Κύκλος από πέτρα, σκιά από μπετόν: Στο στόχαστρο της ανάπτυξης το αρχαιολογικό εύρημα της Παπούρας

Περίμενε για αιώνες σιωπηλό κάτω από τα στρώματα του χρόνου. Κι όταν το χώμα άνοιξε και αποκαλύφθηκε ο κυκλικός αρχιτεκτονικός του όγκος, η ιστορία έκανε ένα βήμα μπροστά — μόνο για να σκοντάψει, ξανά, στα έργα της νεωτερικότητας. Το εντυπωσιακό μνημείο στον λόφο Παπούρα, μοναδικό στον Αιγαιακό χώρο, κινδυνεύει.

Το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη μοίρα του μοναδικού μνημείου στον λόφο Παπούρα, που απειλείται από τις κατασκευαστικές παρεμβάσεις για το νέο αεροδρόμιο.

Αποκάλυψη με προοπτική και λατρευτική ιστορία

Η αρχαιολογική έρευνα στο πλαίσιο κατασκευής του Νέου Διεθνούς Αερολιμένα Ηρακλείου αποκάλυψε κυκλική κατασκευή διαμέτρου σχεδόν 50 μέτρων, με δαιδαλώδη δομή επάλληλων λιθόκτιστων δακτυλίων. Η χρήση της χρονολογείται από την Προανακτορική έως και την Παλαιοανακτορική περίοδο και ενδεχομένως εξυπηρετούσε λατρευτικό σκοπό, με ευρήματα που συνδέουν το μνημείο με την Κνωσό, τη Μεσαρά και τα βόρεια παράλια της Κρήτης.

 Ραντάρ πάνω στα απομεινάρια του χρόνου;

Η διαχειρίστρια εταιρεία του έργου (ΔΑΗΚ) σχεδιάζει την τοποθέτηση εγκαταστάσεων ραδιοβοηθημάτων σε απόσταση μόλις 20 μέτρων από το μνημείο, κάτι που παραβιάζει κατάφωρα τον αρχαιολογικό νόμο και απειλεί την υλική και αισθητική ακεραιότητα του μνημείου και του τοπίου. Οι απαιτούμενες ταπεινώσεις και διαμορφώσεις, αλλά και οι πιθανές ανατινάξεις για λατόμευση, θα μπορούσαν να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες βλάβες.

 Ένα déjà vu αρχαιολογικής τραγωδίας;

Ο Σύλλογος υπενθυμίζει ότι παρόμοια παρέμβαση στην περίπτωση της Νεολιθικής ακρόπολης στο Ζάγανι, για τις ανάγκες του αεροδρομίου «Ελ. Βενιζέλος», οδήγησε σε ανεπανόρθωτη απώλεια. Το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του ΣΕΑ ζητά να τηρηθούν οι δεσμεύσεις της Πολιτείας, που είχε ήδη υποσχεθεί την εξεύρεση εναλλακτικής θέσης για το ραντάρ.

 Ο λόφος δεν είναι απλό υπέδαφος – είναι αρχαιοτοπίο

Η τοποθεσία περιλαμβάνει, πέρα από την κυκλική δομή, αρχαίο μονοπάτι, λατρευτικό σπήλαιο και κτιριακό συγκρότημα. Η επέμβαση όχι μόνο θα στερήσει το μνημείο από το φυσικό του πλαίσιο, αλλά θα καθιστά αδύνατη τη μετατροπή του λόφου σε επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο.

 Έκκληση: «Προστατέψτε τώρα – όχι όταν θα είναι αργά»

Το Τοπικό Παράρτημα Κρήτης του ΣΕΑ ζητά:

- Πλήρη προστασία και διατήρηση του μνημείου και του τοπίου του

- Ανάδειξή του ως επισκέψιμου αρχαιολογικού χώρου

- Άμεση απομάκρυνση κάθε σχεδιασμού εγκατάστασης τεχνολογικού εξοπλισμού στην περιοχή