Ποιά είναι η ιστορία της αρχαίας Μαρώνειας; Το αρχαίο θέατρο της πιθανότατα ήταν και αρένα για θηριομαχίες

Πανάρχαια πόλη της Θράκης είναι η Μαρώνεια, που βρισκόταν χτισμένη στην περιοχή του σημερινού νομού Ροδόπης, κοντά στις ακτές του Αιγαίου. Σήμερα, σώζεται το αρχαίο θέατρο της πόλης καθώς και λείψανα άλλων σημαντικών αρχαίων κτιρίων. 

Την αρχαία Μαρώνεια ίδρυσαν άποικοι από τη Χίο, κοντά στην θέση της Ομηρικής πόλης Ίσμαρος. Η ομηρική πόλη Ίσμαρος αναφέρεται στην Οδύσσεια ως η πόλη και η χώρα των Θρακικού φύλου των Κικόνων που προστατευόταν από τον Απόλλωνα, ο ιερέας του οποίου, Μάρων, κατοικούσε στο άλσος του θεού. 

Υπογραμμίζεται ότι η σπηλιά ανάμεσα στη περιοχή Προσκυνητές και τη Μαρώνεια έχει συνδεθεί με το γνωστό επεισόδιο της τύφλωσης του Πολυφήμου στην Οδύσσεια. Η κατοίκησή της αρχίζει στη Νεότερη Νεολιθική (περίπου 5300-3800 π.Χ.) και συνεχίζεται στην Ύστερη Εποχή Χαλκού (14ος-12ος αι. π.Χ.), και την Πρώιμη Εποχή Σιδήρου (11ος – 7ος αι. π.Χ.).

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, η Μαρώνεια ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ, ενώ η παράδοση μεταφέρει την ίδρυση της πόλης παλαιότερα, θεωρώντας ιδρυτή της τον Μάρωνα.  

Η πόλη εξελίχθηκε σε ισχυρή τοπική δύναμη, ενώ το τείχος της ξεπερνούσε σε περίμετρο τα 10 χιλιόμετρα, γεγονός που φανερώνει πως ήταν πολυάνθρωπη. Τον 5ο αιώνα π.Χ. η πόλη εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία,  

Ωστόσο, η Μαρώνεια άκμασε ιδιαίτερα κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. και μάλιστα μπόρεσε τότε να κόψει χρυσό νόμισμα. Το 350 π.Χ. υποτάχθηκε στο Μακεδονικό Βασίλειο του Φιλίππου Β΄, ενώ μετά το 190 π.Χ., Θράκες πρόσφυγες ίδρυσαν μιαν άλλη Μαρώνεια, στην εύφορη Σελευκίδα (σημερινή Συρία).

Σημειώνεται πως η Μαρώνεια υπήρξε η μεγαλύτερη και σπουδαιότερη απ' όλες τις αρχαίες ελληνικές αποικίες των παραλίων της Δυτικής Θράκης και ήταν μάλιστα η μόνη που παρουσιάζει συνεχή ακμή καθ' όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας. Ήταν χτισμένη σε μια τοποθεσία όπου οι υπώρειες του όρους Ίσμαρος σμίγουν με τη θάλασσα και σχηματίζουν έναν φυσικό όρμο, ο οποίος με τις κατάλληλες τεχνικές διευθετήσεις είχε γίνει ένα ασφαλές λιμάνι. 

Η πόλη κατείχε γενικά μια θέση πολύ στρατηγική. Κι αυτό, γιατί διέθετε μια πλούσια και εκτεταμένη επικράτεια («χώρα») που περιλάμβανε μέσα στα όριά της ολόκληρο τον κάμπο της σημερινής Κομοτηνής και το βουνό Ίσμαρος, το οποίο ήταν πλούσιο σε βοσκοτόπια, αλλά και σε μεταλλεία χρυσού και αργύρου. 

Η μεγάλη ακμή που γνώρισε η Μαρώνεια, κατά τη ρωμαϊκή εποχή, οφειλόταν κυρίως στο λιμάνι της, το οποίο επέτρεψε την ανάπτυξη μιας ιδιαίτερα έντονης εμπορικής δραστηριότητας, όπως μαρτυρεί η ανεύρεση μαρωνίτικων νομισμάτων σε μακρινά σημεία της Βαλκανικής, αλλά και στη Συρία. 

Εκτός όμως από αυτό, η πόλη είχε ευνοηθεί ιδιαίτερα από τους Ρωμαίους, οι οποίοι της παραχώρησαν διάφορα προνόμια, όπως ήταν η ανακήρυξή της σε «ελεύθερη πόλη». Επίσης, επαύξησαν την έκταση της επικράτειάς της («χώρας»), η οποία συμπεριλάμβανε μέσα στα όριά της ένα πυκνό δίκτυο αγροτικών οικισμών. 

Το γεγονός αυτό μαρτυρούν τα αρχαιολογικά ευρήματα κοντά σε πολλά σημερινά χωριά (Αρριανά, Ασκητές, Ασώματοι, Γλυκονέρι, Διώνη, Εργάνη, Μέγα Πιστό, Ξυλαγανή, Πολύανθος, Πάμφορο, Πάνδροσο, Πετρωτά, Προσκυνητές, Σύμβολα κ.ά.).

Ήδη από τον 4ο αιώνα μ.Χ., η πόλη έγινε έδρα επισκοπής, ενώ κατά τον 6ο και 7ο αιώνα ο πληθυσμός της πόλης περιορίστηκε εξαιτίας συχνών πειρατικών επιδρομών. Η θέση της βυζαντινής Μαρώνειας βρίσκεται στο λιμάνι του Αγίου Χαραλάμπους, γνωστό και ως Παληόχωρα. Τον 11ο αιώνα, η Μαρώνεια προβιβάστηκε σε αρχιεπισκοπή και συνέχισε να ακμάζει μέχρι τον 13ο αιώνα. 

Ο σημερινός οικισμός βρίσκεται σε πλαγιά του Ισμάρου και μεταφέρθηκε εκεί το 17ο αιώνα λόγω των πειρατικών επιδρομών. Σήμερα διατηρούνται αρκετά ίχνη από την αρχαία πόλη, εκ των οποίων ξεχωρίζει το αρχαίο θέατρο. 

Το αρχαίο θέατρο αποκαλύφθηκε μετά από ανασκαφές στο τέλος της δεκαετίας του 1960 και παρουσιάζει δύο οικοδομικές φάσεις. Η πρώτη οικοδομική φάση ξεκινά στην Ελληνιστική εποχή, κατά την οποία η ορχήστρα περιλάμβανε πατημένο χώμα μαζί με ένα σύστημα αποχετευτικού αγωγού, το οποίο απομάκρυνε τα όμβρια ύδατα. Στην Ρωμαϊκή εποχή έχουμε την δεύτερη φάση όπου το θέατρο μετασκευάστηκε σε αρένα. 

Το θέατρο της Μαρώνειας λειτούργησε μέχρι τον 6ο και 7ο αιώνα. Στους μαρμάρινους θρόνους του που βρίσκονται στην πρώτη σειρά, ήταν χαραγμένα ονόματα αρχόντων και επιγραφές με τίτλους. 

Η ύπαρξη προστατευτικών στηθαίων στη σκηνή κατά τους ρωμαϊκούς χρόνους φανερώνουν ότι το θέατρο χρησιμοποιήθηκε ως αρένα για θηριομαχίες. 

Η χωρητικότητα του θεάτρου ήταν αρκετά σημαντική καθώς χωρούσε 2.500 άτομα, ενώ υπήρχαν 10 σειρές κερκίδων, κάτω από τις οποίες βρισκόταν ο αγωγός που έστελνε τα νερά του βουνού στην θάλασσα. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η ακουστική του θεάτρου. Με την ολοκλήρωση των έργων αποκατάστασης το καλοκαίρι του 2009 ακολούθησαν οι πρώτες παραστάσεις στο αρχαίο θέατρο, μετά από πολλά χρόνια.

Πηγές:

Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της Δυτικής Θράκης κατά τη ρωμαϊκή αρχαιότητα, Θεσσαλονίκη, 2005 

http://odysseus.culture.gr/

http://rodopinews.gr/

http://www.xanthi.ilsp.gr/