Η σχέση των Ιαπώνων με την παράδοσή τους μέσα από μια έκθεση 68 έργων για την αστική ζωή στο Τόκιο

Με αφορμή τον εορτασμό των 120 χρόνων διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας-Ιαπωνίας μια συλλογή 68 Ιαπωνικών έργων του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης Κερκυρας ταξιδεύει στην Αθήνα. Τα περισσότερα απ'αυτά τα έργα είναι έγχρωμες ξυλογραφίες μεγάλων καλλιτεχνών της σχολής ukiyo-e. Ξυλογραφίες που απεικονίζουν την αστική ζωή στην εποχή ακμής του Edo, που είναι σήμερα γνωστότερο ως Tokyo.

Επισκεπτόμενος λοιπόν στην έκθεση «Η Ιαπωνία και το Βιβλίο» και παρατηρώντας τις εντυπώσεις των ανθρώπων γύρω μου αμέσως ήρθε στο μυαλό μου το ερώτημα: πώς μπορεί μια Ελληνίδα ή ένας Έλληνας, να έρθει σε επαφή με έναν αρκετά μακρινό πολιτισμό μέσω σκόρπιων κομματιών του απλωμένων μέσα σε έναν χώρο;  Το κύριο εμπόδιο θα έλεγα πως είναι ο τρόπος που συχνά αντιμετωπίζουμε την παράδοση στην Ελλάδα, λες και πρόκειται για κάτι σχεδόν ξένο όχι κάτι οικείο. Περισσότερο ένα κατάλοιπο απ' το απολίτιστο, βλάχικο παρελθόν μας που αναμένουμε ότι σύντομα θα αποβάλλουμε απ' την συλλογική μας μνήμη. Ένα φολκλόρ παγωμένο στον χρόνο που ελάχιστα ακουμπάει το μοντέρνο μας παρόν και την καθημερινότητα μας και όχι μια συνέχεια ή ένα κοινό μας κτήμα πάνω στο οποίο χτίζουμε κάτι όλοι μαζί και μοιραζόμαστε.

του Ασημάκη Ασημακόπουλου

Οι Ιάπωνες έχουν μια διαφορετική σχέση με την παράδοση τους.  Στην Ιαπωνία, αντιθέτως με τον Δυτικό ή Δυτικοποιημένο κόσμο, η θρησκεία υπάρχει παντού και αυτό σπάνια είναι κάτι που ενοχλεί. Οι θρησκείες άλλωστε -  πέρα απ' τα διάφορα «στραβά» παραλειπόμενα που συχνά συνδέονται με αυτές π.χ. στην περίπτωση της Ιαπωνίας η επίθεση με αέριο Σάριν σε σταθμό του Tokyo - είναι και φορείς παραδόσεων και πολιτισμών.  

Κάπως έτσι ο μαγικός κόσμος της θρησκείας και μυθολογίας των Ιαπώνων καταλήγει να βρίσκεται σχεδόν παντού στην ποπ τέχνη που παράγουν σήμερα,  μια τέχνη που πολλοί στον κόσμο έχουν γνωρίσει μέσω των manga (κόμικς) και anime (κινουμένων σχεδίων) τους.

Αυτή την ιδιότυπη σχέση των Ιαπώνων με την μυθολογία και την θρησκευτικότητα έχουν προσπαθήσει να ερμηνεύσουν πολλοί συγγραφείς,  ιδιαιτέρως εστιάζοντας στον τρόπο που εκφράζεται αυτή στα Ιαπωνικά animation (anime) και στον γνωστότερο εκφραστή τους τον Hayao Miyazaki.  

Χαρακτηριστικά γράφει ο Yamanaka Hiroshi αναφερόμενος στο έργο του Miyazaki: "Προσφέρει ένα κοσμικό όραμα της παραδοσιακής ιαπωνικής θρησκείας του Σιντοϊσμού, το οποίο μεταφέρει ένα βαθιά πνευματικό μήνυμα αυτοανανέωσης". 

Επίσης με παρόμοιο τρόπο γράφουν οι James W. Boyd και Tetsuya Nishimura πως:  "Είναι η ερμηνεία μας ότι ο Miyazaki επαναβεβαιώνει τις πτυχές της ιαπωνικής παράδοσης οι οποίες διατηρούνται στη σκέψη και την πρακτική του Σιντοϊσμού,  που μπορούν να χρησιμεύσουν ως μετασχηματιστικές πηγές εμπιστοσύνης και ανανέωσης τόσο για τους νέους όσο και για τους ηλικιωμένους».  

Οπότε πέρα απ'τις εικόνες (e) της αστικής ζωής την εποχή edo (ukiyo), όπως εικόνες θέασης ανθισμένων λουλουδιών (χαναμι), από τις γιορτές πυροτεχνημάτων (χαναμπι), το Ιαπωνικό θέατρο Καμπούκι κλπ,  έχουμε και αρκετά πράγματα περισσότερο μαγικά στην έκθεση αυτή:  Ukiyo-e με δαίμονες και φαντάσματα (γιοκαϊ), και παλιές εκδόσεις των σχετικών Ιστοριών που είχε περισυλλέξει ο κατά το ήμισυ Ελληνικής καταγωγής Λευκάδιος Χέρν.

Η είσοδος για το κοινό είναι ελεύθερη.

 Έως 3 Μαΐου.

Χώρος: Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, κτίριο Μεταξουργείου   

(Λεωνίδου & Μυλλέρου, Πλ. Αυδή, στάση μετρό: Μεταξουργείο, τηλ.: 210 5202420)

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη: 10:00 – 21:00, Τετάρτη – Σάββατο 10:00 - 19:00, Κυριακή 10:00 – 16:00

Πηγές:

(α) Jolyon Thomas "Drawing on tradition".

(β) www.gr.emb-japan.go.jp