Σε ποια περιοχή της Ελλάδας σώζονται ενετικοί δίδυμοι πύργοι;

Χτισμένοι στα πρότυπα μεσαιωνικών οχυρωματικών κτισμάτων της δυτικής Ευρώπης, οι δίδυμοι πύργοι Μύτικα είναι από τους γνωστότερους πύργους της Εύβοιας και εντυπωσιάζουν με το ύψος τους, που φθάνει τα 18 μέτρα. Πρόκειται για ενετικά κτίσματα του 15ου αιώνα, τα οποία σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση στην περιοχή του Ληλαντίου Πεδίου, ανατολικά της Χαλκίδας, ενώ προκαλεί έκπληξη η μεταξύ τους μικρή απόσταση.

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

Ο πρώτος πύργος

Ο πρώτος ενετικός πύργος έχει διαστάσεις 6,10 επί 6,10, η βορειοανατολική και βορειοδυτική πλευρά του είναι κτισμένη πάνω σε βράχο, ενώ η είσοδος του είναι στα 6 μέτρα ύψος. Η βορειοδυτική πλευρά έχει ένα μεγάλο και ένα μικρό παράθυρο καθώς και μία θυρίδα ελαφρού όπλου.

Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του κτίσματος αυτού είναι τα τέσσερα κυκλικά ανοίγματα στο ψηλότερο τμήμα του, που δίνουν την εντύπωση ότι ο πύργος έφερε δίσκους ρολογιών και στις τέσσερις πλευρές του.

Η είσοδος του πρώτου πύργου βρίσκεται στην βορειοανατολική πλευρά όπου υπάρχει και ένα μικρό παράθυρο και μία κάθετη θυρίδα όπλου. Η τοιχοδομή είναι από αργούς (ακατέργαστους) λίθους τοποθετημένους με επιμέλεια και συγκολλημένους με ασβεστοκονίαμα. Οι οπτόπλινθοι δίνουν αντοχή και σταθερότητα ενώ οι γωνιόλιθοι είναι ορθογώνιοι. Πρόκειται για παραλληλόγραμμους πωρόλιθους που έχουν μεταφερθεί εκεί από κάποια παραθαλάσσια περιοχή και με την οδοντωτή τους τοποθέτηση δίνουν αντοχή στο κτίριο.

Ο δεύτερος πύργος

Ο δεύτερος ενετικός πύργος έχει μεγαλύτερο όγκο από τον πρώτο και πλευρές 7,5 μέτρων. Είναι επίσης κατασκευασμένος με ακατέργαστους λίθους και η είσοδος του βρίσκεται στη δυτική πλευρά. Η εν λόγω είσοδος είναι τοξωτή και διαθέτει ένα μικρό τοξωτό παράθυρο δίπλα. Οι θυρίδες για τα ελαφρά όπλα ,που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα της τοιχοποιίας του, καθώς και οι επάλξεις αυτού του πύργου, που είναι κατασκευασμένες σε σχήμα Μ, φανερώνουν τον πολεμικό χαρακτήρα του οικοδομήματος.

Τοποθεσία - ιστορία

Οι δίδυμοι πύργοι Μύτικα βρίσκονται σε πολύ κοντινή απόσταση ο ένας από τον άλλον (λιγότερο από διακόσια μέτρα) και ανάμεσα τους βρίσκεται ο ναός της Αγίας Παρασκευής και ο κοιμητηριακός ναός του Αγίου Αθανασίου. Είναι περίεργο το γεγονός ότι βρίσκονται τόσο κοντά ο ένας στον άλλο και μάλλον αυτό οφείλεται στο ισάξιο μοίρασμα ανάμεσα στα μέλη κάποιας οικογένειας

Οι δύο πύργοι έχουν άμεση οπτική επαφή με το κάστρο των Φύλλων, που είναι πολύ κοντά, αλλά και με τον πύργο του Βασιλικού και του Λευκαντίου.

Από γεωγραφικής άποψης οι πύργοι βρίσκονται στο Ληλάντιο Πεδίο (Μύτικας), σε βραχώδες πλην ομαλό δίκορφο ύψωμα. Στη βάση του υψώματος περνά ο Λήλας ποταμός και φέρεται ότι εκτός του αμυντικού τους σκοπού, οι πύργοι έλεγχαν τα ποτάμια ύδατα για την καλύτερη ύδρευση της Χαλκίδας και του εύφορου κάμπου.

Εξάλλου, είναι πιθανό ότι το 1429, σε έναν από τους δίδυμους πύργους κατοικούσε ο ποταμάρχης, Βενετός αξιωματούχος που επιτηρούσε τη ροή των υδάτων του ποταμού Λήλαντα. Επίσης, στους πύργους έβρισκαν καταφύγιο οι ντόπιοι σε περίπτωση ληστρικών, πειρατικών ή άλλων εχθρικών επιδρομών.

Από το ύψος των πύργων οι φρουροί είχαν τη δυνατότητα να παρατηρούν τις κινήσεις στην περιοχή. Όταν έβλεπαν πειρατές ή ληστές να πλησιάζουν, ειδοποιούσαν τους κατοίκους, οι οποίοι έβρισκαν καταφύγιο μέσα στους πύργους. Για τον λόγο αυτό, η είσοδος βρισκόταν 6 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της γης, ώστε να μην είναι προσβάσιμη από τους εχθρούς.

Πηγές

Βασιλάτος, Νίκος Γερ. (1992): Κάστρα και πύργοι της Εύβοιας: συμβολή στον ευρωπαϊκό πολιτισμό, εκδ. Μπάλντερ, Αθήνα,

https://www.kastra.eu

https://travel.eleftheriaonline.gr