Σταθμός Πελοποννήσου, ποιανού σταθμού είναι μικρογραφία; Τι πρόσθεσε ο Ερνέστο Τσίλερ;

Διατηρητέο κτίριο ιδιαίτερης αξίας, καθώς αποτελεί ένα από τα πρώτα δείγματα βιομηχανικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, είναι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Αθηνών-Πελοποννήσου, πιο απλά γνωστός με το όνομα «Σταθμός Πελοποννήσου», λόγω της περιοχής που εξυπηρετούσε σιδηροδρομικώς. Οι εσωτερικοί χώροι διατηρούν ακόμα και σήμερα κάτι από την παλιά τους αίγλη, παρότι ο σταθμός δεν χρησιμοποιείται πια και παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης. 

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου                                                       

Ο εν λόγω σιδηροδρομικός σταθμός της πρωτεύουσας άρχισε να κατασκευάζεται το 1884 και ολοκληρώθηκε πέντε χρόνια αργότερα, το 1889. Ο σταθμός λειτουργούσε έως τις 7 Αυγούστου 2005, ενώ αρχικός ιδιοκτήτης ήταν οι Σιδηρόδρομοι Πειραιώς - Αθηνών - Πελοποννήσου (ΣΠΑΠ).    

Το όμορφο κτίριο χτίστηκε σε σχέδια Γάλλων μηχανικών, οι οποίοι είχαν επιλεγεί από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας, Χαρίλαο Τρικούπη. Επικεφαλής των μηχανικών αυτών ήταν ο Αλφρέντ Ροντέλ και αρχιμηχανικός ήταν ο Αντέλ Γκοτελάν. 

Οι τρεις χαρακτηριστικοί τρούλοι του κτιρίου προστέθηκαν αργότερα από τον διάσημο αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλερ, κατά τα έτη 1912-1913, οπότε το κτίριο έλαβε τη σημερινή του μορφή.

Αυτό το μοναδικό αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα είναι ουσιαστικά μικρογραφία, με μικρές διαφοροποιήσεις, του Σιδηροδρομικού Σταθμού «Chemins de fer Orientaux» στο Σιρκετσί της Κωνσταντινούπολης, χωρίς τον έντονα ανατολίτικο χαρακτήρα του τουρκικού σταθμού. Με αναφορές στο νεοκλασικισμό, ο Σταθμός Πελοποννήσου διαθέτει επίσης χαρακτηριστικά Αρ Νουβό, όπως οι μεγάλες μαρκίζες και οι τρούλοι. 

Το βασικό κτίριο είναι διώροφο: το πρώτο επίπεδο φιλοξενεί τα εκδοτήρια, τους χώρους αναμονής και τους χώρους φύλαξης αποσκευών. Στο δεύτερο επίπεδο βρίσκονται τα γραφεία του σταθμάρχη και οι χώροι εργασίας του προσωπικού.

Διατηρητέος από το 1985, με απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού, ο σταθμός ξεχωρίζει για τη βαθυκόκκινη οροφή με τη γύψινη διακόσμηση, τους κρυστάλλινους πολυελαίους και τα χρωματιστά τζάμια. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία του είναι η στέγη με τους τρεις θόλους, οι οποίοι κατασκευάστηκαν από μεταλλικά φύλλα και ξύλινη βάση.

Εξάλλου, στις αίθουσες αναμονής δεσπόζουν τα μεγάλα μαρμάρινα τζάκια και τα μωσαϊκά με γεωμετρικά σχέδια που θυμίζουν αρχοντικές κατοικίες του Μεσοπολέμου. Λεπτομέρειες όπως τα σιδερένια πόμολα που διακοσμούνται με φτερά, αιώνιο σύμβολο του Ερμή, φανερώνουν την ιδιαίτερη προσοχή που δόθηκε σε ένα κτίριο φτιαγμένο για να φιλοξενήσει και να εξυπηρετήσει χιλιάδες κόσμου.

Στο κτίριο διατηρούνται ακόμα διακοσμητικά αντικείμενα όπως το ξύλινο ρολόι και τα φωτιστικά σώματα γκαζιού, ενώ σώζεται επίσης το ξύλινο κουβούκλιο των εκδοτηρίων εισιτηρίων. 

Δυστυχώς, ο Σταθμός Πελοποννήσου παρουσιάζει σήμερα εικόνα εγκατάλειψης. Τα γύψινα στα ταβάνια καταρρέουν, τα μαρμάρινα και πορσελάνινα τζάκια στις αίθουσες αναμονής διαβρώνονται από το πέρασμα του χρόνου, ενώ οι ξύλινοι πάγκοι του κτιρίου σαπίζουν. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι το 1904, σε πολύ μικρή απόσταση από τον Σταθμό Πελοποννήσου, εγκαινιάστηκε ο «Σταθμός Αθηνών-Λαρίσης», που είναι ακόμα και σήμερα ο Κεντρικός Σιδηροδρομικός Σταθμός της πρωτεύουσας, πιο γνωστός ως Σταθμός Λαρίσης. 

Ο σταθμός αυτός ονομάστηκε έτσι γιατί η Λάρισα αποτελούσε τη σημαντικότερη πόλη κοντά στο βόρειο άκρο της σιδηροδρομικής γραμμής εκείνα τα χρόνια. Στην πραγματικότητα, το βόρειο άκρο της γραμμής ήταν ο οικισμός Παπαπούλι, κοντά στα τότε ελληνοτουρκικά σύνορα. 

Πηγές 

http://www.trainose.gr/

https://www.athensvoice.gr/

http://odysseus.culture.gr/