Γιατί το μνημείο του Ολοκαυτώματος στην Αθήνα τοποθετήθηκε στο Κεραμεικό; Μνήμες και συμβολισμοί!

Δίπλα στον αρχαίο Κεραμεικό, ένα αφαιρετικό μνημείο ένα σπασμένο μαρμάρινο Άστρο του Δαβίδ βάζει τον παρατηρητικό περιπατητή σε προβληματισμό. Το Μνημείο του Ολοκαυτώματος, φορτισμένο με αρνητικές μνήμες και συγκίνηση, τοποθετήθηκε στη συμβολή των οδών Μελιδώνη, Ερμού και Ευβούλου στον Κεραμεικό και είναι έργο της ελληνοαμερικανίδας γλύπτριας Ντιάννας Μαγκανιά.

Δεν είναι τυχαίο το σημείο καθώς λίγο παρακάτω βρίσκεται η Συναγωγή, εκείνη που έμελλε να γίνει η παγίδα για τους Αθηναίους Εβραίους!

Ήταν 24 Μαρτίου1944 όταν οι Εβραίοι της Αθήνας με τέχνασμα έφτασαν εκεί και τους συνέλαβαν οι Γερμανοί ναζί. 800 άνθρωποι έσπευσαν εκεί, καθώς περίμεναν να παραλάβουν άζυμα και ζάχαρη για την προετοιμασία του παραδοσιακού πασχαλινού γεύματος. Όμως δεν κατάφεραν να γιορτάσουν ποτέ, αφού  συνελήφθησαν και μεταφέρθηκαν στο στρατόπεδο Χαϊδαρίου, στη συνέχεια στο Άουσβιτς. Είναι λοιπόν ένα μνημείο γι’ αυτούς που δεν είχαν ποτέ μνήμα!

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Η μνημειακή λοιπόν εγκατάσταση δημιουργήθηκε εις μνήμην των Ελλήνων Εβραίων και ενέχει διπλό συμβολισμό αυτό του μνημείου και ταυτόχρονα ως μνήματος. 
Η καλλιτέχνης επιχείρησε να υπενθυμίσει το τραύμα αλλά και το πλήγμα που υπέστη η εβραϊκή κοινότητα μετά την εξόντωση ενός τόσου μεγάλου αριθμού των μελών της.

Η γλύπτρια μικρασιατικής καταγωγής, μέσα από τα διασπασμένα μέλη του άστρου επεσήμανε ότι χιλιάδες Εβραίοι από διαφορετικά μέρη της χώρας συνελήφθησαν, βασανίστηκαν και θανατώθηκαν μαρτυρικά. Το μνημείο από υποκίτρινο μάρμαρο που παραπέμπει στο Άστρο του Δαβίδ λοιπόν λειτουργεί και ως

πυξίδα που με τις τριγωνικές απολήξεις δείχνει τις κοινότητες που αφανίστηκαν από τον χάρτη, ενώ στο εσωτερικό τους αναφέρονται οι πόλεις των στρατοπέδων συγκέντρωσης που μεταφέρθηκαν, λειτουργώντας με αυτό τον τρόπο ως επιτύμβιες στήλες! Δεν είναι τυχαίο άλλωστε το σημείο που τοποθετήθηκε το μνημείο, δίπλα στο αρχαίο νεκροταφείο, στον Κεραμεικό!

Ωστόσο, το ακέραιο κεντρικό τμήμα της σύνθεσης συμβολίζει τον πυρήνα των Εβραίων που έμειναν πίσω για να συνεχιστεί η ιστορία των εβραϊκών κοινοτήτων στην Ελλάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι στους θαλάμους αερίων και στα κρεματόρια εκτιμάται ότι εξοντώθηκαν το 1944 περίπου 1.000 Αθηναίοι Εβραίοι!

Μετά το τέλος του φρικιαστικού πολέμου το μεγαλύτερο μέρος των επιζησάντων Εβραίων εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Γι’ αυτό η Ισραηλιτική Κοινότητα της Αθήνας δώρισε το μνημείο στην πόλη «για να θυμίζει αιώνια τη φρίκη που μπορούν να προκαλέσουν άνθρωποι σε ανθρώπους, εξαιτίας της διαφορετικότητάς τους. Για να μην ξανασυμβεί», είχε επισημάνει κατά τον χαιρετισμό του ο πρόεδρος της Ισραηλιτικής Κοινότητας Αθηνών κ. Βενιαμίν Αλμπάλας κατά τα εγκαίνιά του το 2010.

 Το Μνημείο Ολοκαυτώματος Ελλήνων Εβραίων στην Αθήνα κατασκευάστηκε με την ευγενική χορηγία της κ. Δέσποινας Αλαζράκη στη μνήμη του συζύγου της ιατρού Ζακ Αλαζράκη.


Για την ιστορία αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει ένα ακόμη μνημείο Εβραίων Νέων στην πλατεία Πάφου στα Πατήσια.

Τον Δεκέμβριο του 2017 ασεβείς βεβήλωσαν το μνημείο του Ολοκαυτώματος. Ο δήμος Αθηναίων είχε καταδικάσει την επίθεση ως πράξη μισαλλοδοξίας και ιστορικής άγνοιας. Μάλιστα τονίστηκε  στην ανακοίνωσε που εξέδωσε ότι η Αθήνα είναι και θα παραμείνει μία πόλη που σέβεται την ελευθερία και την ιστορία.

Πηγή : www.jewishmuseum.gr, http://www.cohen.gr, http://www.kathimerini.gr