Σε μια εποχή που ο κόσμος αλλάζει με ιλιγγιώδη ταχύτητα και η διεθνής σταθερότητα μοιάζει εύθραυστη, ακόμη και οι πέτρες περιμένουν. Η τελετή εγκαινίων του Μεγάλου Αιγυπτιακού Μουσείου στην Γκίζα — ενός εμβληματικού χώρου που φιλοδοξεί να φιλοξενήσει πάνω από 50.000 αρχαιότητες των Φαραώ — αναβλήθηκε εκ νέου. Αυτή τη φορά, εξαιτίας της κλιμακούμενης έντασης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Χτισμένο στη σκιά των Πυραμίδων, το μουσείο παρουσιάζεται ως το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο αφιερωμένο σε έναν μόνο πολιτισμό. Περιλαμβάνει μοναδικά τεκμήρια, όπως τον θησαυρό του Τουταγχαμών, τα οποία για πρώτη φορά θα παρουσιαστούν συγκεντρωμένα και με σεβασμό στον χώρο και το περιβάλλον που τα γέννησε.
Και όμως, παρά την τεράστια πολιτισμική του σημασία, το μουσείο παραμένει συμβολικά σιωπηλό. Γιατί η Ιστορία — όσο κι αν είναι διαχρονική — δεν είναι ανεπηρέαστη από το παρόν.
Η Πολιτιστική Κληρονομιά ως Πολιτική Υπόθεση
Η περίπτωση αυτή μάς υπενθυμίζει ότι η πολιτιστική κληρονομιά δεν είναι απλώς ένα ταξίδι στο παρελθόν. Είναι αντικείμενο πολιτικής, διπλωματίας και διεθνών σχέσεων. Κάθε αντικείμενο που εκτίθεται —ένα αγαλματίδιο, ένας πάπυρος ή μια μάσκα— αποτελεί σύμβολο ταυτότητας, εξουσίας και πολιτιστικής μνήμης.
Η απόφαση των αιγυπτιακών αρχών να αναβάλουν την τελετή εγκαινίων επιβεβαιώνει ότι το πολιτιστικό γεγονός δεν είναι ξεκομμένο από το γεωπολιτικό πλαίσιο. Σε δύσκολους καιρούς, ακόμη και τα μουσεία καλούνται να πάρουν στάση.
Η ευθύνη της Αυθεντικότητας και της Διαφύλαξης
Ταυτόχρονα, η μεταφορά του χρυσού νεκρικού προσωπείου του Τουταγχαμών από το ιστορικό μουσείο της πλατείας Ταχρίρ στη νέα του "κατοικία" είναι μια πράξη με ιδιαίτερο βάρος. Όχι μόνο γιατί πρόκειται για ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα τεκμήρια του αρχαίου κόσμου, αλλά γιατί φέρνει στο προσκήνιο το δίλημμα μεταξύ προβολής και προστασίας.
Αντιμέτωποι με φυσικές καταστροφές, πολέμους, λεηλασίες αλλά και την εμπορευματοποίηση της Ιστορίας, καλούμαστε όλοι — κράτη, θεσμοί, πολίτες — να υπερασπιστούμε την ακεραιότητα και αυθεντικότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Να μην την «εκσυγχρονίσουμε» στο όνομα της αισθητικής, αλλά να την αποκαταστήσουμε με σεβασμό στο αρχικό της πνεύμα και υλικό.
