Aρχαιολογικοί χώροι και η ένδοξη Ναυμαχία της Σαλαμίνας!

    

"Ὦ παῖδες Ἑλλήνων ἴτε,

ἐλευθεροῦτε πατρίδ', ἐλευθεροῦτε δὲ

παῖδας, γυναῖκας, θεῶν τέ πατρῴων ἕδη,

θήκας τε προγόνων· νῦν ὑπὲρ πάντων ἀγών".

"Εμπρός, γιοί των Ελλήνων,

ελευθερώστε την πατρίδα, ελευθερώστε

τα παιδιά σας, τις γυναίκες σας, τους βωμούς των θεών των πατέρων σας

και τους τάφους των προγόνων σας: τώρα είναι ο αγώνας για τα πάντα".

                                                               

                                                                                        Παιάνας των Σαλαμινομάχων

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Σήμερα γιορτάζεται στο πλαίσιο της διοργάνωσης των «Σαλαμίνιων 2019», όπως κάθε χρόνο, η ναυμαχία σταθμός για τον δυτικό πολιτισμό, η Ναυμαχία  της Σαλαμίνας. Η ιστορική Ναυμαχία της Σαλαμίνας διεξήχθη στο ομώνυμο θαλάσσιο στενό, στις 22 Σεπτεμβρίου του 480 π. Χ. Χάρη στη νίκη των Ελλήνων επί των Περσών, διασώθηκε και αναπτύχθηκε ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, ενώ αργότερα διαδόθηκε στη Δυτική Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Καθώς το 2020 συμπληρώνονται 2.500 χρόνια από αυτό τον τιτάνιο αγώνα των Ελλήνων, αξίζει να αναφερθούμε στους διασωθέντες αρχαιολογικούς χώρους του νησιού που έχουν άμεση σχέση με την σπουδαία ναυμαχία.

Τύμβος Σαλαμινομάχων

Ο Τύμβος των Σαλαμινομάχων βρίσκεται στη βόρεια ακτή της Κυνόσουρας, μπροστά στο θαλάσσιο χώρο όπου έγινε η ναυμαχία της Σαλαμίνας. Αντίπαλοι στη ναυμαχία βρέθηκαν οι στόλοι των ενωμένων δυνάμεων των Ελλήνων με 370 πλοία, από τα οποία τα μισά ήταν Αθηναϊκά, και των Περσών (ο Ηρόδοτος αναφέρει 1.207 πλοία, αλλά το πιο πιθανό είναι οι Πέρσες να διέθεταν γύρω στα 600-700 πολεμικά πλοία.

Η θέση της αντιπαράθεσης, που ήταν επιλογή του Θεμιστοκλή, ευνοούσε τα γρηγορότερα, μικρότερα και πιο ευκίνητα ελληνικά πλοία. Στο τέλος της ναυμαχίας, ο κραταιός περσικός στόλος είχε αφανιστεί και οι Έλληνες είχαν αποκρούσει την περσική απειλή για κατάληψη της Πελοποννήσου.

Ο Τύμβος, αφιέρωμα μνήμης στους ναυμάχους προγόνους μας που θυσιάστηκαν για την Ελλάδα, είναι ένας κυκλικός λιθοσωρός ύψους περίπου είκοσι μέτρων και έχει κατασκευαστεί από πωρόλιθους και λατύπη. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και το σύγχρονο χάλκινο άγαλμα των Σαλαμινομάχων, έργο του γλύπτη Αχιλλέα Βασιλείου.

Αρχαίο λιμάνι Σαλαμίνας

Την εποχή της ναυμαχίας της Σαλαμίνας, το λιμάνι της νήσου βρισκόταν στην περιοχή Αμπελάκια. Ήταν ένας εμπορικός λιμένας από τον οποίο τροφοδοτείτο όλο το νησί. Την παραμονή της ιστορικής ναυμαχίας συγκεντρώθηκαν στο εν λόγω λιμάνι τα καράβια του Ελληνικών πόλεων- Κρατών, που υπό την ηγεσία του Αθηναίου Θεμιστοκλή και του Σπαρτιάτη Ευρυβιάδη, καταπόντισαν τα περσικά καράβια στα ανοιχτά του κόλπου των Αμπελακίων.

Τον Αύγουστο του 2017, ανακαλύφθηκε, κατά την διάρκεια αρχαιολογικών ανασκαφών, τμήμα αρχαίου δημόσιου κτιρίου στον βυθό του λιμανιού των Αμπελακίων. Πρόκειται για ένα λιθοπλινθόκτιστο κρηπίδωμα κτιρίου που  βρισκόταν στο λιμάνι και φαίνεται να το αναφέρει ο αρχαίος περιηγητής και ιστορικός Παυσανίας στο έργο του, «Ελλάδος περιήγησις»,  τον 2ο αιώνα μ.Χ.

Σύμφωνα με τους Έλληνες αρχαιολόγους που έκαναν την ανακάλυψη, το κτίριο μπορεί να είναι ναός ή στοά, που ιδρύθηκε τα Ελληνιστικά Χρόνια. Οι αρχαιολόγοι το συνδέουν με ένα μαρμάρινο βάθρο αγάλματος που είχε βρεθεί σε πολύ κοντινή απόσταση το 1882.

Η ανακάλυψη αρχαιολογικών ευρημάτων στο λιμάνι των Αμπελακίων είναι πολύ σημαντική, γιατί μπορεί να συμβάλει στην αναβάθμιση της περιοχής που για χρόνια έχει υποβαθμιστεί, παρά την ιστορική της σημασία. Τον Ιούλιο, στην Κυνόσουρα και τον Αρχαίο Λιμένα πραγματοποιήθηκαν, από τους αρμόδιους φορείς, εργασίες καθαρισμού και απομάκρυνσης των ναυαγίων που αποτελούσαν προσβολή για τον ιερό αυτό χώρο.

Πηγές:

http://www.athensattica.gr/

http://www.salamina.gr/

http://www.golden-greece.gr/