Minima Moralia από τον Θ. Παπαγιάννη- Η Τέχνη σήμερα λέει πολλά γιατί δεν μπορεί να δείξει πολλά

 

 

 

Βαθιά ελληνικότητα και αυθεντικότητα, αρχέγονες ανησυχίες,  ενστικτώδη δημιουργία, ηπειρώτικη λεβεντιά… αναδύουν τα έργα του Θεόδωρου Παπαγιάννη  στην έκθεση του Minima Moralia που φιλοξενείται στον Εικαστικό Κύκλο Sianti Gallery. Στο σύμπαν του πολυσχιδούς καλλιτέχνη μας ταξίδεψε ο καθηγητής ιστορικός Τέχνης και επιμελητής της έκθεσης Μάνος Στεφανίδης. Τα μικρά γλυπτά από τερακότα λες και εκείνη την ώρα έβγαιναν από την υψικάμινο, κέρδισαν το ενδιαφέρον των πολυπληθών παριστάμενων που έσπευσαν να θαυμάσουν και να συγχαρούν τον καλλιτέχνη. Οι φωτογραφικές μηχανές των κινητών επιχειρούσαν να αποθανατίσουν  την ιδιαιτερότητά τους, ενώ οι φιλότεχνοι δεν έχασαν την ευκαιρία να ζητήσουν από τον καλλιτέχνη να τους υπογράψει την  λεύκωμα με το έργο του, των εκδόσεων Νίκας.

της Μαρίας Αλιμπέρτη 

Η έκθεση έλαβε το τίτλο της από το ομώνυμο έργο του Τheodor Adorno  της Σχολής της Φρανκφούρτης που ήθελε να στείλει ένα μήνυμα ανάγκης μιας νέας ηθικής στον κόσμο που γεννιόταν μετά το Β’ Π.Π., όπως εξήγησε ο κ. Στεφανίδης σχολιάζοντας ότι σε αντιστοιχία ο καλλιτέχνης με απλές  φόρμες συνομιλεί τόσο με  εθνικό παρελθόν όσο και με το παγκόσμιο παρελθόν της Τέχνης και καταθέτει προτάσεις για το μέλλον.

Με άνεση δίνει πνοή σε μορφές από την παιδική ηλικία και την ύπαιθρο. Καθόλου τυχαία επιλέχθηκε να παρουσιαστεί στην έκθεση το γλυπτό για τον χορό, ο οποίος είναι η πρώτη καλλιτεχνική έκφραση  του ανθρώπου, όπως μας μετέφερε ο επιμελητής της έκθεσης.  

Στο εντυπωσιακό έργο του η «Μεγάλη πορεία», τα μικρά γλυπτά από τερακότα, φέρουν στη πίσω πλευρά τους συχνά  στίχους ή ρητά.  Το κάθε γλυπτό είναι μοναδικό, μοιάζει να έρχεται από την μυκηναϊκή εποχή, να διασχίζει την κεραμική παράδοση του τόπου, να περνά μέσα από τα χέρια του Μπαρμπαγιάννη του κανατά στο Μαρούσι, όπως περιέγραψε ο κ. Στεφανίδης. Χάρη στην ενασχόλησή του με αυτά τα κεραμικά ο καθηγητής υποστήριξε ότι ο κ. Παπαγιάννης απέκτησε μια νέα νεότητα όπως είχε συμβεί με τα κεραμικά του Πικάσο.

 

Όσο για μεγαλόπρεπα ξοανικά γλυπτά, που φιλοξενούνται στην έκθεση ο κ. Στεφανίδης υπογράμμισε τον  πρωτόγονο στοιχείo, βασικό γνώρισμα της μοντέρνας τέχνης και την επίδραση από την Γιαννιώτικη Τέχνη αργυροχρυσοχοΐας και το υλικό από τα αποκαΐδια του  Πολυτεχνείου όταν το είχαν καταλάβει οι αναρχικοί και το έκαψαν. Ο καλλιτέχνης με πολύ πόνο μεταμόρφωσε τα καμένα  δοκάρια της στέγης σε νέες μορφές. Όπως υπενθύμισε ο κ. Στεφανής, μόνο στην ΑΣΚΤ κάηκαν 250 έργα, όπως ήταν του Μόραλη, του Νικολάου Λύτρα κ.ά. «Ο Ελληνικός Πολιτισμός είναι ένα κομπολόι πολιτιστικών καταστροφών» σημείωσε χαρακτηριστικά ο καθηγητής.

Για αυτή την πληγή μίλησε και ο καλλιτέχνης ο οποίος μοιράστηκε τον πόνο του γι’αυτή την καταστροφή από την πυρπόληση του κοσμήματος της νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής, δωρεάς του Καυτατζόγλου. «Είπα μόνος εγώ θα κάνω κάτι για αυτή την ιστορία, δεν μπορώ να την αφήσω να περάσει έτσι για  ένα «άνδρο» της γνώσης» διευκρίνισε για την απόπειρά του να μετατρέψει τα απομεινάρια της καταστροφής σε Τέχνη ο κ. Παπαγιάννης.  

 Καθώς η οικοδέσποινα Βασιλική Σιαντή του ζήτησε να μιλήσει για τα έργα του ο κ. Παπαγιάννης υποστήριξε ότι «ο καλλιτέχνης πρέπει να λέει λίγα. Δυστυχώς η Τέχνη σήμερα λέει πολλά γιατί δεν μπορεί να δείξει πολλά. Εάν δεν μπορούν να που το έργο αυτό που θέλουν, ότι κι αν πεις εσύ το παίρνει ο αέρας. Αυτά μας υποστηρίζουν στο χρόνο, εάν το έργο δεν έχει αξίες μέσα του…».

Τη ζωή και τα βιώματα του έχει κάνει τέχνη,  όπως μας εξήγησε ο κ. Παπαγιάννης γι’ αυτό  επέλεξε να ζει στην επαρχία  και να μετατρέψει σε Μουσείο στο χωριό του στο Ελληνικό  του νομού Ιωαννίνων ένα σχολείο χτισμένο από καταπληκτικούς μαστόρους. Στα 7 στρέμματα αυλής στήθηκε το Μουσείο Γλυπτικής και σε μια διαδρομή 5χλμ από την είσοδο του χωριού έως το μοναστήρι της Τσούκας έχουν τοποθετηθεί γλυπτά  Ελλήνων και Ξένων καλλιτεχνών που συμμετέχουν κάθε καλοκαίρι σε συμπόσιο.

Την προσφορά του καλλιτέχνη στον τόπο εξήρε και ο εκδότης Νίκος Νίκας δηλώνοντας εκστασιασμένος από την μεγάλη συμμετοχή του κόσμου στην εκδήλωση. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι εκδόσεις Νίκας σε  μια συνέργεια  με τον Εικαστικό Κύκλο Gallery Sianti και τον Μάνο Στεφανίδη κυκλοφορούν μια εκδοτική σειρά για σπουδές σύγχρονους Έλληνες καλλιτέχνες.