"Στην άκρη της Ανατολής"... όταν η Ποίηση είναι Λύτρωση

Με ένα ερώτημα στα χείλη διαβαίνει από τον Δούναβη έως τον Ευφράτη. Μας παρασέρνει να ακολουθήσουμε την Ιστορία μας να ακροβατεί πέρα από γεωγραφικές επικράτειες φορτισμένη με την Σοφία των Μεγάλων της Αρχαιότητας, καθώς και τα αριστουργήματα της Τέχνης στα οποία υποκλίνεται η Οικουμένη. Διαβάζοντας τους στίχους του, ψηλαφιστά βήμα προς βήμα θα αναζητήσουμε μαζί με τον ποιητή την Αλήθεια, την Ιστορία, την ίδια μας την Ταυτότητα : το πού ανήκουμε!

"Στην άκρη της Ανατολής" από εκεί μας ταξιδεύει με την ομώνυμη ποιητική συλλογή του ο Ιωάννης Δ.Τσιτσίμης, χάρη στην μουσικότητα του λόγου και με το εικονοπλαστικό χάρισμά του, την συνοπτικότητα των στίχων του που χαλαρώνει τον αναγνώστη και ταυτόχρονα τον συντονίζει με τον παλμό του δικού του προβληματισμού.
Αυθεντικά ελληνικός, σαν να αναλύει την ταυτότητά μας, κάθε Έλληνα ξεχωριστά και όλους μας ως συλλογικό εγώ, αισθάνομαι ότι μιλά μέσα από τους στίχους του για τις ανησυχίες που εκφράζουμε διαχρονικά αλλά και πιο έντονα από ποτέ σήμερα. Για να συμεριστείτε τις σκέψεις μου σας παραθέτω ένα απόσπασμα από τους στίχους του

 "Μπήκαμε στη τρίτη χιλιετία κι αντί να έχουμε λευτερωθεί, 

ακόμη ζούμε στην οθωμανίλα.

Ακόμη ο βόρβορος, ο κολλημένος πάνω μας, τραβά τα ερπετά

και προκαλεί ανατριχίλα."

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Σε μια λιτή τελετή, όπως αρμόζει σε έναν ταπεινό δημιουργό και υπηρέτη των Μουσών, άνθρωποι που αγαπούν την ποίηση μοιράστηκαν την ζεστασιά της, στο πατάρι του βιβλιοπωλείου "Σπόρος" στην Κηφισιά.

Χωρίς να τοποθετηθεί με πλατιά λόγια, ο δημιουργός ζήτησε με ευγένεια από τις "συν-ιέρειες" του- να τον βοηθήσουν να "ξεδιπλωθεί" η ψυχή του μέσα από την απαγγελία των ποιημάτων του. Ο ίδιος άντλησε ιδιαίτερη ευχαρίστηση από την απαγγελία της συντονίστριας της βραδιάς κ.Μαίρης Αβράμη, καθώς  επεσήμανε ό,τι η ποίηση δημιουργείται για να απαγγέλλεται όχι για να διαβάζεται. 


 Απολαμβάνοντας το ταξίδι ως ένας αιώνιος έφηβος που δεν έχει μια μόνο Ιθάκη, όπως υπογράμμισε στα λεγόμενά της η φιλόλογος, εικαστικός  και πράγματι άριστη γνώστρια της Λογοτεχνίας κ. Σοφία Κίτσογλου, σε μια ανάλυση που μάγεψε το κοινό, έκανε ιδιαίτερη μνεία στο ελεύθερο πνεύμα του ποιητή και στο γεγονός ό,τι δεν έχει στεγανά στο ύφος του. Πέρα από τις μεταφυσικές αναζητήσεις που αναγνώρισε στο έργο του, παρατήρησε ό,τι ο ποιητής αυτοπροσδιορίζεται ενοχικά ως "ειδωλολάτρης"  απέναντι στην ομορφιά της αρχαίας ελληνικής Τέχνης, απόλυτα φυσικό για την ευαίσθητη ψυχή ενός διανοούμενου.

Κατά γενική ομολογίαν, οι στίχοι του κ.Τσιτσίμη "αναβλύζουν" μουσικότητα με φανερή εσωτερική ομοιοκαταληξία  και άλλες φορές έκδηλη ομοιοκαταληξία, αφού και οι παρόντες αναγνώστες του στην συζήτηση που ακολούθησε, παρατήρησαν ότι πρόκειται για μια ενστικτώδη έκφραση, μια αβίσταση ροή των συναισθημάτων και των σκέψεών του.

Κοινός παρανομαστής των απόψεων που τέθηκαν ήταν ένας : Ως άλλη Αριάδνη ο ποιητής μας προσέφερε το κουβάρι για να εξέλθουμε από τον λαβύριθνο των σκέψεων και των εικόνων που μας γέννησαν τα ποιήματα του. Οι δικοί του προβληματισμοί για το "τι είναι η Ανατολή;", πως εμείς προσανατολιζόμαστε και αυτοπροσδιοριζόμαστε, εάν η Ελλάδα είναι Δύση ή Ανατολή, είναι μερικά ερεθίσματα για τον δικό μας προβληματισμό-αυτοπροσδιορισμό ως σκεπτόμενοι πολίτες. Τα "τοπία" που εκείνος γεννά ως άλλος ζωγράφος, μας φέρνουν αντιμέτωπους με την πραγματικότητα: σ'

αυτά τα τετραγωνικά γης δεν συμβαίνει τίποτα άλλο από το συναπάντημα των πολιτισμών που εμείς μπορούμε να το δούμε από τα χνάρια-τα μνημεία σε πόλεις όπως η κοσμοπολίτισσα Θεσσαλονίκη. Βέβαια, εκεί αποκαλύπτεται ο Μακεδονικός πολιτισμός μέσα από τα ταφικά κτερίσματα των Βασιλικών τάφων του Φιλίππου, ενώ  η πόλη έχει "αγκαλιάσει" ρωμαϊκά ερείπια, οθωμανικά δημόσια κτίσματα, βυζαντινές εκκλησίες κι όλα αυτά σε ένα διάλογο με την σύγχρονη αρχιτεκτονική.

Γράφει χαρακτηριστικά :

"...έχει το τελευταίο λόγο στο δικαστήριο της γης

τον ακυρώνουν όμως οι γενναίοι

της ομορφιάς και των ωραίων γυναικών οι εκδρομείς

απ΄τον Πυρρίχιο μέχρι τον Πεντοζάλη

εδώ στη χώρα της Ανατολής

άλλοτε μέσα απ'το βυθό της Λογικής

άλλοτε μες στων αμπελιών την παραζάλη."

Μικρές αφηγήσεις, ιστορίες και αναμνήσεις από την παιδική ηλικία "ανασταίνει" ψήγματα εικόνων από μια Ελλάδα που πέρασε και αλλάζει, όπως εκείνη από το Κιλκίς των παιδικών του χρόνων, όταν λόγω του Συμφώνου της Βαρσοβίας στρατεύματα παρέμεναν στην Βόρεια Ελλάδα και συνεπώς στην ιδιαίτερη πατρίδα του λειτουργούσε στρατιωτικός κινηματογράφος, όπου εκείνος και άλλα παιδιά έμπαιναν λαθραία...Ομολογώ ότη η εικόνα αυτή μου ανακάλεσε μνήμες από την αγαπημένη μου ταινία Cinema Παράδεισος του Giuseppe Tornatore.

Τα αισθήματα αλλά και οι εικόνες που δημιουργεί ο κ.Τσιτσίμη  σου θυμίζουν την αυθεντικότητα της ποίησης του Οδυσσέα Ελύτη, η ποίηση του ο ποίου  αυτόματα σου γεννά την μυρωδιά του γιασεμιού που "χρωματίζει" τα ελληνικά καλοκαίρια μας. Εκφράζοντας εκείνος τον φόβο του ό,τι έχει "περικλείσει την ποίηση του Ελύτη" στο δικό του πνευματικό πόνημα, το κοινό αντέτεινε ότι έχει διαμορφώσει το προσωπικό του ύφος.

Η γενοποιός δύναμη του να μας ταξιδεύει με εικόνες με ωθεί να τον ρωτήσω γιατί δεν ακολούθησε την εύκολη οδό να γράψει πεζό λόγο, ένα μυθιστόρημα για να λάβω την απάντηση ότι :"η ευκολία δεν είναι η βασιλική οδός, αλλά παγίδα...Δεν έχω ένα θέμα, ένα story. H ποίηση είναι κάτι άλλο, είναι συναίσθημα. Το εκφράζεις, διαρκεί μερικά λεπτά. Το μυθιστόρημα απαιτεί ψυχραιμία, ανάλυση, να δομήσεις...όχι ό,τι δεν έχεις το περιθώριο να λοξοδρομήσεις από τον αρχικό σου στόχο. Εγώ όμως δεν έχω τέτοιο στόχο...Η Ποίηση θέλει ψυχή και λιγότερο

λογική (δομή) . Ο μυθιστοριογράφος δίνει έμφαση περισσότερο στη πλοκή, ενώ ο ποιητής είναι ταγμένος στο να καταθέτει την ψυχή του." Πάνω στις παρατηρήσεις των αναγνωστών του ό,τι τα ποιήματα του αποτελούν μικρές απολαυστικές ιστορίες ο ποιητής παραδέχθηκε ό,τι γράφει μικρά σατυρικά διηγήματα αντλώντας έμπνευση από την δημόσια διοίκηση, με την οποία ασχολείται.

Με μια εξομολογητική διάθεση απέναντι στο κοινό, ο κ. Τσιτσίμη παραδέχθηκε ότι τεχνικά το ενδιαφέρον του δεν επικεντρώνεται στην απτότητα και την σαφήνεια των στίχων του , αποσκοπώντας στην ευκολία πρόσληψης των νοημάτων από τον αναγνώστη, καθώς εκείνος τα εκλαμβάνει και τα ερμηνεύει σύμφωνα με τα δικά του βιώματα. Με ειλικρίνεια σημείωσε ότι εκείνος επικεντρώνει περισσότερο στην μουσικότητα, δηλαδή αφήνεται να

παρασυρθεί από τον ποιητικό του οίστρο. Ο ίδιος ο ποιητής μίλησε για μια λύτρωση μέσω της Τέχνης, για να δεχθεί τα εύσημα του κοινού σχετικά με την μεστότητα των στίχων του, την ικανότητά του να ολοκληρώνει τον ειρμό της σκέψης του σε μικρό αριθμό στίχων αλλά και την ανοιχτότητα στις πολλαπλές ερμηνείες.

Κάπως έτσι και :

"Ο χρόνος ξαναγράφει τη ζωή 

αλλοιώνοντας τη μνήμη."