Στο αφιέρωμα αυτό ρίχνουμε φως σε κάποιες περιπτπώσεις-εξαιρέσεις για την Τέχνη στον δημόσιο χώρο, η οποία αλλάζει ανάλογα τις εποχές, αναδεικνύοντας μέσα από την παρατήρησή της ενδιαφέροντα στοιχεία για τα πολιτικο-κοινωνικά συστήματα. Με δεδομένο ότι η δημόσια Τέχνη έχει χρησιμοποιηθεί κατά το παρελθόν ως εργαλείο ενίσχυσης της εξουσίας, εξυπηρετώντας την ιστορική αφήγηση, ακόμη και την ιδεολογική επιβολή, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανάδειξη «ξένων» ηρώων στην ελληνική δημόσια ελληνική σφαίρα.
Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου
Στη Γλυφάδα,
νότιο προάστιο της Αθήνας, βρίσκεται η προτομή του Σιμόν Μπολίβαρ, ο οποίος ελευθέρωσε πολλές περιοχές της Λατινικής
Αμερικής από τον ισπανικό ζυγό και δικαίως αποκαλείται ως «El Libertador» (Ο Απελευθερωτής).
Η προτομή
ανεγέρθη τον Δεκέμβριο του 1978 με
πρωτοβουλία της κυβέρνησης της Βενεζουέλας
και των Ελληνο-Βενεζουελανών κατοίκων της πρωτεύουσας. Το μνημείο βρίσκεται
στη Πλατεία Σιμόν Μπολίβαρ, κάτω από την παραλιακή λεωφόρο και απέναντι από την
κεντρική πλατεία της Γλυφάδας, ενώ κοιτάει προς τη θάλασσα. Την συγκεκριμένη πλατεία εγκαινίασε ο τότε δήμαρχος
Γλυφάδας, Σάββας Λαζαρίδης, ο οποίος υπήρξε μετανάστης στη Βενεζουέλα.
Ο Σιμόν Μπολίβαρ γεννήθηκε το 1783 στο
Καράκας της Νέας Γρανάδας (σημερινή
Βενεζουέλα) και ήταν γόνος αριστοκρατικής οικογένειας
που κατείχε μεταλλεία χρυσού και χαλκού. Με αυτή την περιουσία, ο Μπολίβαρ θα
χρηματοδοτήσει τα απελευθερωτικά κινήματα της πατρίδας
του.
Μετά από πόλεμο κατά του ισπανικού στρατού, ο Μπολίβαρ ίδρυσε, στις 7 Δεκεμβρίου 1821, το ανεξάρτητο
κράτος της Μεγάλης Κολομβίας, που καλύπτει την έκταση των σημερινών κρατών
Βενεζουέλα, Κολομβία, Παναμάς και Ισημερινός.
Ο Απελευθερωτής ανέλαβε πρόεδρος αυτού του ομόσπονδου κράτους, ενώ αργότερα
έγινε ηγέτης του Περού και της Βολιβίας
(η Βολιβία πήρε το όνομά της από τον Μπολίβαρ).
Δυστυχώς, το κράτος της Μεγάλης
Κολομβίας υπήρξε βραχύβιο εξαιτίας πολιτικών αντιπαλοτήτων που προκάλεσαν
μεγάλες εξεγέρσεις. Το 1828, έγινε αποτυχημένη απόπειρα
δολοφονίας του Μπολίβαρ και ο μεγάλος ηγέτης παραιτήθηκε από την προεδρία το
1830. Πέθανε από φυματίωση στις 17 Δεκεμβρίου 1830.
Σημειώνεται πως το μυθιστόρημα του διάσημου συγγραφέα Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές, "Ο Στρατηγός μες στο
λαβύρινθό του" (1989) είναι φανταστική αφήγηση των τελευταίων
ημερών του Μπολίβαρ.
Επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας και στη
Πλατεία Αργεντινής Δημοκρατίας, δεσπόζει η ορειχάλκινη προτομή του Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν, εθνικού ήρωα της Αργεντινής. Τα αποκαλυπτήρια
της προτομής τελέσθηκαν στις 26 Μαίου 1965.
Έργο του γλύπτη Χοσέ Φιοραβάντι, η προτομή είναι τοποθετημένη πάνω σε
ψηλό βάθρο από γκριζοπράσινο μάρμαρο. Ο ήρωας απεικονίζεται σε νεαρή ηλικία, με
πυκνά σπαστά μαλλιά και φορώντας στρατιωτική στολή.
Στην προτομή, ο Σαν Μαρτίν αναφέρεται
ως "ΕΠΙΦΑΝΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗΣ ΛΑΩΝ", ενώ μια μαρμάρινη πλάκα
τοποθετήθηκε κάτω από την προτομή, το 2010. Στη πλάκα υπάρχει η επιγραφή:
"ΕΙΣ ΜΝΗΜΗΝ ΤΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΗ
ΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΧΟΣΕ ΝΤΕ ΣΑΝ ΜΑΡΤΙΝ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΑΚΟΣΙΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΤΗΣ
ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ
1810-2010
ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΓΕΝΤΙΝΗΣ
ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ".
Ο Χοσέ ντε Σαν Μαρτίν (1778-1850) ήταν Αργεντινός στρατιωτικός και μια από τις
ηγετικές φυσιογνωμίες των απελευθερωτικών αγώνων που διεξήγαν οι λαοί της
Λατινικής Αμερικής. Η πολεμική δράση του εκτεινόταν στην Αργεντινή, το Περού
και τη Χιλή, και υπήρξε ουσιαστικά ο ελευθερωτής αυτών των κρατών, ενώ
συνεργάστηκε με τον Σιμόν Μπολίβαρ.
Ένα...
περίεργο άγαλμα στέκει στην συμβολή των οδών
Μιχαλακοπούλου και Χατζηγιάννη Μέξη, δίπλα στο ξενοδοχείο «Χίλτον». Είναι ο ορειχάλκινος ανδριάντας
κάποιου αγέρωχου άνδρα, ο οποίος φαίνεται να έχει βγει από ταινία γουέστερν!
Φοράει μπότες με σπιρούνια, έχει κάπα στους ώμους και κρατά ένα πλατύγυρο
καπέλο.
Το όνομά του τιμώμενου άνδρα είναι Χοσέ Χερβάσιο Αρτίγας, στρατηγός που
θεωρείται πατέρας της ανεξαρτησίας της Ουρουγουάης (η Ουρουγουάη έγινε ανεξάρτητη το
1830). Πριν καταταγεί στον στρατό της
νοτιοαμερικανικής χώρας, ο εικονιζόμενος είχε ξεκινήσει την καριέρα του ως
«γκάουτσο», δηλαδή κάουμποϊ της Λατινικής Αμερικής.
Το άγαλμα είναι βασισμένο σε πίνακα
του Ουρουγουανού ζωγράφου Χουάν Μανουέλ Μπλάνες και η κατασκευή του
ολοκληρώθηκε το 1950. Ωστόσο, η ανέγερσή του έγινε μόλις το 2000, αφού δόθηκε ως δώρο στον δήμο Αθηναίων από
το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού της Ουρουγουάης.
Σε ένα πάρκο στη διασταύρωση των οδών
Ηριδανού και Μιχαλακοπούλου, στήθηκε η προτομή του επαναστάτη και εθνικού ήρωα της Κούβας, Χοσέ Μαρτί, μνημείο
που αποτελεί δωρεά της κουβανικής
πρεσβείας προς τον Δήμο Αθηναίων. Την ορειχάλκινη προτομή φιλοτέχνησε ο γλύπτης Αλμπέρτο Λεσκάι. Ο Μαρτί, με στραμμένο το πρόσωπό του προς τα αριστερά,
έχει μεγάλο μέτωπο, πυκνά μαλλιά και παχύ μουστάκι, ενώ η όλη στάση του δείχνει
ορμή και μαχητικότητα.
Στη πρόσοψη του βάθρου έχουν χαραχθεί τα παρακάτω λόγια:
"ΧΟΣΕ ΜΑΡΤΙ
ΕΘΝΙΚΟΣ ΗΡΩΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΤΗΣ
ΚΟΥΒΑΣ
1853-1895".
Εξάλλου, στη πίσω πλευρά του βάθρου
αναγράφεται το έτος χύτευσης (2000),
ο τόπος χύτευσης (πόλη Σαντιάγκο ντε Κούμπα) και το όνομα του γλύπτη.
Ο Χοσέ Μαρτί αγωνίστηκε για την ανεξαρτησία της Κούβας και την ενοποίηση της κουβανικής κοινότητας στη
διασπορά, ιδιαίτερα στη Φλόριντα. Αξίζει να σημειωθεί ότι πολέμησε και στο
πεδίο της μάχης, κατά την διάρκεια του Β' Αγώνα υπέρ της ανεξαρτησίας της
Κούβας, εναντίον των Ισπανών αποικιοκρατών. Ο Μαρτί πέθανε ηρωικά κατά τη
διάρκεια της μάχης του Ντος Ρίος. στις 19 Μαΐου 1895.
Πηγές
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου