Το μουσείο Χρήστου Καπράλου στην Αίγινα: Όταν η Τέχνη συνδυαλέγεται με τη Φύση

 Το «χάδι» του χρόνου δεν φαίνεται στον χώρο. Είναι λες και μόλις πριν λίγο να έσβησε η φωτιά στο τζάκι του καθιστικού. Μπορεί ο Χρήστος Καπράλος να έχει φύγει από τη ζωή, να υπάρχει μόνο μια φωτογραφία του με τη σύζυγό του στο μικρό καθιστικό, αλλά η «παρουσία» του είναι αισθητή... 

Δεν μοιάζει με μουσειακό χώρο, το μόνο που το μαρτυρά είναι κάποια παρατεταγμένα έργα από πωρόλιθο και κορμούς ευκαλύπτου, όπως μας εξηγεί η υπάλληλος του μουσείου Χρήστου Καπράλου στην Αίγινα, παραρτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης. Αυτή η αίθουσα ήταν το σαλόνι της καλοκαιρινής κατοικίας καθώς έμενε εκεί ο καλλιτέχνης τα καλοκαίρια για τρεις δεκαετίες. Τα χρώματα στους τείχους, το στυλ των κάγκελων και της διακόσμησης μαρτυρούν την αισθητική των 60’.

 Το βάζο με τις πίπες σε κάνουν να φαντάζεσαι τον αείμνηστο Καπράλο να καπνίζει αναλογιζόμενος την πορεία της  καλλιτεχνικής παραγωγής του και να αγναντεύει το πέλαγο. Ο Χρήστος Καπράλος (1909-1993) ήταν ένας από τους σημαντικότερους γλύπτες της γενιάς του, με σπουδές στη Γαλλία. Την περίοδο της κατοχής επέστρεψε στην Ελλάδα και δημιούργησε εμβληματικά έργα ανάμεσα σε αυτά γλυπτά για τη μάνα, αποτυπώνοντας τη μορφή της μητέρας του.

 

Το μουσείο στην Αίγινα

Σε αυτή την παραθαλάσσια κατοικία ο Καρπάλος βρήκε μια μήτρα για δημιουργικότητα του, ένα «κουκούλι» για να εξωτερικεύσει όλες τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες. Στον χώρο εκτός από προσωπικά αντικείμενα υπάρχουν δημιουργίες γλυπτά που γεννήθηκαν εκεί. Μόνο κάποιες δημιουργίες πάνω από το τζάκι ήρθαν από το εργαστήριο του από την Αθήνα. Οι όγκοι των έργων εντυπωσιάζουν και στέκομαι απέναντι σε μια συγκινητική σύνθεση δυο πλασμάτων που το ένα συμπληρώνει το άλλο. Το βλέμμα μου στέκεται στις χρωματιστές κανάτες που μοιάζουν να λαμβάνουν χορευτικές στάσεις  χάρη στα ιδιαίτερα χερούλια του και  με τα περίτεχνα μοτίβα τους μαρτυρούν την επίδραση από τον Πικάσο. 

Βγαίνουμε ξανά στην αυλή και χαζεύουμε τις υπαίθριες δημιουργίες του.Η περιήγηση μας συνεχίζεται στο εργαστήριο: Σε δυο αίθουσες σμίλευε γλυπτά και στην άλλη ζωγράφιζε. Στις μακρόστενες αίθουσες τη προσοχή μου τραβά μια ξύλινη Παναγία από κορμό δέντρου, σε μια αφηρημένη απόδοση να κρατά τον Χριστό που έχει τον σχήμα σταυρού στην αγκαλιά της. Εντύπωση μου προκαλεί ότι ο καλλιτέχνης, ενώ καταπιάστηκε  σε πολλά έργα με το θέμα της μάνας συνειδητά επέλεξε να μη φέρει απογόνους στον κόσμο, όπως μου εξήγησε η υπάλληλος σε μια συζήτησή μας. Οι φιγούρες του είναι αφαιρετικές, απαλλαγμένες από λεπτομέρειες: Ο Αχιλλέας και ο Έκτορας να σχηματίζουν ένα άρμα, μια  ακόμη αλληγορική ερμηνεία της σταύρωσης και το μνημείο της μάχης της Πίνδου είναι από τα έργα που μου προκαλούν την προσοχή. 

Ανάμεσα στις απόπειρες καλλιτεχνική έκφρασης ξεχωρίζουν η ιδιαίτερη απόδοση των φαγιούμ, αλλά και κάποια σχέδια που συνδιαλέγονται με την λαϊκή παράδοση. Στο τελευταίο μέρος του εργαστηρίου του που ο χρόνος λες και έχει παγώσει παραμένει ανέγγιχτο το γραφείο του. Καθώς κοιτάζω με τις ακουαρέλες, τα πινέλα και τις σκόνες χρωμάτων, νομίζω ότι θα ακούσω το θρόισμα από το σκιτσάρισμά του.  Τον θαυμασμό μου βέβαια κερδίζει  το ξύλινο «αέτωμα» αντίγραφο αυτού της Ολυμπίας που κυριαρχεί στο δωμάτιο.

  Πιο ενδιαφέρουσα από όλα τα εκθέματα είναι η συνομιλία των έργων του καλλιτέχνη με τη φύση καθώς αυτά εκτίθενται στον προαύλιο χώρο, μοιάζουν με υπαίθρια γλυπτοθήκη και  συνδιαλέγονται με τα δέντρα τις πέτρες και τη θάλασσα, εν γένει με το τοπίο. Φυσικά, ξεχωρίζει από όλα το άγαλμα της μητέρας που στέκει απέναντι από το μουσείο τοποθετημένο  σε μια μικρή πλατεία πάνω στην παραλία, μια μάνα που έχει στρέψει το βλέμμα της από τη θάλασσα στο έδαφος. 

Φωτό εσωτερικών χώρων πηγή nationalgallery.gr