«Η ώρα του μάγου»: Μια έκθεση αποκάλυψη του Ηλία Παπαηλιάκη στην Νάξο

 

Αίσθηση ότι ατενίζω τις βραχογραφίες από το σπήλαιο στο Πάνορμο της Νάξου μου προκάλεσε η θέαση των τελευταίων έργων του Ηλία Παπαηλιάκη.  Δέος με κατακλύζει μπροστά στις τεράστιες μορφές και μια ηρεμία από την χρωματική αρμονία με τον χώρο! Ένα ταξίδι στον χρόνο, χιλιετιών Τέχνης νιώθω ότι διανύω επιστρέφοντας στην απλότητα της ομορφιάς και της φύσης που θαύμασε και ο πρωτόγονος άνθρωπος-καλλιτέχνης.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Λιτές γραμμές κυριαρχούν στα έργα που δημιουργούν ολοκληρωμένες μορφές και αποδίδουν την κίνηση, την δυναμική και την ένταση. Με καλλιτεχνική «προίκα» τα πολιτιστικά τεκμήρια του Κυκλαδικού Πολιτισμού που φιλοξενούνται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νάξου, ο Ηλίας Παπαηλιάκης δημιουργεί μια σειρά έργων μεγάλων διαστάσεων προσαρμοσμένα στο τόπο της Νάξου. Με δωρική καλλιτεχνική γραφή μεταμορφώνει το φως του νησιού του Διονύσου και την διάσταση του χώρου, με αποτέλεσμα  ως επισκέπτης νιώθεις ότι βιώνεις μια ιδιαίτερη εμπειρία: Είναι ακριβώς αυτή η στιγμή, είναι «Η ώρα του μάγου».

Τα έργα του είναι λες και ξεπηδούν από τους τοίχους και από το δάπεδο με τα χρωματιστά πλακάκια, καθώς ο καλλιτέχνης επέλεξε τα χρώματα του χώρου για να αποτυπώσει τις σκέψεις του. Με ένα τρόπο ξεχωριστό καθηλώνει τον επισκέπτη που  μπαίνει σε διαδικασία ψυχικής ανάτασης: Λες και παρακολουθεί σκηνές από ταινία ,καθώς περπατά πάνω σε πολύχρωμη σκακιέρα. Μάλιστα είναι λες και βλέπει εικόνες σαν παιδί μέσα από view master! Εύστοχα λοιπόν επιλέχθηκε ο τίτλος «Η ώρα του μάγου» για τη νέα ατομική έκθεση του καταξιωμένου ζωγράφου Ηλία Παπαηλιάκη που  φιλοξενείται στο Πολιτιστικό Κέντρο στην πρώην Σχολή Ουρσουλινών, στο Κάστρο της Χώρας.  

Καλλιτεχνικό σύμπαν

Τα έργα του μεγάλων διαστάσεων, σχεδόν όσο και το ύψος του καλλιτέχνη αποτυπώνουν ακριβώς την αίσθηση του χώρου του, αποδίδουν το δικό του κόσμο, τον ο οποίο καλλιτέχνης έχει μελετήσει βαθιά. Με μια διαφορετική και λιτή καλλιτεχνική διάλεκτο ο κ.Παπαηλιάκης μοιάζει να επιχειρεί να μας δώσει κρυστάλλινα μια οπτική του κόσμου, αποδίδοντας μόνο τα περιγράμματα των μορφών και των αντικειμένων. Με βιβλικές αναφορές ο καλλιτέχνης χαράσσει φιλοσοφικά μονοπάτια  και δεν περιορίζεται εννοιολογικά στους τίτλους των έργων. Ένας ακόμη λόγος που αξίζει να δει κάποιος την έκθεσή του είναι για να θαυμάσει αυτή την υφολογική του μετάβαση στην γραμμική γραμμική-σχεδιαστική ζωγραφική, η οποία επήλθε μετά από το έργο «Η νύχτα» το 2017.

Βίωμα

Παρακολουθώντας τις γραμμές νιώθω ότι ο καλλιτέχνης μας προσκαλεί – προκαλεί να χρησιμοποιήσουμε την διάνοιά μας για να συμπληρώσουμε την εικόνα. Μάλιστα δεν διστάζει να μπερδέψει τον θεατή με το μεγάλων διαστάσεων έργο του «Εργαστήριο παιχνιδιών» που έχει τις ελαφριές αποχρώσεις του τοίχου. Ταυτόχρονα  ακριβώς λόγω της μεγάλης διάστασης είναι σαν να εμπεριέχει τον θεατή, σαν να τον καλεί να μπει στη σκηνή και να λάβει δράση.

Χαζεύοντας το έργο «Το Ηλιοβασίλεμα στο παλάτι» φαντάζομαι τον Μάρκο Σανούδο στο μισογκρεμισμέννο πλέον πύργο του στο Κάστρο να ατενίζει το δουκάτο του Αιγαίου. Ως  Ηνίοχο τον Θεό Ήλιο να αναδύεται πάνω από το νησί της Ρόδου βλέπω στο έργο του  «Η ώρα του ήλιου». Μνήμες από την θέαση κλασικών  που θυμίζουν τα «Αγόρι με μπαλόνι, διαβάζει βιβλίο», «Η ζωή στην εξοχή», και «Το ενυδρείο».

Διανοητικό υπόβαθρο

Ακούσια η προσοχή στρέφεται στο γλυπτό «Έξι μελέτες για το κυκλαδικό στερεό». Επάνω σε δύο μακρόστενα ξύλινα τραπέζια είναι τοποθετημένα έξι γυάλινα κουτιά 40x30x30εκ. Στην ουσία, με το γλυπτό αυτό ο κ.Παπαηλιάκης αποτυπώνει στις τρεις διαστάσεις το αναλογικό σύστημα με το οποίο δουλεύει τα ζωγραφικά του έργα. Οι γυάλινοι κύβοι αναπαριστούν το σύστημα σκέψης του και είναι χωρισμένοι σε επιμέρους χώρους με τον κάθε κύβο να αποτελείται από μικρότερους διάφανους χώρους. Η μελέτη του βασίστηκε στον Κυκλαδικό Πολιτισμό. Η προσπάθεια αποτύπωσης  αυτή διήρκησε 26 χρόνια, καθώς τον απασχολούσε to πως θα αποδώσει το «σύστημα» της σκέψης του. Ο καλλιτέχνης έχει  μελετήσει το κείμενο του Giorgio de Chirico «Το αίνιγμα της Τέχνης», στο οποίο ο καλλιτέχνης υποστήριξε πρωτοπορώντας ότι  η ζωγραφική είναι ένα σύστημα με το οποίο ο καλλιτέχνης προβάλλει έννοιες και όχι  απλά συναισθήματα και ο κ. Παπαηλιάκης επεκτείνει τον συλλογισμό και πλέον δημιουργεί έργα- συστήματα  που αποτελούν μελέτες ισορροπίας, μεγεθών και ποσοτήτων. Ο καλλιτέχνης εισερχόμαστε σε μια διανοητική σφαίρα και μας καλεί να συναινέσουμε στο γήτεμα της Τέχνης και να συμπορευθούμε σε μια ξεχωριστή περιπλάνηση που θα διαρκέσει έως τον Σεπτέμβρη.   

 

 Διοργάνωση: Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος
Συνεπιμέλεια: Ρένα Σαχά, Κατερίνα Σαχά

Ωράριο λειτουργίας: Καθημερινά, 10:00 - 13:00 και 19:00 - 22:00

Έως 18/9