Λουκέτο σε μουσείο Φυσικής Ιστορίας λόγω αρσενικού-Πόσο ασφαλή είναι τα μουσεία

 

 

Την πόρτα του φαίνεται πως «σφάλισε» οριστικά το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Delbridge στο  γνωστό  ζωολογικό κήπο Great Plains Zoo στο Sioux Falls της Νότιας Ντακότα. Το εν λόγω μουσείο φιλοξενούσε μια από τις πιο εντυπωσιακές συλλογές ταριχευμένων ζώων στη χώρα, με περίπου 150 ζώα από έξι ηπείρους, το καθένα σχολαστικά τοποθετημένο σε ένα διόραμα που απεικόνιζε το φυσικό του περιβάλλον. Εκεί, οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν από ένα καγκουρό,  ως ένα πάντα που τρώει μπαμπού.

Τον προηγούμενο Αύγουστο οι υπεύθυνοι του μουσείου ανακοίνωσαν το «λουκέτο» μετά από σχεδόν 40 χρόνια, επικαλούμενοι αυξημένο κίνδυνο έκθεσης του προσωπικού και των επισκεπτών σε χημικές ουσίες. Σε μια συνέντευξη Τύπου, που μεταδόθηκε ζωντανά στο Facebook διευκρίνισαν ότι η πλειονότητα των ταριχευμένων  ζώων περιείχε αρσενικό, μια τοξίνη που μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, καρκίνο και ακόμη και θάνατο. Πρόκειται για καρκινογόνο ουσία σε μια από τις δημόσιες εκθέσεις. Εκτιμάται ότι τουλάχιστον το 45% της συλλογής παρουσίαζε φθορές. Σε μια χημική ανάλυση, το 79,5% των αναρριχώμενων ζώων βρέθηκε θετικό σε αρσενικό.

 Ωστόσο, το κλείσιμο του μουσείου έχει προκαλέσει αντιδράσεις από τους κατοίκους του Sioux Falls, πολλοί από τους οποίους έχουν ωραίες αναμνήσεις από τις επισκέψεις τους στη συλλογή ταριχευμάτων και ανησυχούν ότι η απόφαση αποτελεί το πρώτο βήμα προς τη διάθεσή της. Ορισμένοι θεωρούν ότι η πόλη δεν είναι διαφανής σχετικά με τον κίνδυνο, ενώ άλλοι υποψιάζονται ότι ο ζωολογικός κήπος θέλει να ξεφορτωθεί το μουσείο για να κάνει χώρο για νεότερα αξιοθέατα.

 

Καθησυχαστικοί για την έκθεση στο αρσενικό

 

Οι συντηρητές εν γένει ανησυχούν ότι το κλείσιμο του μουσείου θα μπορούσε να προκαλέσει αδικαιολόγητη ανησυχία σχετικά με το πόσο ασφαλείς είναι πραγματικά οι συλλογές στα μουσεία φυσικής ιστορίας, σύμφωνα με όσα σχολίασε η F.Ritchie, πρόεδρος της επιτροπής συντήρησης της Εταιρείας για τη Διατήρηση Συλλογών Φυσικής Ιστορίας (Society for the Preservation of Natural History Collections).  Οι ειδικοί που έχουν έρθει σε επαφή με άλλα μουσεία αδημονούν να μάθουν εάν θα πρέπει να αφαιρέσουν κομμάτια ταριχευτικής ταρίχευσης από την έκθεση ή να τα ξεφορτωθούν εντελώς.

 

Η παρουσία αρσενικού δεν είναι ασυνήθιστη σε αντικείμενα αντίκες. Το στοιχείο βρίσκεται κυρίως σε πράσινες χρωστικές ουσίες που κάποτε χρησιμοποιούνταν για τη βαφή ρούχων, εξώφυλλων βιβλίων, ακόμη και τεχνητών λουλουδιών, σύμφωνα με τον Ritchie. (Στη βικτοριανή εποχή, είπε, οι άνθρωποι έτρωγαν ακόμη και μικρές ποσότητες της τοξίνης, ελπίζοντας να κάνουν το δέρμα τους να φαίνεται χλωμό).

 

Το αρσενικό μπορεί να υπάρχει οργανικά στα ζώα και τα φυτά, αλλά είναι το ανόργανο είδος, που βρίσκεται στο έδαφος και τα υπόγεια ύδατα, που μπορεί να είναι επιβλαβές. Πριν από τη δεκαετία του 1980, το "σαπούνι" με ανόργανο αρσενικό χρησιμοποιούνταν στην ταριχευτική ως ταριχευτικό μέσο, που εφαρμοζόταν στο εσωτερικό του δέρματος ενός ζώου για να αποτρέψει επιβλαβή παράσιτα. Στη συνέχεια, το δέρμα επικολλιούνταν πάνω σε μια κούκλα που είχε διαμορφωθεί σύμφωνα με το ομοίωμα του ζώου και ράβονταν μεταξύ τους για να δημιουργηθεί ένα ρεαλιστικό στήριγμα.

 

Οι συντηρητές υποθέτουν γενικά ότι όλα τα ταριχευτικά πλαίσια που χρονολογούνται πριν από τη δεκαετία του 1980 έχουν πιθανώς κατασκευαστεί με τη χρήση αρσενικού σαπουνιού. Το γεγονός ότι η ουσία εφαρμόστηκε στο εσωτερικό σημαίνει ότι το αρσενικό εκτίθεται γύρω από τις ραφές, όπου το δέρμα διαχωρίζεται από την κούκλα. Σε φωτογραφίες η φθορά σε πολλά από τα μεγαλύτερα ζώα του μουσείου είναι αισθητή.

 

Όμως η Kerith Schrager, συντηρήτρια αντικειμένων στο National September 11 Memorial & Museum που ειδικεύεται στις επικίνδυνες συλλογές, δήλωσε ότι τέτοια δεδομένα γενικά αποκαλύπτουν ελάχιστα για τον κίνδυνο έκθεσης. Η κατάποση είναι η πιο επιβλαβής, ακολουθούμενη από την εισπνοή και στη συνέχεια από την επαφή με το δέρμα. Τα χιλιοστόγραμμα ανά χιλιόγραμμο είναι μια κοινή μέτρηση της δόσης για τα επίπεδα αρσενικού στα τρόφιμα, δήλωσε  η κ.Schrager, αλλά δεν είναι χρήσιμη για την αξιολόγηση της επιφανειακής ή της ατμοσφαιρικής μόλυνσης, που είναι οι κύριοι τρόποι με τους οποίους το προσωπικό ή οι επισκέπτες του μουσείου μπορεί να εκτεθούν στη χημική ουσία. Για τον ακριβή προσδιορισμό αυτού του κινδύνου απαιτείται μια σε βάθος αξιολόγηση της έκθεσης. 

 

 

Πηγή: New York Times.

 

Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Δ.Αμαρουσίου: Πως μια Κοιτίδα Πολιτισμού μας αφυπνίζει περιβαλλοντικά

 Τι κάνει μια πολική αρκούδα στο Μαρούσι; Γυπαετοί, τσακάλια και όρνια πως βρίσκονται στην οδό Κυπρίων Αγωνιστών; Δεν κατέβηκαν τα άγρια ζώα από την Πεντέλη, τουλάχιστον όχι ακόμη παρά την συστηματική έλλειψη προσοχής που δείχνει ο άνθρωπος τα τελευταία χρόνια για το περιβάλλον, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις το κακοδιαχειρίζεται και ενίοτε το κακοποιεί. Πρόκειται για εκθέματα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του δήμου Αμαρουσίου που φροντίζει να στέλνει οικολογικά μηνύματα και να καλλιεργεί  το ενδιαφέρον παιδιών και ενηλίκων για το περιβάλλον.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Συγκεκριμένα, είναι ταριχευμένα ζώα που πέθαναν και δεν σκοτώθηκαν για να μπουν στις προθήκες των μουσείων, όπως μας εξήγησε η διευθύντρια του μουσείου Λήδα Κωλέτη, κατά την ξενάγηση που διοργάνωσε ο δήμος Αμαρουσίου στο πλαίσιο πολιτιστικών διαδρομών που πραγματοποιεί, το προηγούμενο Σάββατο. Το μουσείο σέβεται απόλυτα τους κανόνες που θέτουν διεθνείς οργανισμοί για την ταρίχευση, όπως μας διαβεβαίωσε  κ. Κωλέτη.

  Ο σκοπός που υπηρετεί το μουσείο από την ίδρυσή του, το 1998, με δωρεά της συλλογής του Ξενοφώντα Γιαταγάνα είναι  η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής συνείδησης. Μέσα από τις πλούσιες συλλογές 300 ειδών πτηνών (συλλογή Β. Βασιλειάδη), 150 εντόμων(συλλογές Slegfried Steiner και Paul Shaider) πολλών ειδών θηλαστικών, αμφίβιων-ερπετών, θαλάσσιων ειδών, κογχυλιών (συλλογή Οικονομίδη) ο επισκέπτης ενημερώνεται  για τις ιδιαιτερότητες των ειδών, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αλλά και για την οικολογική ισορροπία.

Στα πολύ ενδιαφέροντα εκθέματα περιλαμβάνει και ένα άτυχο ελάφι της Πάρνηθας, το οποίο εξαιτίας της τελευταίας φωτιάς βγήκε στην Εθνική Οδό και λόγω ατυχήματος έχασε την ζωή του. Την προσοχή έλκει η Πολική Αρκούδα της Δανίας, αλλά και η βιτρίνα με τα όρνια  όπως  είναιο Μαυρογένης και ο Γύπας που είναι σκουπιδιάριδες της φύσης αφού καθαρίζουν το περιβάλλον από τα ψόφια ζώα και με αυτό το τρόπο δεν μολύνεται χώμα και νερό.

 

Με πάθος και στέλνοντας με μηνύματα «sos», η διευθύντρια του μουσείου μας εξήγησε γιατί οι Γερανοί δεν έρχονται πια στην χώρα μας, γιατί οι αρκούδες στην Φλώρινα «κάνουν βόλτες» μέσα στο Χειμώνα, γιατί οι γλάροι έχουν σημάδι στο ράμφος και πολλά άλλα ενδιαφέροντα ζητήματα που προκύπτουν από την διαταραχή της φυσικής αλυσίδας. Κοινώς μας έκανε να κατανοήσουμε πως η κλιματική αλλαγή δεν έφθασε απλά στο κατώφλι μας, αλλά έχει φέρει τα πάνω κάτω στο πλανήτη.

 

  Η προσφορά του

Το μουσείο εστιάζει σε περιβαλλοντικά προγράμματα για τα παιδιά και πραγματοποιεί ξεναγήσεις ανάλογα με την ηλικία των επισκεπτών,  ενημερώνοντας τους αυριανούς πολίτες για τον τρόπο ζωής των ζώων- εκθεμάτων, τις συνήθειες τους και τα περιβάλλοντα διαβίωσής τους. Σίγουρα η εστίαση της αφήγησης του μουσείου στο πεδίο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μπορεί να αποτελέσει ένα σημαντικό εργαλείο της τοπικής αυτοδιοίκησης στην οποία ανήκει το μουσείο, για να αφυπνίσει μικρούς και μεγάλους σχετικά με την κλιματική αλλαγή.

 

Χρήσιμες πληροφορίες

 

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο μουσείο εφαρμόζεται το AR (Επαυξημένης Πραγματικότητας) και οι επισκέπτες μπορούν να σκανάρουν τα QR codes που θα συναντήσουν δίπλα στα εκθέματα των ζώων, για να διαβάσουν πληροφορίες, που αφορούν στην ζωή και την συμπεριφορά των ζώων. Μικροί και μεγάλοι μπορούν δουν μερικά από τα εκθέματα ψηφιοποιημένα σε 3D. Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να επισκεφθούν το μουσείο και εικονικά από εδώ: https://mfi.maroussi.gr/virtualtour/ Ιδανικό εργαλείο για γονείς και εκπαιδευτικούς που θέλουν να προετοιμάσουν τα παιδιά ή να τα ενημερώσουν για το ζωικό βασίλειο είναι η 3D παρουσίαση που θα βρείτε εδώ https://mfi.maroussi.gr/3d-gallery/

Κυπρίων Αγωνιστών & Καϊρη 2 , Μαρούσι

·         Τηλ. 210 8021295 – 210 8105519, email: mfi@maroussi.gr

Γιατί πρέπει να δεις μια φάλαινα, ένα ρινοδέλφινο, μια φώκια και μια Caretta Caretta στην ορεινή Νάξο;

Πυράχανς, κερατόψαρο, σαγόνια του καρχαρία, κροκόδειλος και ένας απολιθωμένος νάνος ελέφαντας… Όχι δεν βρίσκεσαι στο μητροπολιτικό μουσείο κάποιας μεγάλης πρωτεύουσας, αλλά στο μουσείο Φυσικής Ιστορίας ενός ορεινού χωριού της Νάξου, της πανέμορφης Απειράνθου.

Ιδιαίτερα και σπάνια εκθέματα που εντοπίστηκαν στο νησί όπως είναι τα απολιθωμένα μανιτάρια αλλά και εκθέματα όπως είναι τα κοράλια της Μεσογείου, προσφέρουν μια ολοκληρωμένη εικόνα στον επισκέπτη από τα προϊστορικά χρόνια έως σήμερα, τόσο για το φυτικό όσο και για το ζωικό βασίλειο.

Μάλιστα το εν λόγω μουσείο αποτελεί ένα από τα πολλά τοπικά μουσεία ( το Αρχαιολογικό, το Λαογραφικό Μουσείο, το Γεωλογικό Μουσείο και το Μουσείο Εικαστικών Τεχνών), δημιουργώντας ένα cluster  που προσφέρει την δυνατότητα στον επισκέπτη να πάρει μια γεύση από τις διαφορετικές πτυχές του πολιτισμού στη Νάξο.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Το δίκτυο μουσείων ιδρύθηκε το 1996  με πρωτοβουλία του Μανώλη Γλέζου. Το δε Μουσείο Φυσικής Ιστορίας υλοποιήθηκε με την προσφορά του φυσιολάτρη Μανώλη Μπαρδάνη και του λάτρη των καταδύσεων  Μανώλη Πολυκρέτη, οι οποίοι και συνέλεξαν τα σπουδαία εκθέματα απ’ όλο το νησί, όπως μας εξήγησε η υπεύθυνη του μουσείου κα Ειρήνη Μπαρδάνη.

Μοναδικά εκθέματα

Κατά την κατατοπιστική ξενάγηση η κα Μπαρδάνη μας ταξίδεψε στο χρόνο τότε που στο μοναδικό τοπίο του νησιού κυριαρχούσαν  προϊστορικά ζώα. Καθώς κοιτώ τα απολιθώματα  και φαντάζομαι τον νάνο ελέφαντα να σέρνει τα βαριά πόδια του πάνω στις πλαγές της Νάξου. 

Την ματιά μου κεντρίζουν οι τέσσερις σκελετοί των θαλασσίων θηλαστικών της Φάλαινας Φυσητήρα Physeter Macrocephalus από την Ίο που ήταν μόνο πέντε ετών και ζύγιζε 8 τόνους,  του Ρινοδέλφινου Tursiops Truncates, της Μεσογειακής φώκιας Monachus Monachus και της Θαλάσσιας χελώνας Caretta Caretta.

Εξίσου αξιόλογες είναι και οι συλλογές των 300 ταξινομημένων δειγμάτων αποξηραμένων φυτών της περιοχής Απειράνθου, των 80 ταξινομημένων δειγμάτων μυκήτων της Νάξου και των 260 ταξινομημένων χερσαίων και θαλάσσιων κογχυλιών της Νάξου.

Δεν μπορώ παρά να σταθώ στη γωνιά με το θαλάσσιο φίδι και το σφουγγάρι ελέφαντα, τα κοχύλια και την πορφύρα από το χρώμα της  οποίας οι βυζαντινοί αυτοκράτορες έβαφαν τα ενδύματά τους. Άξια λόγου είναι και η άγκυρα που εκτιμάται ότι παρέμεινε στο βυθό πάνω από 150 έτη, όπως καταμαρτυρούν τα ένζημα που φιλοξενεί.

Ζήτημα επιβίωσης

Το μουσείο κεντρίζει το ενδιαφέρον των μικρών επισκεπτών χάρη στα σπάνια εκθέματά του, όπως μας εξήγησε η κα Μπαρδάνη, μιλώντας μας παράλληλα τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα τοπικά μουσεία προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους έναντι του κράτους και ζητώντας την συνδρομή της Πολιτείας προκειμένου  να ενταχθούν σε κάποιο ευρωπαϊκό πρόγραμμα προκειμένου να επιβιώσουν και να συνεχίζουν να αποδίδουν προστιθέμενη αξία στο υπέροχο χωριό της Απειράνθου. 

Χρηστικές πληροφορίες

Το μουσείο είναι ανοικτό 10.30 π.μ.- 18:30 μ.μ. από τον Μάϊο έως τα τέλη Οκτωμβρίου..Τηλ. Επικοινωνίας 22850 61622