Uğur Oral: “Ονειρεύομαι τις ημέρες που τα παιδιά από την Ελλάδα και την Τουρκία θα τραγουδούν μαζί τα τραγούδια τους”

Ένα μικρό αγόρι βγάζει φωτογραφίες στις γειτονιές της Σμύρνης, εκεί όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε. Εκεί όπου ο πατέρας του, του παρέδωσε το πρώτο μάθημα φωτογραφίας με τη μηχανή τύπου Lubitel. Τα χρόνια περνάνε και το μικρό αγόρι εξελίσσεται σε έναν επιτυχημένο δημοσιογράφο που το 2001 τιμήθηκε με το βραβείο του “Καλύτερου αρθρογράφου στη Σμύρνη”. Ο Uğur Oral. Δεν επαναπαύεται όμως και συνεχίζει την πολύπλευρη πορεία του. Εκδίδοντας βιβλία, διοργανώνοντας εκθέσεις φωτογραφίας, δίνοντας διαλέξεις στη χώρα του, την Τουρκία, αλλά και στη χώρα που έχει πια μόνιμη θέση στην καρδιά του. Την Ελλάδα. “Οι συμπατριώτες μας είναι γείτονες και αδέρφια. Πρέπει να αγκαλιάσουμε ο ένας τον άλλον σφιχτά και να πετάξουμε μαζί με κατεύθυνση το μέλλον”, είναι μερικά από τα λόγια του, που μοιράζεται με τους αναγνώστες σε μια συνέντευξη με διάπλατα ανοιχτή την “πόρτα της καρδιάς”…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Σχεδόν το σύνολο του έργου σας έχει έντονες τις πινελιές της ελληνικής επίδρασης  και των φιλελληνικών σας αισθημάτων. Τι είναι αυτό που “έθρεψε” μέσα σας αυτού του είδους την αγάπη;

Καταρχάς σας ευχαριστώ πάρα πολύ για την ευγενική σας πρόσκληση γι’αυτήν τη συνέντευξη. Χαίρομαι που είμαι φιλοξενούμενος της ιστοσελίδας www.culturelovers.gr με την εν λόγω αφορμή. Επισκέφθηκα την Ελλάδα για πρώτη φορά πριν από 20 χρόνια για την πραγματοποίηση κάποιων συνεντεύξεων. Φυσικά τότε υπήρχαν αρκετές αμφιβολίες στο μυαλό μου. Ήταν η πρώτη φορά που βρισκόμουν με Έλληνες. Έμεινα δύο ημέρες στην Αθήνα και δύο στη Θεσσαλονίκη. Δεν μπορώ να ξεχάσω τη φιλία, την εγγύτητα και την οικειότητα που είδα στους Έλληνες. Οι αμφιβολίες μου αντικαταστάθηκαν με αγάπη και φιλία. Ενδιαφέρον είναι το ότι το ίδιο πράγμα άκουσα από όλους τους Έλληνες φίλους μου που επισκέφθηκαν την Τουρκία. Πριν επισκεφθούν την Τουρκία, είχαν κι εκείνοι αμφιβολίες και προκαταλήψεις αναφορικά με την τουρκική κοινωνία, όταν όμως συνάντησαν τους ανθρώπους εκεί, ένιωσαν κι εκείνοι το συναίσθημα της μεγάλης φιλίας και αγάπης. Και η γνώμη τους άλλαξε.

Αυτό αποτελεί πράγματι απόδειξη ότι το υποσυνείδητο και των δύο χωρών είναι γεμάτο από λανθασμένες προκαταλήψεις. Ήθελα να ανακαλύψω τους Έλληνες. Επισκέφθηκα την Ελλάδα αρκετές φορές για διάφορους λόγους. Εκεί είχα πολύ καλούς φίλους. Στην Αθήνα πραγματοποίησα 3 εκθέσεις φωτογραφίας. Ο τουρκικός και ο ελληνικός Τύπος με αποκάλεσε “Απεσταλμένο της φιλίας και της ειρήνης μεταξύ των δύο χωρών”. Εδώ και 20 χρόνια, κάνω προσπάθειες για την ανάπτυξη της ειρήνης και της φιλίας μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Σαν δημοσιογράφος, σαν συγγραφέας και σαν φωτογράφος. Είναι κάτι που το αποδέχομαι σαν την αποστολή μου, διότι οι διανοούμενοι των δύο χωρών πρέπει να κάνουν κάτι για να αφήσουν στα παιδιά μας, έναν κόσμο όπου θα αναπνέουν ειρήνη και αγάπη. 

Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν λέει: “Είναι δυσκολότερο να συνθλίψει κανείς τις προκαταλήψεις παρά το άτομο”. Ωστόσο πιστεύω ότι ο ανθρωπισμός είναι η μεγαλύτερη δύναμη. Οι ανθρώπινες αρετές, όπως η αγάπη, η φιλία, η ανεκτικότητα, η ειρήνη μπορούν επίσης να συνθλίψουν τις προκαταλήψεις. Το μεγαλύτερο λάθος είναι να έχει κανείς γνώμη χωρίς να διαθέτει γνώση. Πάντοτε λέω στους φίλους μου στην Τουρκία: “Πηγαίνετε στην Ελλάδα. Ζήστε την Ελλάδα. Συναντηθείτε με τους Έλληνες. Οι προκαταλήψεις σας θα αλλάξουν εντελώς…”. Και το ίδιο λέω και στους Έλληνες φίλους μου: “Σας παρακαλώ πηγαίνετε στην Τουρκία. Εκεί θα βρείτε τουλάχιστον ένα άτομο που σας περιμένει με μεγάλη αγάπη…”. 

Επισκέπτεστε συχνά τη χώρα μας και μάλιστα πρόκειται να σας υποδεχτούμε ξανά σύντομα, με αφορμή την έκδοση του επόμενου βιβλίου σας. Γιατί επιλέξατε να εκδοθεί στην Ελλάδα; Τι αισθάνεστε κάθε φορά που αναπνέετε σε ελληνικό έδαφος;

Εδώ και 28 χρόνια, εργάζομαι σαν δημοσιογράφος. Η πένα μου υπήρξε ανέκαθεν ο καλύτερός μου φίλος. Η ειδίκευσή μου μάλιστα είναι στον τομέα της πολιτικής. Εργαζόμουν για πολλά χρόνια σαν αρθρογράφος σε εφημερίδες και πάντοτε έγραφα για πολιτικά θέματα. Και το μεταπτυχιακό μου δίπλωμα αφορά τις Πολιτικές Επιστήμες, όπως επίσης και το διδακτορικό μου, με το οποίο συνεχίζω αυτήν την περίοδο. Το πρώτο μου βιβλίο εκδόθηκε στην Τουρκία το 1995 και όπως ήταν φυσικό, αφορούσε την πολιτική. Εκτός όμως από την πολιτική, υπήρξε και η φιλοσοφία ένα από τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά μου. Πραγματικά είμαι σφόδρα ερωτευμένος με τη φιλοσοφία… 

Για πολλά χρόνια διάβασα αρκετά γύρω από τη φιλοσοφία. Στο τέλος αυτής της μακράς περιόδου, ξεκίνησα να γράφω φιλοσοφικά δοκίμια γύρω από όλα όσα μου δίδαξαν η ζωή και οι εμπειρίες μου. Όλα αυτά ήταν οι δικές μου θεωρίες και αρχές. Ποτέ όμως δεν είχα μοιραστεί αυτά τα δοκίμια με άλλους, μέχρι τη στιγμή της ατομικής μου έκθεσης φωτογραφίας στη Σμύρνη. Ήθελα να δοκιμάσω να εφαρμόσω μια “πρωτοτυπία” σε αυτήν την έκθεση. Συνέθεσα μια φιλοσοφία της φωτογραφίας προσθέτοντας από ένα φιλοσοφικό μου δοκίμιο δίπλα σε κάθε φωτογραφία. Οφείλω να ομολογήσω ότι ανησυχούσα αρκετά γύρω από το ενδιαφέρον των επισκεπτών της έκθεσης γι’αυτό το εγχείρημά μου. Ωστόσο, αισθάνθηκα πολύ ευτυχισμένος, όταν είδα ότι τα δοκίμιά μου τους άρεσαν πολύ… Για να είμαι ειλικρινής, τράβηξαν μάλιστα πολύ περισσότερο την προσοχή τους από ό,τι οι φωτογραφίες μου.

Οι περισσότεροι λάτρεις της τέχνης τραβούσαν φωτογραφίες των δοκιμίων μου με το κινητό τους τηλέφωνο και τις αναρτούσαν στον προσωπικό τους λογαριασμό στο facebook ή στο twitter. Και οι συνάδελφοί μου στήριξαν πάρα πολύ την έκθεσή μου και αναρτούσα κι εγώ σχετικά δημοσιευμένα άρθρα, στους προσωπικούς μου λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στην προσωπική μου ιστοσελίδα (www.uguroral.com.tr). Βέβαια οι ειδήσεις ήταν στην τουρκική γλώσσα και φυσικά οι Έλληνες φίλοι μου δεν μπορούσαν να καταλάβουν κι έτσι τις μετέφρασα για εκείνους. Και τότε με ρώτησαν αν θα μπορούσα να διοργανώσω και στην Αθήνα μια δική μου έκθεση. “Γιατί όχι;” απάντησα. 

Και ήθελαν μαζί και τα φιλοσοφικά μου δοκίμια. Την ίδια τεχνική εφάρμοσα λοιπόν και στην έκθεσή μου στην Αθήνα, συνδύασα δηλαδή τη φιλοσοφία με τη φωτογραφία. Και οι Έλληνες λάτρεις της τέχνης έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον. Μάλιστα με ρώτησαν, γιατί δεν δημιουργώ και ένα βιβλίο με την ίδια τεχνική, μια ιδέα που με έκανε να αισθανθώ βαθύτατα συγκινημένος. Ένας φίλος μου με σύστησε σε έναν εκδοτικό οίκο και για ένα χρόνο σκεφτόμασταν ιδέες για το βιβλίο μου. Και τελικά, τον περασμένο Μάιο, όταν ήμουν στην Αθήνα για την 3^η ατομική μου έκθεση φωτογραφίας, συναντηθήκαμε με τους υπεύθυνους για μια τελευταία φορά και κάναμε μια συμφωνία. Δέχτηκαν να εκδώσουν το βιβλίο μου…

“Κάτω από τον ίδιο ουρανό”, ο τίτλος της πρώτης έκθεσης φωτογραφίας που φέρει την υπογραφή σας. Πολλά είναι αυτά που ενώνουν τους Τούρκους με τους Έλληνες και άλλα τόσα που ακόμη μας χωρίζουν. Είναι άραγε εφικτό να ζήσουμε στο μέλλον συμφιλιωμένοι “κάτω από τον ίδιο ουρανό” ή κάτι τέτοιο αποτελεί μια ουτοπία;

Αγαπώ τόσο πολύ το απόφθεγμα του διάσημου συγγραφέα Leo Buscaglia. Λέει: “Είμαστε σαν άγγελοι με ένα μόνο φτερό… Μπορούμε να πετάξουμε μόνο αν αγκαλιάσει ο ένας τον άλλον”. Το ίδιο πιστεύω και σε ό,τι αφορά την Ελλάδα και την Τουρκία… Οι συμπατριώτες μας είναι γείτονες. Οι συμπατριώτες μας είναι αδέρφια. Χρειαζόμαστε μόνο ένα πράγμα. Πρέπει να αγκαλιάσει ο ένας τον άλλον σφιχτά, και να πετάξουμε μαζί με κατεύθυνση το μέλλον… Θεωρώ ότι οι διανοούμενοι των δύο χωρών έχουν μια αποστολή. Πρέπει να προσφέρουμε στην επόμενη γενιά, ένα μέλλον με αγάπη, με φιλία, με ανεκτικότητα. Πρέπει να μετατρέψουμε το Αιγαίο σε μια θάλασσα ειρήνης. Αν δεν είμαστε εμείς, ποιοι άλλοι; Και αν όχι τώρα, πότε;

Πραγματοποίησα αυτήν την έκθεση γι’αυτόν ακριβώς το σκοπό. Είμαι ένας Τούρκος δημοσιογράφος… Και η κύρια αποστολή μου είναι να προωθώ την ειρήνη και τη φιλία. Όπως φανερώνει άλλωστε και η ονομασία της έκθεσής μου, βρισκόμαστε κάτω από τον ίδιο ουρανό. Μοιραζόμαστε τον ίδιο ουρανό, την ίδια θάλασσα, τις ίδιες παραδόσεις, τα ίδια τραγούδια, το ίδιο πεπρωμένο. Ονειρεύομαι τις ημέρες που τα παιδιά δυο ανθρώπων θα χορεύουν χέρι με χέρι. Ονειρεύομαι τις ημέρες που τα παιδιά από την Ελλάδα και την Τουρκία θα τραγουδούν μαζί τα τραγούδια τους…

Πραγματοποίησα 3 ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας στην Αθήνα, στο χώρο του “Booze Cooperativa”. Προηγουμένως είπα “παιδιά”. Οι εν λόγω εκθέσεις είχαν για εμένα και άλλον ένα ευγενή στόχο. Τα έσοδα από τις πωλήσεις των φωτογραφιών προσφέρθηκαν στον Σύλλογο “Αμυμώνη”, τον Πανελλήνιο Σύλλογο Γονέων, Κηδεμόνων & Φίλων Ατόμων με Προβλήματα Όρασης και Πρόσθετες Αναπηρίες. Δεν ήθελα τίποτα για τον εαυτό μου, παρά μόνο να προσφέρω έστω και ένα μικρό χαμόγελο στα παιδιά του Συλλόγου. Τα παιδιά είναι το μέλλον μιας χώρας. Τα παιδιά είναι το μέλλον της Ελλάδας. Διοργάνωσα αυτές τις εκθέσεις για να προσφέρω βοήθεια στο μέλλον της Ελλάδας…

Θυμάστε την πρώτη φωτογραφία που απαθανάτισε ο φωτογραφικός σας φακός; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη που σας συγκινεί ιδιαίτερα κάθε φορά που την αντικρίζετε;

Προφανώς οφείλω το πάθος μου για τη φωτογραφία στον πατέρα μου. Όπως θα γνωρίζετε, όλα τα παιδιά λατρεύουν να παίζουν με τη φωτογραφική μηχανή, αλλά οι γονείς τους ποτέ δεν τα αφήνουν. “Μπορεί να την σπάσεις, μην την αγγίζεις”, λένε… Ο πατέρας μου έδειξε μεγάλη ανοχή. Το θυμάμαι σαν να ήταν χθες, ήμουν 5 ετών, ο πατέρας μου τραβούσε φωτογραφίες την οικογένειά μας και εγώ επέμενα: “Κι εγώ θέλω να βγάλω φωτογραφίες”. Εκείνα τα χρόνια χρησιμοποιούσε μια μηχανή τύπου Lubitel. Με αυτή τη φωτογραφική μηχανή μου παρέδωσε το πρώτο μάθημα φωτογραφίας. Κι έτσι τραβούσα φωτογραφίες ακόμη και όταν ήμουν 5 ετών. Ο πατέρας μου “φύτεψε” μέσα στην ψυχή μου αυτό το πάθος… Αρκετά χρόνια αργότερα, ξεκίνησα να εργάζομαι σαν δημοσιογράφος. Όταν ήμουν ανταποκριτής, η φωτογραφική μηχανή μου ήταν πάντοτε ο καλύτερός μου φίλος…

Αν έχω κάποια συγκεκριμένη φωτογραφία; Αυτή είναι η δυσκολότερη ερώτηση… Οι φωτογραφίες μου είναι σαν τα παιδιά μου. Ένας πατέρας δεν μπορεί να ξεχωρίσει ένα παιδί περισσότερο από το άλλο. Είναι ίδια για εμένα… Επομένως, βιώνω εξαιρετική δυσκολία όταν πρέπει να επιλέξω τις φωτογραφίες που πρόκειται να παρουσιάσω στις εκθέσεις μου. Στη συλλογή μου περιλαμβάνονται και κάποιες φωτογραφίες που τράβηξα πριν από 25-30 χρόνια. Εκτυπώθηκαν σε μέγεθος 9x13 σύμφωνα με την παλιά τεχνολογία. Τις σκάναρα και τις πρόσθεσα στη συλλογή μου. Μέχρι στιγμής, έχω πραγματοποιήσει 12 ατομικές εκθέσεις φωτογραφίας. Τρεις από αυτές ήταν στην Αθήνα… Η φωτογραφία είναι το χόμπι μου και όλες οι εκθέσεις μου γίνονται για φιλανθρωπικό σκοπό. Αγαπώ να βοηθώ ανθρώπους από τα έσοδα των πωλήσεων των φωτογραφιών μου. Αποτελεί για εμένα έναν τρόπο να πληρώσω το χρέος μου στην ανθρωπότητα…

Συχνά στα άρθρα σας αναφέρετε τους αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους και τη σοφία με την οποία έδωσαν πνοή στην Τέχνη, το Λόγο, τις Ανθρώπινες Αξίες και το Αγαθό της Δημοκρατίας. Κρίνοντας από την εικόνα που παρουσιάζει η Ελλάδα σήμερα, κατά πόσο θεωρείτε ότι οι σύγχρονοι Έλληνες είναι άξιοι απόγονοι του Πλάτωνα, του Σωκράτη και του Αριστοτέλη;

Δεν είναι εύκολο για εμένα να απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Ναι, έχω επισκεφθεί πολλές φορές την Ελλάδα, έχω επίσης πολλούς Έλληνες φίλους, αλλά δεν έχω ζήσει για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα στη χώρα, έτσι ώστε να κάνω μια τέτοια σύγκριση γι’αυτό το θέμα. Αυτά που μπορώ να καταθέσω, είναι οι προσωπικές παρατηρήσεις μου από τις φορές που επισκέφθηκα την Ελλάδα. Πρώτα απ’όλα, χρειάζεται να υπογραμμίσω τον σπουδαίο πολιτισμό και την ιστορία της Ελλάδας. Η φιλοσοφία, η δημοκρατία σαν ένα αγαθό που γεννήθηκε και ανατράφηκε σε αυτήν τη χώρα. Πολλές αρετές που κάνουν την Ευρώπη “Ευρώπη”, είναι στα γονίδια της ελληνικής κοινότητας. Ιδίως όμως κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών, όπως και σε πολλές άλλες χώρες, βλέπω και στην Ελλάδα τα αποτελέσματα της παγκοσμιοποίησης και της αμερικανοποίησης… Για παράδειγμα, όταν βρέθηκα στο νησί της Ρόδου, είδα ανθρώπους να παίρνουν το δείπνο τους στα “McDonald’s” ή να πίνουν τον καφέ τους στα  “Starbucks”. Ακόμη και στα μαγαζιά, πάντοτε άκουγα αγγλικά τραγούδια. Ποτέ δεν ένιωσα σαν να βρισκόμουν στην Ελλάδα. Κάθε φορά που έχει τύχει να συζητήσω αυτό το θέμα με τους Έλληνες φίλους μου, ερμηνεύουν την εν λόγω κατάσταση με τον όρο “τουρισμός”… Ωστόσο, σύμφωνα με την άποψή μου, η Ελλάδα έχει πολλά ξεχωριστά πράγματα, πολλές παραδόσεις να παρουσιάσει στους τουρίστες. Ποιος μπορεί να πάει σε άλλη χώρα για να ζήσει τον δικό του πολιτισμό;

Έχω βρεθεί αρκετές φορές στην Πλάκα, αλλά ποτέ δεν είδα μια αυθεντική ταβέρνα, ποτέ δεν είδα ανθρώπους να χορεύουν συρτάκι. Εκείνοι που προστατεύουν ακόμη τον πολιτισμό της Ελλάδας, είναι άνθρωποι πάνω από 40 ετών, αλλά οι νέοι άνθρωποι, ιδίως οι έφηβοι, έχουν ξεκινήσει να απέχουν μακράν από αυτόν τον πολιτισμό. Μερικές φορές συζητώ με νέους ανθρώπους στην Ελλάδα και δεν γνωρίζουν αρκετά σχετικά με το παρελθόν τους. Ζουν καθημερινά χωρίς να δείχνουν το παραμικρό ενδιαφέρον για τις παραδόσεις τους. Γνωρίζω πολύ καλά την οικονομική κρίση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα αυτό το διάστημα, αλλά αν οι νέοι και μορφωμένοι άνθρωποι θέλουν να εγκαταλείψουν τη χώρα τους για να βρουν μια δουλειά ή να ζήσουν πιο άνετα σε μια άλλη χώρα, τότε πιστεύω ότι η Ελλάδα πρέπει να κάνει την αυτοκριτική της…

Η αφαίμαξη του μυαλού είναι σαν την απώλεια αίματος. Για να δούμε, πώς θα συστηθεί η Ελλάδα στον κόσμο; Στις τουριστικές αφίσες, στα διαφημιστικά φυλλάδια, βλέπουμε μόνο καταπληκτικές παραλίες, νησιά κτλ… Ποιος θυμάται τον Σωκράτη, τον Αριστοτέλη ή τον Πλάτωνα; Για παράδειγμα, γιατί δεν παρουσιάζουν ποτέ στους τουρίστες τον Σόλωνα, τον Κλεισθένη ή τον Περικλή, τους ιδρυτές της δημοκρατίας; Νομίζω ότι αυτό είναι ένα μεγάλο μειονέκτημα και σφάλμα στην στρατηγική της προώθησης… Υπάρχουν υπέροχες ακρογιαλιές σε όλο τον κόσμο, αλλά οι ιστορικοί και πολιτιστικοί θησαυροί της Ελλάδας είναι μοναδικοί. Αν τους ξεχάσει η ίδια η Ελλάδα, τότε πώς πιστεύετε ότι θα τους θυμάται ο υπόλοιπος κόσμος; Ναι, η φιλοσοφία γεννήθηκε στην Ελλάδα, ωστόσο γιατί η Ελλάδα σήμερα δεν μπορεί να παρουσιάσει νέους και σύγχρονους φιλοσόφους στον παγκόσμιο πολιτισμό; Πού είναι το ελληνικό θέατρο, η ελληνική λογοτεχνία; Κάποτε μπορούσε κανείς να ξεχωρίσει την υπογραφή της Ελλάδας ανάμεσα στην πλειοψηφία των πνευματικών έργων, αλλά σήμερα δυστυχώς αυτή έχει ξεθωριάσει…

“…το  πιο σημαντικό είναι να έχει κανείς το θάρρος να αναζητήσει τον εαυτό του. Κανείς δεν μπορεί να του εγγυηθεί ότι θα του αρέσει η αντανάκλασή του στον καθρέφτη”. Μια διαπίστωση που ανήκει στους φιλοσοφικούς σας στοχασμούς. Είμαστε αρκετά θαρραλέοι σήμερα να ασκούμε αυτοκριτική κοιτάζοντας τον εαυτό μας κατάματα;

Η αυτοκριτική είναι ένα από τα δυσκολότερα πράγματα στον κόσμο. Στους ανθρώπους δεν αρέσει ποτέ να τους ασκούν κριτική. Συνήθως προτιμούν να κλείνουν τα αυτιά τους στην κριτική. Αυτό έχει παραμείνει το ίδιο ανά τους αιώνες. Αλλά είναι γεγονός ότι η ανθρωπότητα μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από την κριτική. Επίσης, ο καθένας μας σαν άτομο μπορεί να εξελιχθεί, αν μπορεί να είναι ανοιχτός στο να του ασκούν κριτική και αν μπορεί να ανεχθεί την κριτική. Υπάρχει μια παράθεση που λέει: “Αν θέλεις να είσαι φίλος ενός ανόητου, κολάκευσέ τον. Αλλά αν θέλεις να είσαι φίλος ενός έξυπνου, άσκησέ του κριτική”.  Το να είσαι δηλαδή ανοιχτός στην κριτική, είναι μια ικανότητα των έξυπνων ανθρώπων. Η αυτοκριτική είναι ένα αποτέλεσμα της προσωπικής μας ανάπτυξης. Πρέπει να αποβάλλουμε τα κόμπλεξ μας. 

Μπορούμε να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τον εαυτό μας μόνο αν πραγματικά το θέλουμε. Και αν έχουμε το θάρρος… Η ανάπτυξη της επικοινωνίας πιθανώς συνέβαλε στην εξέλιξη της ανθρωπότητας, αλλά έσπρωξε την ανθρωπότητα και προς τη μοναξιά. Το συναίσθημα της μοναξιάς φέρνει και το συναίσθημα του εγωισμού. Οι εγωιστές λατρεύουν τους εαυτούς τους. Και όποιος λατρεύει τον εαυτό του, κλείνει την πόρτα στην κριτική. Τα παιχνίδια της σημερινής εποχής, όπως τα κινητά τηλέφωνα, το facebook, το twitter κτλ. μεταμόρφωσαν το ανθρώπινο γένος σε πουλιά μέσα σε κλουβί. Αρχίζουμε να ζούμε με το κεφάλι μας μέσα στην άμμο σαν τη στρουθοκάμηλο. Δυστυχώς, δεν διαθέτουμε το θάρρος να έρθουμε πρόσωπο με πρόσωπο με τον εαυτό μας στον καθρέφτη.

Πιστεύετε ότι έχουμε στην εποχή μας αρκετό χρόνο και διάθεση για φιλοσοφία ή μας παρασέρνει η καθημερινότητα και ο αγώνας της επιβίωσης;

Ο Σωκράτης λέει: “Τη ζωή που δεν έχει εξερευνηθεί, δεν αξίζει να τη ζει κανείς”… Οι άνθρωποι σήμερα δεν θέλουν να σκέφτονται πολύ. Και είναι εξαιρετικά ταλαντούχοι στο να δημιουργούν προσχήματα και να επινοούν δικαιολογίες. Και αυτό είναι κάτι που δεν συμβαίνει μόνο στη φιλοσοφία, αλλά σε όλα τα θέματα όπου οι άνθρωποι αναγκάζονται να σκεφτούν, να υποβάλλουν στον εαυτό τους ερωτήματα… Δεν μας αρέσει να διαβάζουμε, να αναλύουμε, να γράφουμε… Και σαν πρόσχημα λέμε ότι δεν έχουμε αρκετό χρόνο. Αλλά την ίδια στιγμή είναι ενδιαφέρον το ότι πάντοτε έχουμε χρόνο για να διασκεδάσουμε, να βγούμε έξω τα βράδια, να πάμε στη θάλασσα. Κατά τη γνώμη μου, η έλλειψη χρόνου δεν αποτελεί εμπόδιο, παρά μόνο ένα πρόσχημα… Είναι δύσκολο να ξυπνήσεις κάποιον που θέλει να κοιμηθεί… Και αν επιμένεις να τον ξυπνάς, μπορεί να θεωρηθείς και ένοχος. 

 

Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή, διαπιστώνουμε ότι η φιλοσοφία και οι φιλόσοφοι κατηγορούνταν ανέκαθεν. Γιατί έστελναν φως στους ανθρώπους και τα νυσταγμένα μάτια ένιωθαν να ενοχλούνται. Ένας φιλόσοφος πρέπει να εμπνεύσει την αγάπη για τη φιλοσοφία σε ανθρώπους που είναι σαν μικρά παιδιά. Η φιλοσοφία διδάσκει σε ένα άτομο πώς να σκέφτεται. Αν κάποιος δεν ξέρει πώς να σκέφτεται, αν αδυνατεί να βρει τη δική του σύνθεση, τότε πώς μπορούμε να μιλήσουμε για επιτυχία στη ζωή; Αδύνατο! Μια κινέζικη παροιμία λέει: “Δώσε σε έναν άνθρωπο ψάρι και θα φάει για μια ημέρα. Δίδαξέ του πώς να ψαρεύει και θα τρώει για μια ζωή”. Αν διδάσκουμε φιλοσοφία σε έναν μαθητή, μόνο σαν μάθημα, είναι πολύ πιθανό να το παρατήσει μετά την αποφοίτηση. Αυτό που είναι απαραίτητο, είναι να τον κάνεις να το υιοθετήσει σαν τρόπο ζωής. Ένας άνθρωπος πάντοτε βρίσκει χρόνο γι’αυτό που αγαπά… Αν κάποιος αρχίσει να λέει: “Δεν έχω αρκετό χρόνο”, πιστέψτε με, κατά βάθος δεν θέλει να το κάνει και έτσι δημιουργεί ψυχολογικές άμυνες… Το να ζει κανείς και το να κάνει σαν να ζει, είναι δυο διαφορετικά πράγματα. Με τη φιλοσοφία δώσαμε νόημα στις ζωές μας…

Το 2001 τιμηθήκατε με το βραβείο του καλύτερου αρθρογράφου στη Σμύρνη από το Συμβούλιο Τουρκικών Επιτευγμάτων (Turkish Achievement Awards Council). Τι χρειάζεται για να “αγγίξει” κανείς την καρδιά των αναγνωστών; Έχει θέση η ευαισθησία στο χώρο της δημοσιογραφίας;

Πρώτα απ’όλα δεν πρέπει να λέει ψέματα στους αναγνώστες… Θα πρέπει να μείνει μακριά από τον λαϊκισμό. Τα σχόλια θα πρέπει πάντοτε να γίνονται ελεύθερα. “Δεν συμφωνώ με αυτό που είναι να πεις, αλλά θα υπερασπιστώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες”,  λέει ο σπουδαίος Γάλλος φιλόσοφος, Βολταίρος. Είναι πολύ σημαντικό. Μπορείς να γράψεις τις προσωπικές σου απόψεις στο άρθρο σου, αλλά θα πρέπει επίσης να σεβαστείς το δικαίωμα της έκφρασης διαφορετικών απόψεων. Ο συγγραφέας μπορεί να εξηγήσει τις ιδέες του, κανείς δεν μπορεί να του ασκήσει κριτική εξαιτίας των απόψεών του. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να αναγκάσει τους ανθρώπους να σκεφτούν όπως εκείνος. 

Ιδίως το να γράφει κανείς σε μια εφημερίδα, είναι μεγάλη ευθύνη. Χιλιάδες άνθρωποι διαβάζουν αυτό που έγραψες. Επιπλέον, δεν μπορείς ίσως να γνωρίζεις ποιος διαβάζει αυτό που πληκτρολογείς. Η πένα, στο χέρι υπεύθυνων συγγραφέων, μπορεί να είναι ένα εργαλείο για να κάνει τον κόσμο γλυκύτερο, διαφωτισμένο, αλλά μπορεί επίσης να είναι και το αντίθετο, αν ο συγγραφέας δεν διαθέτει ευαισθησία, μπορεί με τα άρθρα του να προκαλέσει μίσος και έχθρα μεταξύ των ανθρώπων. Το όραμα, η εκπαίδευση και η εμπειρία του συγγραφέα είναι τα σημαντικότερα κριτήρια. Το να κολακεύει πάντως την κοινότητα, κάτι τέτοιο δεν αποτελεί σίγουρα την αποστολή του συγγραφέα…

Μπορεί ένας άνθρωπος που έχει σαν “πυξίδα” την καρδιά, να επιβιώσει στις μέρες μας;

Ναι, φυσικά… Γιατί όχι; Πριν από όλα όμως θα ήθελα να κάνω μια διευκρίνιση. Σύμφωνα με τη γνώμη μου, οι άνθρωποι που ακολουθούν την καρδιά τους, είναι δυνατότεροι από τους ανθρώπους που ελέγχονται από τη λογική τους… Συνήθως οι άνθρωποι που αγαπούν να βαδίζουν σύμφωνα με τη λογική, μισούν τα ρίσκα. Δεν θέλουν να νιώθουν ανησυχία και ως εκ τούτου πάντοτε προσέχουν τα βήματά τους. Οι ζωές τους είναι συνήθως υπό έλεγχο. Αλλά οι άνθρωποι που ακούν την καρδιά τους, θεωρώ ότι είναι γενναιότεροι. Ποτέ δεν διστάζουν να κυνηγήσουν τα αισθήματά τους… Και δεν φοβούνται να προσπαθούν ή να είναι δυστυχισμένοι. Γι’αυτόν το λόγο δεν είναι εύκολο να χρησιμοποιεί κανείς την καρδιά σαν “πυξίδα”… Πιστεύω όμως ότι το να βρεις μια ισορροπία μεταξύ καρδιάς και μυαλού, είναι ο καλύτερος τρόπος. Αν ακολουθείς μόνο το μυαλό, μπορεί να χάσεις τις συγκινήσεις της ζωής, ωστόσο, αν ακούσεις μόνο τα αισθήματά σου, μπορεί στο τέλος να πληρώσεις “υπέρογκους λογαριασμούς”… Η ζωή πρέπει να βιώνεται σαν να είναι ένα ουράνιο τόξο… Πρέπει να προσθέσουμε όλα τα χρώματα μέσα, αλλά με ισορροπία και σε αναλογία. 

Τη σημερινή εποχή, δυστυχώς τα προσωπικά ενδιαφέροντα άρχισαν να μετατρέπουν  τις ζωές των ανθρώπων. Καθένας άρχισε να λέει “εγώ” πρώτα! Η ζωή έχει στηριχθεί σε στρατηγικές και τακτικές. Είναι τραγικό το γεγονός ότι ο εγωισμός και η ιδιοτέλεια αιχμαλώτισαν τις ζωές μας… Σήμερα, που αυτοί οι σκληροί κανόνες υπήρξαν καθοριστικοί, δεν είναι εύκολο να ακολουθήσει κανείς τα αισθήματα. Παρ’όλα αυτά δεν είναι αδύνατο. Υπάρχουν επτά διαφορετικά χρώματα για να φτιάξεις το ουράνιο τόξο. Αν ανακατέψεις όλα αυτά τα χρώματα, βλέπεις το άσπρο. Αν λείπει ένα από αυτά τα χρώματα, είναι αδύνατο να βρεις το άσπρο. Είναι η ισορροπία της φύσης. Στην πραγματικότητα, η ζωή είναι σαν ένα ουράνιο τόξο. Έχουμε πολλές ζωές. Την επαγγελματική μας ζωή, την οικογενειακή, την κοινωνική. Κάθε ζωή είναι σαν κάθε ένα χρώμα του ουράνιου τόξου. Αν δεν μπορούμε να δούμε τα επτά διαφορετικά χρώματα, δεν θα μπορούμε να δούμε ούτε το άσπρο. Το άσπρο αντιστοιχεί στην ευτυχία στο ουράνιο τόξο μας. Έτσι, αν θέλουμε να βρούμε την ευτυχία, στη ζωή μας πρέπει να υπάρχουν όλα τα χρώματα. 

Μερικές φορές βλέπω ότι οι άνθρωποι κατευθύνονται από τη λογική. Αρνούνται να δουν τα άλλα χρώματα. Τα μάτια τους μπορούν να δουν μόνο το χρώμα που αφήνουν τον εαυτό τους να δει. Αν βλέπουμε μόνο ένα χρώμα, ποτέ δεν θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε το ουράνιο τόξο. Η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και ζώων είναι η δύναμη της σκέψης, σωστά. Ναι… Είναι το να σκέφτεσαι αρκετό; Όχι… Το να μπορείς να ονειρεύεσαι, να έχεις πάθη, φόβους, στόχους, απολαύσεις κτλ. Αυτές είναι οι απαραίτητες έννοιες που αποδεικνύουν ότι είμαστε άνθρωποι. Αν αφιερώσουμε τη ζωή μας μόνο σε ένα πράγμα, μπορούμε να δούμε μόνο ένα χρώμα. Το να αφιερώνει δηλαδή κανείς τη ζωή του μόνο στην εργασία, στα παιδιά, στη διασκέδαση…

Το να ζει σαν ρομπότ, πάντα προγραμματισμένο, πάντα υπό πειθαρχία, μπορεί να αφήσει το ανθρώπινο ον να δει μόνο ένα χρώμα από το ουράνιο τόξο. Για να προσπαθήσει να δει κανείς τα άλλα χρώματα, πρέπει να είναι γενναίος. Μερικές φορές τρελός. Κάποιες άλλες ένας ονειροπόλος. Τα απλά μάτια μπορούν να δουν μόνο ένα ή δύο χρώματα. Και η λογική μας δείχνει μόνο μια αλήθεια, αλλά η αλήθεια μπορεί μερικές φορές να είναι σχετική. Το να περπατάς κάτω από τη βροχή, μπορεί να προκαλέσει αρρώστια. Μερικές φορές, όμως προσφέρει επίσης και ξεχωριστή απόλαυση. Ποιος είναι ευτυχισμένος στην πραγματικότητα; Αυτός που ποτέ δεν κάνει λάθη; Ή εκείνοι που παίρνουν μαθήματα από τα λάθη τους; Μερικές φορές τα λάθη είναι καλύτερα από τη μεταμέλεια… Άνθρωποι που ζουν με παρωπίδες, μπορούν να δουν μόνο ένα χρώμα. Και δεν μπορούν ποτέ να φτάσουν το άσπρο. Το άσπρο είναι ένα κοκτέιλ από τη ζωή που έζησες πραγματικά, με ευτυχισμένες και λυπηρές στιγμές. Με βραβεία και τιμωρίες. Αν θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι, εννοώντας δηλαδή, αν θέλουμε να βρούμε την ευτυχία, πρέπει να αποδεχθούμε τη ζωή με όλα τα χρώματά της. Το να μην είσαι λυπημένος δεν σημαίνει πάντοτε ότι είσαι ευτυχισμένος. Το να είσαι ευτυχισμένος είναι η σύνθεση όλων των χρωμάτων…

Μετά από χρόνια έντονης αγάπης για την Ελλάδα, αισθάνεστε τελικά περισσότερο Τούρκος ή Έλληνας;

Φυσικά είμαι Τούρκος. Αλλά την ίδια στιγμή νιώθω τον εαυτό μου σαν πολίτη του κόσμου. Είμαι ανθρωπιστής, αγαπώ τόσο πολύ την ανθρωπότητα και τους ανθρώπους. Πανανθρώπινες αξίες, όπως είναι η λογική, η ειρήνη, η αγάπη, η αδελφότητα, η ισότητα, δίνουν την κατεύθυνση στη ζωή μου. Και είμαι υποστηρικτής αυτών των αρετών. Κατά τη γνώμη μου, αυτές οι αρετές δεν μπορούν να έχουν θρησκεία, φυλή, έθνος κτλ. Ποτέ δεν ξεχωρίζω τους ανθρώπους  ανάλογα με την εθνικότητά τους. Και είμαι επίσης αντίθετος με την γενίκευση και την κατηγοριοποίηση… Γενίκευση. Μπορεί να είναι το ευκολότερο πράγμα στον κόσμο. Το να έχεις μια άποψη για κάτι με μόλις δυο παραδείγματα. Το να βγάζεις συμπέρασμα μετά από μόλις κάποιες εμπειρίες συνολικά. Στην πραγματικότητα όμως, είναι τόσο εύκολο, όσο είναι και δύσκολο. 

Για να επιβεβαιώσεις την εγκυρότητα ενός γεγονότος με επιστημονικούς όρους, υπάρχει η αναγκαιότητα να λάβεις τα ίδια αποτελέσματα για τουλάχιστον 25 φορές κάτω από τις ίδιες συνθήκες. Αλλιώς η θέση σου, η πληροφορία που λαμβάνεις, δεν μπορεί να είναι επιστημονική. Εννοώ δηλαδή ότι είναι αμφισβητήσιμη, ότι είναι σχετική, ότι είναι υποκειμενική, είναι όμως εύκολο να τη γενικεύσεις. Μία ή δύο εμπειρίες είναι αρκετές για να εξάγουμε συμπεράσματα. Κάνουμε το ίδιο λάθος και στην περίπτωση που καταλήγουμε σε μια ερμηνεία που αφορά ακόμη και τα κοντινά μας πρόσωπα. Στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο…

 

Αγαπώ την Ελλάδα και τους Έλληνες. Σε όλες τις κοινωνίες υπάρχουν και αυτοί που είναι “λάθος”. Αλλά δεν με νοιάζει. Έχω μεγάλες φιλίες στην Ελλάδα. Νιώθω τον εαυτό μου τόσο ευτυχισμένο και γαλήνιο, όταν βρίσκομαι στην Ελλάδα με τους Έλληνες φίλους μου. Ο παππούς και η γιαγιά μου είναι από τη Θεσσαλονίκη… Επέστρεψαν στην Τουρκία μετά το 1923 με την ανταλλαγή των πληθυσμών. Ίσως αυτή η ειδική κατάσταση αναφορικά με τις οικογενειακές μου ρίζες, να με εντυπωσίασε, δεν ξέρω…

Μια τουρκική εφημερίδα έκανε μαζί μου μια συνέντευξη γύρω από την Ελληνοτουρκική φιλία… Έδωσα αυτό το παράδειγμα: “Η Τουρκία και η Ελλάδα είναι σαν εραστές που είναι χωρισμένοι. Έζησαν όμως πολλά χρόνια μαζί και ποτέ δεν ξεχνούν ο ένας τον άλλο…”. Σε περίπτωση που η Τουρκία χρειαστεί βοήθεια, θα βρει την Ελλάδα δίπλα της πριν από όλες τις άλλες χώρες. Το ίδιο ισχύει και για την Ελλάδα! Η Ελλάδα και η Τουρκία είναι σαν το νύχι και το δάχτυλο… Κανείς δεν μπορεί να τα χωρίσει…

Διαβάστε τη συνέντευξη στην αγγλική γλώσσα στον ακόλουθο σύνδεσμο:

http://cultureloversgr.blogspot.gr/2015/09/ugur-oral-i-dream-of-days-when-greek.html

*Φωτογραφίες: Προσωπικό Αρχείο Uğur Oral

* Ποιος είναι ο Uğur Oral

O δημοσιογράφος  και συγγραφέας Uğur Oral γεννήθηκε το 1969 στη Σμύρνη. Σπούδασε γαλλική γλωσσολογία και λογοτεχνία στο πανεπιστήμιο μετά την αποφοίτησή του από το γαλλικό ιδιωτικό γυμνάσιο του Saint Joseph, στη Σμύρνη. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές του σπουδές (Master) στις “Αρχές του Ατατούρκ” και  στην “Τουρκική Επαναστατική Ιστορία”. Συνεχίζει με τις σπουδές του, ώστε να λάβει τον τίτλο του διδάκτορα. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφία το 1987 στην εφημερίδα “Yeni Asir”, επιλέγοντας την πολιτική ως ειδικό κλάδο του. Έχει εργαστεί ως ανταποκριτής, αρθρογράφος, γενικός διευθυντής, αρχισυντάκτης και κάτοχος άδειας σε πολλές επιχειρήσεις Τύπου κατά τη διάρκεια των 28 ετών της δημοσιογραφικής του καριέρας. Επίσης, για μεγάλο χρονικό διάστημα προετοίμαζε ο ίδιος και  παρουσίαζε ένα τηλεοπτικό πρόγραμμα. Το πρώτο του βιβλίο δημοσιεύθηκε το 1995. 

Το 1993 έγινε αποδεκτός ως μέλος της Διεθνούς Γαλλικής Δημοσιογραφικής Ένωσης ( UIJPLF -International Union Of Journalists And The French Language Press), της οποίας το κεντρικό τμήμα είναι στο Παρίσι. Επίσης, λειτούργησε ως ανταποκριτής της Τουρκίας στην “La Gazette”, την εφημερίδα της Ένωσης. Πολλά από τα άρθρα του έχουν δημοσιευθεί στον γαλλικό, τον ελβετικό και τον αυστριακό Τύπο. Έχει δώσει πολλές διαλέξεις σχετικά με τη δημοσιογραφία. Εκλέχθηκε ως “ο καλύτερος αρθρογράφος στη Σμύρνη” το 2001, και “ο πιο επιτυχημένος διαχειριστής Τύπου κατά τη διάρκεια των τελευταίων 10 ετών”, το 2003. Η βιογραφία του υπάρχει, επίσης, στην εγκυκλοπαίδεια “Who is Who in Turkey”. 

Σήμερα, ο ίδιος δίνει επαγγελματικές συμβουλές, σχετικά με την επικοινωνία και την προπαγάνδα, σε ανθρώπους και εταιρείες. Τα άρθρα, οι συνεντεύξεις και η έρευνά του είναι δημοσιευμένα σε πολλά είδη Τύπου. Ανέπτυξε το ενδιαφέρον για τη φωτογραφία από την παιδική του ηλικία και, μέχρι σήμερα, έχει πραγματοποιήσει τέσσερις προσωπικές εκθέσεις στην Τουρκία. 

*Μπορείτε να βρείτε  περισσότερες πληροφορίες για τo έργο του Uğur Oral στην προσωπική του ιστοσελίδα: www.uguroral.com.tr