Ο Ιβάν ήταν τρομερός ή ο βανδαλισμός της Τέχνης είναι τρομερός;

Ο βανδαλισμός ενός έργου Τέχνης τάραξε την ρώσικη κοινωνία και τους απανταχού φιλότεχνους! Ένα από τα πιο διάσημα έργα ζωγραφικής της Ρωσίας, που απεικονίζει τον τσάρο Ιβάν τον Τρομερό με το νεκρό γιο του, υπέστη σοβαρή ζημιά όταν ένας επισκέπτης επιχείρησε να τον καταστρέψει με ένα μεταλλικό στύλο στην γκαλερί Τρετιακόφ.  

Η Tatyana Gorodkova, επιμελήτρια του μουσείου, έκανε λόγο για τραγωδία που αντικατοπτρίζει την βιαιότητα που δεσπόζει στην κοινωνία. Μάλιστα, ο αντίκτυπος είναι μεγάλος καθώς το έργο είναι τόσο γνωστό στο ρώσικο κοινό όσο η Μόνα Λίζα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι στη Δύση. Τόσο οι ιθύνοντες της πινακοθήκης όσο και άνθρωποι της Τέχνης έχουν προβληματιστεί για την εκδήλωση τέτοιων φαινόμένων, ενώ ο συγκεκριμένος οργανισμός συζητά γύρω από την πρόσληψη εξειδικευμένου ψυχολόγου. 

Βέβαια, δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο ο βανδαλισμός γλυπτών, πινάκων και άλλων έργων Τέχνης, και μάλλιστα σε μεγάλους μουσειακούς οργανισμούς καθώς υπάρχει και μια άλλη σκιερή πλευρά του ανθρώπινου μυαλού που πυριδοτεί την φαντασία αλλά και  αντιλήψεις- προκαταλήψεις "προβληματικών" προσωπικοτήτων. Χαρακτηριστικό είναι ότι μόνο η προαναφερθείσα Μονα Λίζα έχει δεχθεί τέσσερις  περιπτώσεις επιθέσεων, ενώ και άλλα έργα μεγάλων καλλιτεχνών έχουν "πασπαλιστεί" με οξύ ή ακόμη με σπρέι!

του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Ο πίνακας «Ιβάν ο Τρομερός και ο γιος του» (1885) είναι έργο του διάσημου Ρώσου ζωγράφου Ίλια Ρέπιν, σημαντικότερου καλλιτέχνη της ρώσικης Τέχνης κατά τον 19ο αιώνα γνωστό για την ρεαλιστική του απόδοση ιδιαίτερα ηρώων της μοναδικής ρώσικης Λογοτεχνίας και Μουσικής όπως του Τολστόι. 

Το έργο απεικονίζει τον τσάρο να έχει στην αγκαλιά του το νεκρό γιο του μετά από ένα θανάσιμο πλήγμα. Υπενθυμίζεται ότι ο πρωταγωνιστής του εν λόγω έργου είναι ο Ιβάν Δ' της Ρωσίας, γόνος της Βυζαντινής οικογένειας των Παλαιολόγων, ο πρώτος τσάρος της Ρωσίας, τίτλος που προέρχεται από την λέξη καίσαρας, ο οποίος διοικούσε με σκληρότητα ακόμη και μη διστάζοντας να προβεί σε δολοφονίες ευγενών και προσώπων του οικείου του περιβάλλοντoς. Το περιεχόμενο του έργου είναι αυτό σύμφωνα με τους επιμελητές της

πινακοθήκης που "τάραξε" τον δράστη καθώς απεικονίζεται ο τσάρος να έχει σκοτώσει τον γιο του σε μια έκρηξη οργής, γεγονός που αμφισβητείται από κάποιους. Ο δράστης φέρεται να δήλωσε στο δικαστήριο ότι ο πίνακας είναι ένα ψέμα, συνδέοντάς το με την νυν εξουσία. Όπως σημείωσαν οι επιμελητές, το γεγονός της νυχτερινής επίθεσης αποδεικνύει ότι το κοινό δεν μπορεί να ξεχωρίσει την αξία ενός έργου από το ιστορικό γεγονός που αναπαριστά.

Σε ένα βίντεο που κυκλοφόρησε το Υπουργείο Εσωτερικών, ο ανώνυμος ύποπτος φαίνεται να ζητάει συγγνώμη, λέγοντας ότι είχε πιει πολύ βότκα και είχε «συγκλονιστεί από κάτι». Πρόκειται για έναν 37χρονο Ρώσο από το Βορονέζ.

Το χρονικό του βανδαλισμού

Η κρατική γκαλερί Τρετιακόφ ανακοίνωσε ότι ένας επισκέπτης επιχείρησε να καταστρέψει τον πίνακα λίγο πριν το κλείσιμο, το βράδυ της Παρασκευής. Ο δράστης πήρε έναν από τους μεταλλικούς στύλους ασφαλείας που χρησιμοποιούνται για να κρατήσουν το κοινό μακριά από τον πίνακα και χτύπησε το προστατευτικό του γυαλί αρκετές φορές.

«Από τα χτυπήματα το χοντρό γυαλί έσπασε και ο καμβάς τρυπήθηκε σε τρία μέρη στο κεντρικό τμήμα του έργου», ανακοίνωσε η γκαλερί. «Από μια ευτυχή σύμπτωση τα πιο πολύτιμα στοιχεία του πίνακα – η απεικόνιση των προσώπων και των χεριών του τσάρου και του γιου του – δεν υπέστησαν ζημιές».Ο δράστης συνελήφθη και αντιμετωπίζει κατηγορίες για πρόκληση βλάβης σε πολιτιστικό προϊόν. 

Ορισμένα ρωσικά μέσα ενημέρωσης

ανέφεραν ότι ο δράστης ενδεχομένως να επιχείρησε να καταστρέψει τον πίνακα επειδή Ρώσοι εθνικιστές αμφισβητούν την …ιστορία που περιγράφει ο πίνακας και στο παρελθόν είχαν απαιτήσει από τη γκαλερί να τον απομακρύνει, κάτι που οι υπεύθυνοι αρνήθηκαν να κάνουν.

Το 1913 ένας ψυχικά ασθενής Ρώσος είχε τρυπήσει με ένα μαχαίρι τον πίνακα αλλά ο Ρέπιν που ζούσε εκείνη την εποχή, τον αποκατέστησε.