Στο Πεσαβάρ, η αρχαιότερη πόλη του Πακιστάν αποκαλύπτει ιστορία θρησκευτικής και πολιτιστικής συνύπαρξης Στην καρδιά της αρχαίας οχυρωμένης πόλης του Πεσαβάρ, πάνω σε έναν από τους ψηλότερους της λόφους, απλώνεται ένα αρχαιολογικό σύμπλεγμα με χρονολογική διαστρωμάτωση χιλιάδων ετών.
Το Gor Khatri — που σημαίνει «Τάφος του Πολεμιστή» — είναι ένας εκτεταμένος αρχαιολογικός χώρος, όπου 13 διαδοχικοί πολιτισμοί έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους, από τους Ινδοέλληνες του 2ου αιώνα π.Χ. έως τη Βρετανική αποικιοκρατία. Σε στρατηγικό σημείο στη σημερινή βορειοδυτική περιοχή του Πακιστάν, το Gor Khatri λειτούργησε κάποτε ως καραβανσαράς (σταθμός για καραβάνια) σε εμπορικές οδούς που συνέδεαν την Κεντρική Ασία με την Ινδική υποήπειρο. Σήμερα, αποτελεί έναν από τους αρχαιότερους συνεχώς κατοικημένους αστικούς οικισμούς στη Νότια Ασία — μια σπάνια «ζωντανή» αρχαιολογική τοποθεσία.
Ένα σταυροδρόμι πολιτισμών και θρησκειών
Η στρατηγική γεωγραφία του Πεσαβάρ, στην είσοδο του ιστορικού Περάσματος του Κιμπέρ, το έχει καταστήσει σημείο εισβολών, εμπορίου και θρησκευτικής διάδοσης επί δύο χιλιετίες. Έλληνες άποικοι, Βουδιστές μοναχοί, Πέρσες έμποροι, πριγκίπισσες των Μουγάλ και Βρετανοί στρατηγοί έχουν περάσει από την πόλη, αφήνοντας ένα μωσαϊκό πολιτιστικών και αρχιτεκτονικών επιρροών.
«Το Πεσαβάρ είναι μία από τις αρχαιότερες ζωντανές πόλεις της Νότιας Ασίας», δήλωσε ο δρ. Νουμάν Ανουάρ, επιτηρητής πεδίου στο Gor Khatri, της Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Μουσείων της επαρχίας Χάιμπερ Παχτούνκβα. «Ο χώρος φέρει τα ίχνη 13 πολιτισμών.»
Το σημερινό τετράγωνο συγκρότημα 160 επί 160 πόδια χρονολογείται στο 1641 μ.Χ., όταν ανατέθηκε από την πριγκίπισσα των Μουγάλ Τζαχάν Αρα, κόρη του αυτοκράτορα Σαχ Τζαχάν, και ονομάστηκε Sarai Jahanabad. Λειτούργησε ως σταθμός ξεκούρασης, με κελιά, δωμάτια και πύλες, πολλά από τα οποία σώζονται ως σήμερα.
 |
| Ο Μπαμπούρ και η συνοδεία του επισκέπτονται το Gor Khatri, από το Baburnama: Το Baburnama είναι τα απομνημονεύματα του αυτοκράτορα Μπαμπούρ, ιδρυτή της δυναστείας των Μουγάλ στην Ινδία. Η σκηνή αυτή πιθανότατα αναφέρεται σε ένα επεισόδιο κατά το οποίο ο Μπαμπούρ επισκέφθηκε το αρχαιολογικό συγκρότημα Gor Khatri, ίσως για θρησκευτικούς ή στρατηγικούς λόγους. |
Η κληρονομιά του Βούδα και η Ινδοελληνιστική εποχή
Η σημασία του Gor Khatri ξεπερνά κατά πολύ την περίοδο των Μουγάλ. Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έχουν φέρει στο φως τα αρχαιότερα ευρήματα στην ιστορία του Πεσαβάρ, χρονολογούμενα στην Ινδοελληνιστική περίοδο του 2ου–3ου αιώνα π.Χ.«Το αρχαιότερο στρώμα της πόλης προέρχεται από το Gor Khatri», εξήγησε ο δρ. Ζακιρουλά Τζαν, καθηγητής Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πεσαβάρ :«Αγγίζει την εποχή του Αλεξάνδρου, των Ινδοελλήνων και των Μαουρυών.»
Η έρευνα
Οι ανασκαφές άρχισαν το 1992 με κοινή πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και του Πανεπιστημίου του Πεσαβάρ. Στις στρωματογραφικές ανακαλύψεις περιλαμβάνονται ρωμαϊκά νομίσματα, κεραμικά των Κουσάν, κοσμήματα των Σκυθών, αλλά και ίχνη από τους Λευκούς Ούννους και την Αυτοκρατορία των Γαζναβιδών. Ο Κινέζος Βουδιστής μοναχός Xuanzang του 7ου αιώνα, γνωστός για τη μετάφραση ιερών κειμένων από σανσκριτικά σε κινεζικά, φέρεται να επισκέφτηκε το χώρο. Στα γραπτά του περιγράφει σημείο όπου φυλασσόταν το γιγαντιαίο μπολ του Βούδα, το οποίο πολλοί ιστορικοί συνδέουν με το Gor Khatri.
 | |
| Ινδουιστική Εικονογραφία στον Ναό Gor Khatri Ιερή Εικόνα σε Αγιασμένο Śaiva Ιερό, δηλαδή ιερό αφιερωμένο στον Σίβα, μία από τις κύριες θεότητες του Ινδουιστικού πάνθεου. |
Πολυθρησκευτική συνύπαρξη στον χώρο
Σήμερα, στο Gor Khatri λειτουργεί μικρό μουσείο που εκθέτει κεραμικά, νομίσματα, χάντρες, σφραγίδες και μαγειρικά σκεύη από τους αρχαίους πολιτισμούς. Στον ίδιο χώρο συνυπάρχουν: Ένα τζαμί της περιόδου των Μουγάλ, το Goraknath Temple, ινδουιστικό ιερό χτισμένο μεταξύ 1834–1849— στοιχείο που καταδεικνύει τη θρησκευτική ποικιλομορφία της περιοχής.«Δεν υπάρχει κανένα ιστορικό κενό στον πολιτισμό αυτής της περιοχής», δήλωσε ο δρ. Τζαν.«Από τον 2ο αιώνα π.Χ. έως σήμερα, η κουλτούρα είναι συνεχής. Γι’ αυτό το μέρος είναι τόσο σημαντικό.»
Οι ανασκαφές στο Gor Khatri ολοκληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό έως το 2012, αλλά οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως υπάρχει ακόμα πολύς πλούτος να αποκαλυφθεί. Αυτό το μέρος αντιπροσωπεύει θρησκευτική και πολιτιστική ποικιλομορφία.Το Gor Khatri αποτελεί μικρογραφία της πολιτιστικής ταυτότητας του Πεσαβάρ.
Ποιοι ήταν οι Έλληνες άποικοι στην Ινδοελληνιστική περίοδο;
 |
| Άγαλμα του Βούδα με ελληνιστικά χαρκτηριστικά |
Μετά την κατάκτηση της Περσίας και της Βόρειας Ινδίας από τον Μέγα Αλέξανδρο (4ος αι. π.Χ.), πολλοί Έλληνες στρατιώτες, τεχνίτες και διοικητικοί παρέμειναν στην περιοχή. Ιδρύθηκαν ελληνιστικά βασίλεια, όπως ήταν το Ελληνοβακτριανό και το Ινδοελληνικό Βασίλειο, με πρωτεύουσες σε περιοχές του σημερινού Αφγανιστάν, Πακιστάν και Ινδίας. Οι άποικοι προέρχονταν κυρίως από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τη Μικρά Ασία και τις ελληνικές πόλεις της Μεσογείου.
Χαρακτηριστικό δείγμα επίδρασης
στα τοπικά νομίσματα
Συγκεκριμέμανα, εγκαταστάθηκαν σε σημαντικές πόλεις όπως είναι η Αλεξάνδρεια της Καυκάσου, η Νίκαια, η Βουκεφάλεια και η Σαγαλά ιδρύθηκαν από Έλληνες. Το Gor Khatri στο Πεσαβάρ θεωρείται ότι φέρει αρχαιολογικά ίχνη από την Ινδοελληνιστική περίοδο, με ευρήματα που χρονολογούνται στον 2ο–3ο αιώνα π.Χ.
 |
| Με διακοσμητικά στοιχεία ελληνστικής επίδρασης |
Πολιτισμική επιρροή
Οι Έλληνες άποικοι συνυπήρξαν με τους ντόπιους πληθυσμούς, δημιουργώντας ένα συγχωνευμένο πολιτισμικό μοντέλο. Η ελληνοβουδιστική τέχνη της περιοχής Γκαντάρα είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα: απεικονίζει τον Βούδα με ελληνιστικά χαρακτηριστικά, όπως είναι ιμάτιο, ρεαλιστική μορφή και γλυπτική τεχνική. Η ελληνική γλώσσα χρησιμοποιήθηκε σε νομίσματα, επιγραφές και διοίκηση, ενώ η φιλοσοφία και η επιστήμη μεταδόθηκαν μέσω των σχολών που ιδρύθηκαν.
 |
| Αναγνωρίζεται η ελληνιστική αισθητική. |
Ιστορική σημασία
Οι Ινδοέλληνες βασιλείς, όπως είναι ο Μενάνδρος Α', έγιναν γνωστοί για τη θρησκευτική ανεκτικότητα και την προώθηση του Βουδισμού. Η συνύπαρξη Ελλήνων, Ινδών, Περσών και άλλων λαών στην περιοχή δημιούργησε ένα μοναδικό πολιτισμικό κράμα, που επηρέασε την τέχνη, τη θρησκεία και την αρχιτεκτονική για αιώνες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου