Πέμπτη 16 Οκτωβρίου 2025

Πρόσβαση στα μνημεία: Ισορροπία ανάμεσα στην προστασία και τη δημόσια χρήση

 


Η κυβερνητική πρωτοβουλία για την κατάθεση τροπολογίας για το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη   επαναφέρει στο προσκήνιο τη σημασία της πρόσβασης στα μνημεία και στους αρχαιολογικούς χώρους. Η διατήρηση της ιστορικής και επιστημονικής τους αξίας πρέπει να συνδυάζεται με την ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και την ενίσχυση της εκπαιδευτικής τους διάστασης.

Η τροπολογία για το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη

Την Τρίτη 22 Οκτωβρίου αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή η τροπολογία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, η οποία προβλέπει ποινές φυλάκισης έως δύο ετών για όσους προκαλούν φθορές, γράφουν συνθήματα ή επιχειρούν να πραγματοποιήσουν διαδηλώσεις στον χώρο του Μνημείου του Άγνωστου Στρατιώτη. Παράλληλα, θεσπίζεται σαφές πλαίσιο ευθύνης για τη συντήρηση και την αστυνόμευση του μνημείου, με στόχο την προστασία της ιστορικής και συμβολικής του αξίας.

Η σημασία της πρόσβασης και της εκπαιδευτικής χρήσης

Σύμφωνα με το άρθρο 5 του ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, η πρόσβαση στα μνημεία πρέπει αφενός να είναι εύκολη και αφετέρου να μην αλλοιώνει τον αρχαιολογικό και επιστημονικό χαρακτήρα των χώρων. Οι εκπαιδευτικές δράσεις, όπως ορίζεται στο άρθρο 9, οφείλουν να ευαισθητοποιούν την κοινή γνώμη για την αξία της αρχαιολογικής κληρονομιάς και τους κινδύνους που την απειλούν.

Ορισμός και κατηγορίες μνημείων βάσει ελληνικής νομοθεσίας

Ως μνημεία νοούνται τα πολιτιστικά αγαθά που αποτελούν υλικές μαρτυρίες και ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας. Τα νεότερα μνημεία είναι μεταγενέστερα του 1830 και προστατεύονται λόγω της ιστορικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής τους σημασίας. 

Η ειδική αυτή προστασία προβλέπεται από τα άρθρα 6 και 20 του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, με στόχο τη διατήρηση της αυθεντικότητας και της ιστορικής τους ταυτότητας. Τα νεότερα μνημεία εντάσσονται στην πολιτιστική κληρονομιά της χώρας και η διαχείρισή τους απαιτεί τεκμηριωμένες διαδικασίες που σέβονται τον χαρακτήρα και τη σημασία τους.

Τα ακίνητα μνημεία είναι συνδεδεμένα με το έδαφος ή το βυθό και δεν μπορούν να μετακινηθούν χωρίς βλάβη της αξίας τους. Στην προστασία τους περιλαμβάνονται και τα διακοσμητικά στοιχεία καθώς και το άμεσο περιβάλλον τους.

Η διεθνής προσέγγιση για την προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιά

Η Διακήρυξη του Άμστερνταμ (1975) προτείνει την ενσωμάτωση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στον σύγχρονο πολεοδομικό και κοινωνικό ιστό, θεωρώντας τα μνημεία κοινωνικά αγαθά. Η πολιτική αυτή αποκρυσταλλώνεται στη Σύμβαση της Γρανάδας (1985), τον Χάρτη της Λωζάνης (1990) και τη Σύμβαση της Βαλέτας (1992), εκεί που εξειδικεύονται μέτρα όπως η καταγραφή των μνημείων, η καθιέρωση νομικού πλαισίου προστασίας και η οριοθέτηση ζωνών. Η πρόσβαση στο κοινό  πρέπει να είναι εφικτή να είναι με σεβασμό στο χαρακτήρα των μνημείων και το περιβάλλον τους.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου