Το Kunstmuseum Basel επιβεβαιώνει την αυθεντικότητα του τελευταίου αυτοπορτρέτου του Paul Gauguin

Το Kunstmuseum Basel ανακοίνωσε την ολοκλήρωση μιας εκτεταμένης έρευνας γύρω από το έργο Portrait de l’artiste par lui-même (1903), το οποίο θεωρείται το τελευταίο αυτοπορτρέτο του Paul Gauguin. Η έρευνα, που συνδύασε μελέτη προέλευσης, τεχνολογική ανάλυση έργων τέχνης και διεθνή επιστημονική διαβούλευση, επιβεβαίωσε ότι η απόδοση του έργου στον Gauguin παραμένει έγκυρη. Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι τμήματα του προσώπου έχουν υποστεί μεταγενέστερες επεμβάσεις, πιθανότατα μεταξύ 1918 και 1926.

Αμφισβητήσεις και έρευνα

Τον Μάρτιο του 2025, ο συλλέκτης και λάτρης του Gauguin, Fabrice Fourmanoir, εξέφρασε αμφιβολίες για την αυθεντικότητα του έργου, υποστηρίζοντας ότι όλα τα έργα του καλλιτέχνη με χρονολογία 1903 είναι πλαστά, καθώς εκείνη την περίοδο ο Gauguin ήταν πολύ άρρωστος για να εργαστεί. Ο καλλιτέχνης πέθανε στις 8 Μαΐου 1903 στην Atuona, στο νησί Hiva Oa της Γαλλικής Πολυνησίας. Ο Fourmanoir υποστήριξε ότι το έργο δημιουργήθηκε βάσει φωτογραφίας του Gauguin από τον φίλο και νοσοκόμο του, Nguyen Van Cam.

Η αμφισβήτηση δεν ήταν νέα. Ήδη από το 1924, όταν το έργο επρόκειτο να δημοπρατηθεί, η αυθεντικότητά του είχε τεθεί υπό αμφισβήτηση. Στην έκθεση της Kunsthalle Basel το 1928 χαρακτηρίστηκε «υποτιθέμενο αυτοπορτρέτο», ενώ το 1945 δωρήθηκε στο Kunstmuseum, που ο τότε διευθυντής Georg Schmidt αφιέρωσε εκτενή μελέτη για την τεκμηρίωση της αυθεντικότητάς του.

Τεχνολογική ανάλυση

Η πρόσφατη έρευνα περιλάμβανε μικροσκοπική εξέταση, φωτογράφιση με υπεριώδη ακτινοβολία, υπέρυθρη φασματοσκοπία και ακτινογραφία. Δείγματα χρωστικών αναλύθηκαν στο εργαστήριο της Ακαδημίας Τεχνών της Βέρνης και συγκρίθηκαν με δεδομένα από έργα της ύστερης περιόδου του Gauguin. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα υλικά του έργου ταιριάζουν με εκείνα άλλων έργων γύρω στο 1900. Ωστόσο, εντοπίστηκαν επεμβάσεις στο πρόσωπο (μέτωπο, μάτια, μύτη, γένι, λαιμός), με χρήση λευκού τιτανίου – χρωστική που δεν ήταν διαθέσιμη πριν το 1918. Φωτογραφία του έργου από το 1926 δείχνει ήδη την τωρινή του μορφή, στοιχείο που τοποθετεί τις επεμβάσεις στην περίοδο 1918-1926.

Διεθνής επιβεβαίωση

Το Kunstmuseum Basel συμβουλεύτηκε την Επιτροπή Gauguin του Wildenstein Plattner Institute στο Παρίσι, η οποία επιβεβαίωσε ότι το έργο ανήκει στον Gauguin και συνεχίζει να καταγράφεται στον ψηφιακό κατάλογο raisonné υπό τον τίτλο Autoportrait aux lunettes. Παράλληλα, η ερευνήτρια Dr. Lorraine M. Paterson από το Πανεπιστήμιο του Leicester, που μελετά τον βίο του Nguyen Van Cam, πρόσθεσε νέα στοιχεία για τον στενό φίλο και πρώτο κάτοχο του έργου.

Συμπέρασμα

Η έρευνα καταλήγει ότι είναι εξαιρετικά απίθανο το έργο να αποτελεί μεταγενέστερη πλαστογραφία. Πιθανότερο είναι ότι δημιουργήθηκε από τον Gauguin το 1903, ενδεχομένως με τη βοήθεια του Nguyen Van Cam, ενώ οι μεταγενέστερες επεμβάσεις έγιναν από τρίτο πρόσωπο μεταξύ 1918 και 1926. Δεν υπάρχουν ενδείξεις σκόπιμης πλαστογραφίας.

Το Kunstmuseum Basel δηλώνει ικανοποιημένο που η έρευνα ξεκαθάρισε την περίπλοκη ιστορία του έργου και την ένταξή του στην ύστερη δημιουργία του Gauguin. Το αυτοπορτρέτο εκτίθεται σήμερα στον πρώτο όροφο του Hauptbau, αίθουσα 30.