Η Μικρά Ασία, γη όπου άνθισαν μεγάλοι πολιτισμοί και πόλεις της Ιωνίας, υπήρξε τόπος ιδιαίτερης λατρείας για τον θεό Απόλλωνα. Ο Απόλλων, θεός του φωτός, της μουσικής και της μαντικής τέχνης, βρήκε στη μικρασιατική γη δύο από τα σπουδαιότερα ιερά του. Τα μαντεία των Διδύμων στη Μίλητο και του Κλάρος στην Κολοφώνα αποτέλεσαν για αιώνες πνευματικά και πολιτικά κέντρα με φήμη που απλωνόταν σε ολόκληρο τον ελληνικό κόσμο. Χρησμοί από τα μαντεία αυτά καθοδήγησαν πόλεις, βασιλείς και αυτοκράτορες, ενώ η αίγλη τους έφτασε μέχρι τη ρωμαϊκή περίοδο.
Το μαντείο του Απόλλωνα στα Δίδυμα: Η φωνή του θεού στη Μίλητο
Το μαντείο των Διδύμων, γνωστό ως Διδύμειον, βρισκόταν νότια της Μιλήτου και αποτελούσε το δεύτερο σε σπουδαιότητα μαντείο του αρχαίου κόσμου μετά τους Δελφούς. Ήταν στενά συνδεδεμένο με την ισχυρή οικογένεια των Βραγχιδών, που επί αιώνες είχε τη διαχείριση της λατρείας. Εδώ η ιέρεια, σε κατάσταση έκστασης, μετέφερε τις θεϊκές απαντήσεις του Απόλλωνα, τις οποίες διατύπωναν οι μάντεις σε ποιητικό λόγο.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές, που ξεκίνησαν συστηματικά τον 19ο αιώνα από Γάλλους και Γερμανούς ερευνητές, αποκάλυψαν έναν από τους μεγαλύτερους ναούς της αρχαιότητας. Ο μνημειώδης ναός του Απόλλωνα στα Δίδυμα, με 122 κίονες ύψους σχεδόν 20 μέτρων, παραμένει ένα από τα πιο εντυπωσιακά παραδείγματα ελληνιστικής αρχιτεκτονικής. Σώζεται το άδυτο όπου κατέβαιναν οι προσκυνητές για να συναντήσουν την ιέρεια και να λάβουν τον χρησμό. Επιγραφές με καταγεγραμμένους χρησμούς ρίχνουν φως στον τρόπο λειτουργίας του ιερού.
Σήμερα ο αρχαιολογικός χώρος στο Didim της Τουρκίας είναι πλήρως επισκέψιμος και προσελκύει χιλιάδες επισκέπτες κάθε χρόνο. Η ατμόσφαιρα του χώρου, με τους γιγάντιους κίονες και το σωζόμενο άδυτο, διατηρεί ζωντανή την αίσθηση ενός τόπου που για αιώνες θεωρούνταν πύλη επικοινωνίας με τον Απόλλωνα.
Το μαντείο του Απόλλωνα στο Κλάρος: Το άδυτο της μαντικής πηγής
Στην περιοχή της Κολοφώνος, κοντά στη σημερινή Σμύρνη, βρισκόταν το μαντείο του Απόλλωνα Κλαρίου. Η ιδιαιτερότητά του έγκειται στο ότι η μαντική τελετουργία βασιζόταν στην ύπαρξη μιας υπόγειας πηγής. Ο μάντης, έπειτα από τελετουργικό καθαρμό, κατέβαινε στο άδυτο, έπινε από το νερό της πηγής και, σε κατάσταση έμπνευσης, έδινε τους χρησμούς που καταγράφονταν με ποιητική μορφή. Το Κλάρος απέκτησε ιδιαίτερη φήμη από τον 7ο αιώνα π.Χ. και διατήρησε τον ρόλο του ως σημαντικό μαντικό κέντρο έως και τους ρωμαϊκούς χρόνους, όταν και αυτοκράτορες συμβουλεύονταν τον θεό.
Οι αρχαιολογικές έρευνες, που άρχισαν στις αρχές του 20ού αιώνα και συνεχίστηκαν με γαλλικές αποστολές, αποκάλυψαν το συγκρότημα των ναών του Απόλλωνα, της Αρτέμιδος και του Διονύσου, καθώς και το υπόγειο μαντικό άδυτο. Ιδιαίτερα σημαντικά είναι τα επιγραφικά ευρήματα, όπου καταγράφονται χρησμοί και τελετουργικά.
Ο αρχαιολογικός χώρος του Κλάρος, κοντά στο σημερινό Ahmetbeyli, είναι επισκέψιμος, αν και λιγότερο γνωστός στο ευρύ κοινό. Ο επισκέπτης μπορεί να δει τα κατάλοιπα των ναών και να κατέβει στο άδυτο, εκείοπου η παρουσία της υπόγειας πηγής παραπέμπει στη μυστικιστική λειτουργία του χώρου.
Η επικοινωνία με τον ελληνικό κόσμο στην αρχαιότητα
Τα μαντεία του Απόλλωνα στη Μικρά Ασία δεν ήταν απομονωμένα κέντρα. Συμβουλεύονταν από ελληνικές πόλεις της μητροπολιτικής Ελλάδας, βασιλείς της Ανατολής και αργότερα από Ρωμαίους αυτοκράτορες. Χρησμοί από τα Δίδυμα και το Κλάρος συνόδευαν πολιτικές αποφάσεις, ίδρυση αποικιών και κρίσιμες στρατιωτικές εκστρατείες. Όπως καταγράφουν ο Στράβων, ο Παυσανίας και επιγραφικές μαρτυρίες, η φήμη τους ξεπερνούσε τα όρια της Ιωνίας, καθιστώντας τα αναπόσπαστο κομμάτι του θρησκευτικού χάρτη του ελληνισμού.
Η σημασία τους σήμερα
Η μελέτη και ανάδειξη των μαντείων του Απόλλωνα στη Μικρά Ασία φωτίζει όχι μόνο την αρχαία μαντική παράδοση, αλλά και την πνευματική ενότητα του ελληνικού κόσμου. Τα Δίδυμα και το Κλάρος, με τα εντυπωσιακά τους ερείπια και την ιστορία τους, εξακολουθούν να προκαλούν δέος στον σύγχρονο επισκέπτη. Παράλληλα, αποτελούν πλούσιες πηγές για την αρχαιολογία και την ιστορία των θρησκειών, προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία για την κατανόηση του ρόλου που διαδραμάτισαν τα ιερά στην πολιτική και κοινωνική ζωή της αρχαιότητας.
πηγές: https://www.worldhistory.org/, https://www.historyhit.com/
/turkisharchaeonews.net, https://penelope.uchicago.edu/
https://www.britannica.com, https://www.heritagedaily.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου