«1917»: Η καλή φωτογραφία δεν φέρνει την «Άνοιξη»

Δύο Βρετανοί στρατιώτες, ο Μπλείκ και ο Σκόφιλντ, λαμβάνουν εντολές να ταξιδέψουν μέσα από εχθρικά εδάφη, ώστε να παραδώσουν ένα γράμμα που μπορεί να σώσει τις ζωές 1600 στρατιωτών. Έτσι αρχίζει η Οδύσσεια τους. Σύντομα από τα γνώριμα γι' αυτούς χαρακώματα βρίσκονται σε ένα αβέβαιο τόπο, στη νεκρή ζώνη που τους χωρίζει με τους Γερμανούς.

του Ασημάκη Ασημακόπουλου

Εμείς τους ακολουθούμε σε κάθε τους βήμα αδιάκοπα. Σε έρημα τοπία γεμάτα κρατήρες, αρουραίους και πτώματα.

 Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης Sam Mendes (American Beauty, Ο δρόμος της επανάστασης κ.ά.) γύρισε την ταινία με τέτοιο τρόπο που μοιάζει να είναι ένα συνεχόμενο μονόπλανο. Με αυτή την σκηνοθετική προσέγγιση αυξάνεται η αμεσότητα, καθώς ζούμε κάθε στιγμή ως συνοδοιπόροι τους.

Επιπρόσθετα, μέσα από την συγκεκριμένη ματιά του σκηνοθέτη αναπόφευκτα εστιάζουμε την προσοχή μας περισσότερο στο περιβάλλον τους. Το φρικιαστικό τοπίο ενός πολέμου και την ηθική των πρωταγωνιστών μας, οι οποίοι σε διάφορες καταστάσεις βάζουν την ανθρώπινη ζωή ως υπέρτατη αξία.

sΩστόσο, ως θεατής ένιωσα ένα κενό, καθώς δεν μας παρέχεται καμία πληροφορία για τους ήρωες, δηλαδή το παρελθόν και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των πρωταγωνιστών. Συνεπώς, οι ήρωες δεν έχουν βάθος και με δυσκολία μπόρεσαν να με συνεπάρουν πέρα από την επιφάνεια.

Έργο του Otto Dix, με τίτλο "Shock Troops Advance under Gas"

Μια υπενθύμιση των βιωμάτων των παγκοσμίων πολέμων δεν κάνει κακό. Το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης έζησε τους πόλεμους αυτούς στο πετσί του, πράγμα που αποτέλεσε σημαίνοντα παράγοντα ώθησης για τους αγώνες και τις κοινωνικές κατακτήσεις που επακολούθησαν.

Εδώ όμως δεν έχουμε κάτι τόσο συγκλονιστικό όπως τη λήψη ενός αντιπολεμικού μηνύματος όσο της ωμότητας.

 Φεύγοντας απ' την αίθουσα ένιωσα μια επίγευση αηδίας για τα αμέτρητα πτώματα των νεκρών στρατιωτών που είδα και μια απογοήτευση γιατί σε πολλές στιγμές η ταινία αποδείχτηκε αδύναμη να προκαλέσει τη συγκίνηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η στιγμή ενός σημαντικού θανάτου, η οποία αντί να βασιστεί στο συναίσθημα αλλοιώθηκε απ' την προσθήκη ενός ακόμα εφέ που έκανε τον νεκρό αμέσως κάτασπρο.

Όταν πέφτει η νύχτα βρισκόμαστε στα χαλάσματα μιας πόλης όπου εξελίσσεται μια πάλη ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι που δημιουργεί ένα σκηνικό επιβλητικό και απόκοσμο: Οι λάτρεις της κινηματογραφικής φωτογραφίας θα εκτιμήσουν τη τρομερή δουλειά του διευθυντή φωτογραφίας Roger Deakins (Blade Runner 2049, Kundun κ.ά.), χωρίς όμως οι αρετές της ταινίας στο σύνολό τους να γέρνουν την ζυγαριά προς ένα Oscar για την καλύτερη ταινία της χρονιάς.