Η συρματοπλεγμένη Πορτάρα και ο υπεύθυνος : Ποιος κάνει πολιτιστική διαχείριση στη Νάξο;

Πηγή: https://www.facebook.com/basilikh.chatzopoulou

Στην καρδιά του Αιγαίου, στο απομεινάρι του ναού του Απόλλωνα  που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, λούζεται στο φως αιώνες Ιστορίας, ένα σύμβολο του Ελληνικού Πολιτισμού – η Πορτάρα της Νάξου ! Κι όμως ένα σύμβολο πολιτιστικής ταυτότητας της κοινότητας του νησιού, περιφράσσεται με συρματοπλέγματα. Οι πολίτες αντιδρούν στην ενέργρεια γιατί νιώθουν ότι δεν γίνεται για προστασία, αλλά βίαια παρέμβαση, σαν να φυλακίζεται η ίδια η Πολιτιστική Μνήμη του τόπου τους. 

Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων σήμερα πήρε θέση κατακεραυνώνοντας την παρέμβαση της δημοτικής αρχής που οδήγησε τους αρχαιολόγους στο Αστυνομικό Τμήμα με την κατηγορία καταστροφής αρχαιολογικού χώρου και φθοράς δημόσιας περιουσίας. Το δε Υπουργείο Πολιτισμού σε σημερινή του ανακοίνωσε υπεραμπύνεται της ενέργειας της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων για την μήνυση κατα αγνώστου - δεν έχει βρεθεί ο Βάρβαρος που φωτογραφήθηκε ενώ σήκωνε την αρχαιότητα- και της ελαφριάς προσωρινής περίφραξης όπως αναφέρει. Σίγουρο είναι πως το μνημείο-σύμβολο που στέκει αγέρωχο από τον 6ο αιώνα π.Χ., γίνεται σήμερα πεδίο αντιπαράθεσης και θεσμικής αδυναμίας.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

 Συρματοπλέγματα στην Πορτάρα: Απόπειρα προστασίας ή προσβολή;

Η εικόνα του αρχαίου ναού περιφραγμένου με συρματοπλέγματα έχει προκαλέσει κύματα οργής στα social media: Βροχή τα σχόλια για την αισθητική, την αποκοπή του μνημείου από το κοινό αλλά και τη τοπική κοινότητα, από ανησυχίες για ιδιωτικοποίηση του χώρου κ.ά. Δεν έλειψαν και τα αστεία φωτομοντάζ με την Πορτάρα να έχει καταστεί κοτέτσι!  Οι πολίτες αναρωτιούνται: Είναι αυτή η προστασία που αξίζει σε ένα μνημείο τέτοιας πολιτιστικής αξίας; Οι μηνύσεις του δημάρχου για φθορές και παρεμβάσεις ήταν το κερασάκι στη τούρτα- έχουν μετατρέψει το θέμα πραγματικά σε σίριαλ, χωρίς ουσιαστική εξέλιξη ή λογοδοσία.

Πηγή: https://www.facebook.com/basilikh.chatzopoulou

Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων: Αποδυναμωμένη ή αδιάφορη;

Μέσα σε όλο αυτό το πανδαιμόνιο, η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων φαίνεται να αδυνατεί να διαχειριστεί την κατάσταση. Από την μια η περίφραξη και από την άλλη οι μηνύσεις και οι συλλήψεις έχουν ως αποτέλεσμα οι αρχαιολόγοι, αντί να εμπνέουν εμπιστοσύνη, να εμφανίζονται στα μάτια των πολιτών ως αποκομμένοι από την πραγματικότητα κα υπόλογοι, καλούνται να λογοδοτήσουν για δική τους "πρωτοβουλία".  Όμως, η παρέμβαση του δημάρχον δεν καθησύχασε ταπνεύματα, μάλλον τα δυναμίτισε όπως δείχνουν οι αντιδράσεις στα social media, με τους πολίτες να  αναρωτιούνται ποιος τελικά έχει λόγο πάνω στο μνημείο. Τα σχόλια των ντόπιων πολιτών αναφέρουν χρόνια αδράνεια που εκπορέυεται από μια αίσθηση εγκατάλειψης του μνημείου στη τύχη του. 

 Δήμος Νάξου: Νομικές κινήσεις χωρίς ουσία

Η δημοτική αρχή, με τις  νομικές ενέργειες, εκτιμάται ότι ήθελε να δείξει ότι διαχωρίζει τη θέση της από την ενέργεια της περίφραξης του μνημείου. Όμως ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων  υπογραμμίζει στην ανακοίνωση του ότι ο δήμαρχος δεν έχει καμία δικαιοδοσία να παρέμβει, αλλά εκ του αρχαιολογικού νόμου αρμοδιότητα έχει μόνο η Εφορεία Αρχαιοτήτων. Μάλιστα ο Σύλλογος τονίζει ότι το πρόβλημα φύλαξης του αρχαιολογικού χώρου προκύπτει από τα ποτάμια του υπερτουρισμού με βαθύτερη αιτία την έλλειψη αρχαιοφυλάκων. Όμως η στελέχωση δεν είναι αρμοδιότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων αλλά του Υπουργείου Πολιτισμού! Στην σημερινή ανακοίνωση του αναφέρει ότι ενισχύθηκε η φύλαξη, αλλά δεν κάνει σαφές εάν θα ενισχυθεί το προσωπικό των αρχαιοφυλακων του νησιού, οπότε να φανταστούμε ότι κάποιος αρχαιοφύλακας μεταφέρθηκε από κάπου αλλού;

Τελικά που καταλήγουμε; Υπάρχει πολιτική βούληση και συντονισμός; Στα μάτια του κόσμου το μνημείο είναι εκτεθειμένο, ενώ με τις έριδες νιώθει ότι η ευθύνη μετακυλίεται από φορέα σε φορέα. Το εθνικό μας σύνθημα συνυφασμένο με μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες του τόπου "πάμε και όπου βγει" να εικάσουμε ότι ισχύει και στον τομέα του Πολιτισμού; 

Στρατηγική με δυο μέτρα και δύο σταθμά;

Και ένα ακόμη ερώτημα γεννάται: Τελικά πολιτιστική διαχείριση στο νησί ποιος κάνει και ποια πολιτική ακολουθεί; Εδώ και μήνες υπάρχει ένα άλλο ανοιχτό θέμα της μεταφοράς των Κούρων των Μελάνων- πολιτιστική κληρονομιά και σύμβολο Πολιτισμού των κατοίκων της ενδοχώρας της Νάξου- με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και το Υπουργείο Πολιτισμού να επικαλούνται την προστασία των αρχαιοτήτων.  

Μετά από όλα αυτά είναι απορίας άξιο ποια τελικά  ακολουθείται συγκεκριμένη στρατηγική περί προστασίας μημείων: Αυτής της περίφραξης ή μετακίνησης και εναπόθεσης σε βιτρίνα μουσείου; Είναι θέμα διατήρησης του αρχαιολογικού χώρου και αρκεί να  βάζουμε πλέγματα-επόδια πρόσέγγισης; Γιατί με αυτή την λογική προέχει η In situ διατήρηση και στις Μέλανες έστω με το κιτς συρματόπλεγμα. 

Μήπως  μετά από αυτο το τσουνάμι αντιδράσεων ο ιθύνων νους σε όποιο πεδίο και εάν βρίσκεται πρέπει να αναλογιστεί ότ  η διαχείριση και  η προστασία ενός  μνημείου δεν είναι αποκομμένη από την κοινότητα, αλλά είναι τελικά θέμα σεβασμού της πολιτιστκής μνήμης και σύνδεσης της κοινωνίας; Μια γνώση που εμείς ως φοιτητές του τμήματος Πολιτιστικής Διαχειρισης είναι από τα πρώτα που μάθαμε. 

 Κοινωνική οργή: Ποιος θα αναλάβει την ευθύνη;

Οψόμεθα για το εάν θα γίνει κατανοητό ότι δεν πρέπει να παίζεις με τα Ιερά μιας κοινωνίας. Προς το παρόν, το θέμα της προστασίας της Πορτάρας έχει φτάσει μέχρι  και την Βουλή, με αντιδράσεις και δηλώσεις, αλλά χωρίς ουσιαστική παρέμβαση. Η κοινωνία βράζει, οι πολίτες απαιτούν απαντήσεις, καθώς και η πολιτιστική κληρονομιά παραμένει στο έλεος κάθε Βάρβαρου. 

Τελικά, ποιος αναλαμβάνει την ευθύνη σε αυτή τη χώρα για τη διαφύλαξη της Ιστορίας, του Πολιτισμού, των συνδετικών κρίκων της κοινωνίας με το παρελθόν της; Μήπως, στο τέλος θα μας πουν όπως συνηθίζεται στην Ελλάδα, «φταίει για όλα ο εκάστοτε σταθμάρχης» ή μήπως το ίδιο το συρματόπλεγμα;