Εκτός από της Εφέσου, ποιάς άγνωστης αρχαίας πόλης τεκμήρια σώζωνται στα Μικρασιατικά Παράλια;

Στην αρχαιότητα υπήρξε μια ευημερούσα παραθαλάσσια αρχαία πόλη, που αναπτύχθηκε τουλάχιστον από τον 4ο αιώνα π.Χ.! Η Μύνδος, που βρίσκεται στην μικρασιατική ακτή της αρχαίας Καρίας (σημερινή νοτιοδυτική Τουρκία), απέναντι από την Κάλυμνο, είναι ένας αρχαιολογικός χώρος, ο οποίος ακόμα περιμένει να αποκαλυφθεί εξ ολοκλήρου.Η Μύνδος ήταν χτισμένη στη χερσόνησο της Αλικαρνασσού.

 Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Ο αρχαιολογικός χώρος

Η Μύνδος είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα των αρχαίων τόπων ανά τον κόσμο που παραμένουν, κατά μεγάλο ποσοστό, κρυμμένοι από την κοινή θέα. Σε αντίθεση με την Έφεσο ή άλλες αρχαίες πόλεις που έχουν μετατραπεί σε μεγάλα αρχαιολογικά πάρκα, με πολλά σωζόμενα ερείπια, η Μύνδος μέχρι πρόσφατα ήταν σχετικά ανέγγιχτη, και ακόμα λίγα είναι τα ερείπια που φανερώνουν πως εκεί βρισκόταν μια ακμάζουσα ελληνική πόλη.

Στην αρχαία κεντρική οδό της Μύνδου, ο επισκέπτης μπορεί να περπατήσει και να δει τμήματα αρχαίων κιόνων θαμμένων κατά το ήμισυ στο χώμα. Αυτοί οι κίονες χρησιμοποιήθηκαν στην κατασκευή μεταγενέστερου τείχους της περιοχής.   

Ένα από τα λίγα αρχαία κτίρια που μένει όρθιο στη Μύνδο είναι ο ύστερος ρωμαικός ναός, που μετατράπηκε σε πρωτοχριστιανική βασιλική (εκκλησία). Το κτίριο αυτό δείχνει τέλεια την ενσωμάτωση των κατασκευών παλαιότερων εποχών στη σωζόμενη δομή του.

Ομάδα αρχαιολόγων από το τουρκικό πανεπιστήμιο Ουλουντάγ της Προύσας, έχει αρχίσει την αρχαιολογική εξερεύνηση της Μύνδου και έχει διεξαγάγει μικρή ανασκαφή στον προαναφερόμενο ναό. Η ανασκαφή αυτή έφερε στο φως κεραμικά που χρονολογούνται στον 5ο αιώνα μ.Χ..

Οι αρχαιολόγοι βρήκαν επίσης έναν αρχαίο βωμό, γεγονός που κάνει τους ειδικούς να πιστεύουν ότι η βυζαντινή εκκλησία ανεγέρθηκε πάνω από έναν αρχαιότερο ναό. 

Στα ευρήματα συγκαταλέγονται ακόμη ένα μερικώς ανασκαμμένο λουτρό της ρωμαικής περιόδου, λίγο πιο πέρα από την ανασκαμμένη αστική οδό. Έχουν βρεθεί επίσης αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα μωσαϊκών δαπέδων της ρωμαϊκής περιόδου.

Εξάλλου, η γεωφυσική έρευνα της περιοχής έχει αποκαλύψει ένα αρχαίο θέατρο στην κορυφή του λόφου της Μύνδου, θέατρο που δεν έχει ανασκαφεί και ίσως αποκαλυφθεί στο μέλλον.

Οι αρχαιολόγοι πραγματοποιούν ανασκαφές και στο νησάκι που βρίσκεται δίπλα στο σύγχρονο λιμανάκι της τουριστικής κωμόπολης Γκιουμουσλούκ. η οποία στέκεται στη θέση της αρχαίας Μύνδου. Σε αυτό το νησάκι έχουν βρεθεί ερείπια της ύστερης ρωμαικής αλλά και της μεσαιωνικής (βυζαντινής και σελτζουκικής) περιόδου. 

Παράλληλα, στον λόφο της αρχαίας Μύνδου υπάρχει μια περίεργη γιγάντια κατασκευή που αποκαλείται Λελεγικό Τείχος. Τα ερείπια αυτού του τείχους θυμίζουν τείχη της Εποχής του Χαλκού, ενώ η ονομασία αυτής της οχυρωματικής κατασκευής σχετίζεται με τους Λέλεγες, την μυθική φυλή που έζησε στην Καρία πριν εγκατασταθεί εκεί το ελληνικό φύλο των Δωριέων. Στον ίδιο λόφο υπάρχουν και θεμέλια αρχαίου πύργου.

H νέα παράλια πόλη διασώζει το εξωτερικό τείχος με πύργους, που προστάτευε ολόκληρη τη χερσόνησο της Αλικαρνασσού. Ένα πρόσθετο κομμάτι τείχους ήταν μάλλον διατείχισμα που περιόριζε την αρχική έκταση της πόλης για αμυντικούς λόγους.

Η ιστορία της πόλης

 Πρόκειται για μία από τις οκτώ λελεγικές πόλεις της χερσονήσου. Tον 4ο αιώνα π.X. ο σατράπης της Kαρίας, Μαύσωλος, μετέφερε τους κατοίκους της Mύνδου προς τα βόρεια, ενσωματώνοντας σε αυτήν και τους κατοίκους της πόλης Tέρμερα (σημερινό Ασαρλίκ). Στη θέση της Μύνδου στέκεται σήμερα η τουρκική τουριστική κωμόπολη Γκιουμουσλούκ.

Οι ιστορικοί Πλίνιος και Στέφανος ο Βυζάντιος αναφέρουν ότι αρχικά υπήρχε η Παλαιά Μύνδος που όμως εγκαταλείφθηκε όταν οι Δωριείς ίδρυσαν τη νέα Μύνδο.

Κάποτε τη Μύνδο επισκέφθηκε ο σπουδαίος κυνικός φιλόσοφος, Διογένης. Παρατηρώντας πόσο τεράστιες ήταν οι πύλες της πόλης σε σχέση με την ίδια την πόλη, είπε: «Ω άνδρες της Μύνδου, σας συμβουλεύω να κλείσετε τις πύλες, καθώς η πόλη μπορεί να δραπετεύσει από αυτές!».

Σύμφωνα με τον αρχαίο ιστορικό Αρριανό, όταν ο Μέγας Αλέξανδρος πολιόρκησε την Αλικαρνασσό, ήθελε πρώτα να γίνει κύριος της Μύνδου. Παρ' όλα αυτά, όταν προσπάθησε να κατακτήσει την πόλη, οι Μύνδιοι, με την βοήθεια στρατιωτών από την Αλικαρνασσό, απέκρουσαν την επίθεση του ελληνικού στρατού του Αλεξάνδρου.

Εξάλλου, σε μια άλλη ιστορική αναφορά για την πόλη, ο ιστορικός Αθηναίος γράφει ότι το κρασί που παρήγαγε η αρχαία Μύνδος ήταν πολύ καλό για την πέψη.

Από την Μύνδο είναι γνωστό ότι κατάγονταν ο αστρονόμος Απολλώνιος, που έζησε την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο συγγραφέας Αλέξανδρος (1ος αιώνας μ.Χ.) και ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος Ευσέβιος. 

Πηγές

https://www.petersommer.com/blog/archaeology-history/reflections-on-myndos

Richard Talbert, ed. (2000). Barrington Atlas of the Greek and Roman World. Princeton University Press. p. 61

Bodrumpages.com. 2000–2004

William Smith, ed. (1854–1857). "Myndus". Dictionary of Greek and Roman Geography