Πού ξαναζωντανεύει το ελληνικό έπος του 1940-41;

Σαν σήμερα πριν από ακριβώς 80 χρόνια, η εδαφικά μικρή αλλά ψυχικά γιγαντιαία Ελλάδα φάνηκε αντάξια της ένδοξης ιστορίας της, αφού πολέμησε και νίκησε την θεωρητικά ισχυρότερη Ιταλία, που είχε το θράσος να εισβάλλει στη χώρα μας. Το έπος του 1940-41 ζωντανεύει στο Καλπάκι Ιωαννίνων, εκεί όπου διεξήχθη η πρώτη νικηφόρα για τα ελληνικά όπλα μάχη. Στις μέρες μας, το τοπικό στρατιωτικό μουσείο, μαζί με το καλοδιατηρημένο ΟΧΙ, την σπηλιά - στρατηγείο και το άγαλμα του ήρωα Έλληνα στρατιώτη, θυμίζει τα γεγονότα εκείνης της εποχής. Το ελληνικό μεγαλείο του '40 αποτυπώνεται και σε ένα άγαλμα που τιμά τις ηρωίδες Γυναίκες της Πίνδου, οι οποίες ανεφοδίασαν αρχικά τον ελληνικό στρατό. 

 

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

 

Μουσείο

 

Το Μουσείο Πολέμου 1940 – 41 βρίσκεται στο Καλπάκι, έναν τόπο πολύ γνωστό από την ηρωική μάχη που έγινε εκεί από την 8η Μεραρχία Πεζικού, στην πρώτη φάση του Ελληνοϊταλικού πολέμου του 1940-41. Στη μάχη αυτή, οι λιγοστές ελληνικές δυνάμεις κατόρθωσαν, με πηγαίο πνεύμα αυτοθυσίας, να συντρίψουν τα ιταλικά στρατεύματα και να αποτρέψουν την διείσδυση του εχθρού στον χώρο της Ηπείρου. Το Μουσείο του πολέμου 1940-41 ανεγέρθηκε το 1975 και περιλαμβάνει εκθέματα – κειμήλια της Μάχης του Καλπακίου και όχι μόνο. Τα εγκαίνια του εν λόγω μουσείου έγιναν την 28η Οκτωβρίου 1975.

 

 

Εκθέματα

 

Στον προαύλιο χώρο του Μουσείου ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να δει βαρέα όπλα του πυροβολικού, που χρησιμοποιήθηκαν στον Ελληνοϊταλικού Πόλεμο καθώς και τον ανδριάντα του συνταγματάρχη Μορδοχαίου Φριζή, πρώτου Έλληνα ανώτατου αξιωματικού που σκοτώθηκε στο βορειοηπειρωτικό μέτωπο.

Στο εσωτερικό του Μουσείου, υπάρχουν εντυπωσιακά εκθέματα όπως ελληνικά και ιταλικά πολυβόλα όπλα, μια μηχανή από το αεροπλάνο του υποσμηναγού Ιωάννη Σακελλαρίου, ο οποίος έπεσε ηρωικά στον πόλεμο, στρατιωτικές ενδυμασίες ηρώων Ελλήνων αξιωματικών και στρατιωτών. 

Επίσης, εκτίθενται ελληνικά και ιταλικά τυφέκια, ελληνικά και ιταλικά μετάλλια, στρατιωτικό ποδήλατο με ρόδες από καουτσούκ που χρησιμοποιούσαν οι Ιταλοί στρατιώτες, καθώς και πλούσιο φωτογραφικό υλικό.

Η παρουσίαση των ιστορικών κειμηλίων συνοδεύεται από μία ιδιαιτέρως ενδιαφέρουσα προβολή ιστορικού ντοκιμαντέρ, με ταυτόχρονη γραφική και ηχητική αναπαράσταση των στρατιωτικών επιχειρήσεων κατά τις πρώτες μέρες του πολέμου, σε μεγάλο τρισδιάστατο χάρτη.

Απέναντι από το Μουσείο βρίσκονται οι ανδριάντες του τότε Πρωθυπουργού της Ελλάδας Ιωάννη Μεταξά (που συνέδεσε το όνομά του με το “ΟΧΙ” απέναντι στην αξίωση των Ιταλών για άνευ όρων παράδοση της χώρας μας), του Βασιλέως Γεωργίου του Β’ και του Αρχιστράτηγου Αλεξάνδρου Παπάγου.

 

 

 

Σπηλιά - στρατηγείο και άγαλμα Έλληνα στρατιώτη

 

Το Καλπάκι βρίσκεται 35 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης των Ιωαννίνων, στα δυτικά του Όρους Μιτσικέλι και σε υψόμετρο 430 μέτρα. Σε πολύ κοντινή απόσταση από το Μουσείο Πολέμου 1940-41 βρίσκεται η σπηλιά, στην οποία το 1940 βρισκόταν το τακτικό στρατηγείο του Διοικητή της 8ης Μεραρχίας, στρατηγού Χαράλαμπου Κατσιμήτρου.

Ο Κατσιμήτρος, με την επιμονή του να υπερασπιστεί την γραμμή αμύνης Ελαίας – ποταμού Καλαμά, παρά τις διαταγές του Γενικού Στρατηγείου για τακτική υποχώρηση στα Τζουμέρκα, καθήλωσε τις εχθρικές δυνάμεις στο Καλπάκι και έτσι έγραψε το πρώτο κεφάλαιο της ελληνικής νίκης του 1940.

Ιδιαίτερα στα υψώματα της Γκραμπάλας, ανατολικά του Καλπακίου, έγιναν οι πιο αιματηρές συγκρούσεις. Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ύψωμα της Βελλάς διασώζονται μέχρι σήμερα τα ίχνη των χαρακωμάτων.

Στις 10 Νοεμβρίου 1940, η 8η Μεραρχία του στρατηγού Κατσιμήτρου πέρασε από την άμυνα στην επίθεση και εισήλθε σύντομα στη Βόρεια Ήπειρο.

Πάνω από τον οικισμό του Καλπακίου και στον λόφο Σειλητούρια δεσπόζει το γιγάντιο μπρούτζινο άγαλμα του ήρωα στρατιώτη του ’40, ή αλλιώς ο “Έλλην Μαχητής του 1940-41”, που στέκει επιβλητικός και αγέρωχος κοιτώντας προς το βορειοηπειρωτικό μέτωπο. Στο μνημείο αυτό φυλάσσεται στρατιωτικό οστεοφυλάκιο πεσόντων. Το πολύ όμορφο και εντυπωσιακό άγαλμα φιλοτεχνήθηκε από τον Λάζαρο Λάμερα το 1966.

 

 

 

Άγαλμα Γυναίκας της Πίνδου

 

Ειδικά αυτές τις ημέρες, αξίζει να επισκεφθείτε το άγαλμα της Ζαγορίσιας Γυναίκας της Πίνδου. Οι γυναίκες του Ζαγορίου στον πόλεμο του ’40 συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα και σε αυτές οφείλεται ο έγκαιρος ανεφοδιασμός των ελληνικών δυνάμεων που μάχονταν για να ανακόψουν την ιταλική εισβολή, η οποία μέσω της κοιλάδας του ποταμού Αώου προσπαθούσε να φθάσει στο Μέτσοβο.

Αφιερωμένο στη μνήμη των ηρωικών γυναικών του Ζαγορίου, το εν λόγω μνημείο βρίσκεται στην είσοδο του κάμπου των Ασπραγγέλων. Το άγαλμα στήθηκε στη περιοχή τον Οκτώβριο του 1993. Είναι έργο του Θεσσαλού γλύπτη Γιώργου Καλακαλλά και το ύψος του φτάνει τα 6 μέτρα, ενώ το βάρος του είναι 1,7 τόνοι.

 

 

 

Πηγές

http://www.pogoni.gr

https://museumfinder.gr

 

https://guesthouse1940.gr