡΑΞ”, τον Ίωνα Κουρμπανά στο βιολί και την Άννα Χατζηδιάκου στο πιάνο. Θα συνεχίσουμε σποραδικά την θεματολογία της “Αμάλθειας”, όπου σκοπεύουμε να εμφανίζουμε πάντα νέα στοιχεία, τα οποία θα μεταμορφώνουν όλη την εμπειρία του έργου.

Ακούστε στο βίντεο, απόσπασμα από τον "Μύθο της Αμάλθειας" (Ερμηνεία: Εβίτα Χιώτη).

*Ταυτότητα συναυλίας “Ο Μύθος της Αμάλθειας”:

Τετάρτη 19 Οκτωβρίου, στις 21:00, “GiocondArt Café” (Εθνικής Αντιστάσεως 8, Άνω Ιλίσια), τηλ.: 215 5014291

Είσοδος: € 5

Η υπόθεση:

Ο “Μύθος της Αμάλθειας” είναι μια συμβολική εξιστόρηση των δυνάμεων που μας κυβερνούν. Ο Έρως, το Χάος και ο Χρόνος… Οι ήρωες μέσα από τους οποίους υφαίνεται το δράμα της δημιουργίας και της καταστροφής. Πρωταγωνίστρια, η “Αμάλθεια”, ένα πλάσμα που ανήκει σε κάποιο άλλο σύμπαν.

Ο ήρωάς μας πρέπει να υποστεί μια κατάρα, αυτή της αιώνιας ζωής. Όμως, θα βιώσει το γήρας της “Αμάλθειας”, ως ποινή της ύβρεως για την απελευθέρωση της τελευταίας από τα δεσμά της. Με την “Αμάλθεια” θα είναι ερωτευμένος αιώνια. Η ισορροπία, όμως, δεν θα έρθει ποτέ…

Μια ιστορία με έντονο συμβολισμό και άκρατο ρομαντισμό που ξεδιπλώνεται μέσα από τις μελωδίες του ίδιου του συνθέτη, κομμάτια του διεθνούς ρεπερτορίου και αφηγηματικές πινελιές. Ένα συναρπαστικό μουσικό ταξίδι με μεγάλο πρωταγωνιστή τον αυτοσχεδιασμό.

Σύνολο σύγχρονης μουσικής “ΙΕΡΑΞ”:

Σοπράνο: Εβίτα Χιώτη

Πιάνο: Σοφία Ροσμαράκη

Μαντολίνο, αφήγηση, σύνθεση, πνευστά: Σωτήρης-Νικόλας Κάσσος

Βιολί: Ίωνας Κουρμπανάς

Τσέλο: Σεμέλη Κωστούρου