Πυραμίδες δεν είχαν κατασκευαστεί μόνο στην Αίγυπτο αλλά και στην Ελλάδα κατά την αρχαιότητα! Από τις πιο σημαντικές πυραμίδες, τμήματα των οποίων σώζονται στην ελληνική επικράτεια, είναι αυτές του Ελληνικού και του Λυγουριού στην Αργολίδα. Πρόκειται για σπάνια δείγματα αρχαίων ελληνικών πυραμίδων που όλοι οι επισκέπτες και οι μόνιμοι κάτοικοι της περιοχής μπορούν να θαυμάσουν στις μέρες μας.
Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου
Πυραμίδα Ελληνικού
Με τον όρο Πυραμίδα του Ελληνικού αποκαλείται μνημείο στην περιοχή του Άργους, κτισμένο πάνω στην οδική αρτηρία που ένωνε το Άργος με την Τεγέα. Η ονομασία του προέρχεται από τη χαρακτηριστική πυραμιδοειδή μορφή του. Η χρονολόγηση του κτίσματος είναι αντικείμενο διαφωνιών μεταξύ των αρχαιολόγων, με την αρχική εκτίμηση να την τοποθετεί στον 4ο π.Χ. αιώνα, ενώ άλλες εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η πυραμίδα κατασκευάστηκε πολύ παλιότερα, γύρω στο 2700 π.Χ.!
Για την πιθανή χρήση της εν λόγω πυραμίδας έχουν διατυπωθεί διάφορες θεωρίες, π.χ. ότι χρησίμευε ως τύμβος, οχυρό, φρυκτωρία, ακόμα και αστρονομικό παρατηρητήριο!
Ο περιηγητής Παυσανίας (2ος αι. μ.Χ.) στο έργο του Ἑλλάδος περιήγησις στο δεύτερο βιβλίο, Κορινθιακά (XXV, 7), αναφέρεται σε πυραμιδοειδές οικοδόμημα, χωρίς να είναι σαφές αν αυτό πρόκειται για την πυραμίδα του Ελληνικού ή τη γειτονική Πυραμίδα του Λυγουριού:
«Δεξιά καθώς κανείς πηγαίνει από το Άργος προς την Επιδαυρία υπάρχει οικοδόμημα που μοιάζει πολύ με πυραμίδα και έχει απεικονισμένες ανάγλυφες ασπίδες του σχήματος των αργολικών ασπίδων. Αυτού είχε πολεμήσει ο Προίτος εναντίον του Ακρισίου για την βασιλεία, και λένε πως ο αγώνας έληξε ισόπαλος και γι' αυτό αργότερα συμφιλιώθηκαν, αφού ούτε ο ένας ούτε ο άλλος μπόρεσε να πετύχει αποφασιστική νίκη. Λένε πως τότε πρώτη φορά συγκρούστηκαν οπλισμένοι με ασπίδες και οι ίδιοι και το στράτευμά τους. Για όσους εκατέρωθεν έπεσαν, επειδή ήταν συμπολίτες και συγγενείς, έγινε σ' αυτό το μέρος κοινός τάφος». (Μετάφραση Νικολάου Παπαχατζή).
Όπως φαίνεται από το κείμενο, κατά την εποχή του Παυσανία το αναφερθέν οικοδόμημα ήταν διακοσμημένο με αργολικές ασπίδες και θεωρείτο, κατά τον ίδιο, τάφος (τύμβος) των πολιτών και συγγενών που έπεσαν σε μάχη πολεμώντας για την εξουσία. Χαρακτηριστικό της παλαιότητας της κατασκευής, σύμφωνα με τον Παυσανία, είναι ότι πρώτη φορά τότε είχαν χρησιμοποιηθεί ασπίδες σε μάχη.
Αρχαιολογικές έρευνες και διχογνωμίες
Το 1991, η επιστημονική ομάδα του καθηγητή Ιωάννη Λυριτζή, διεξήγαγε έρευνα εφαρμόζοντας μία νέα μέθοδο χρονολόγησης. Τα αποτελέσματα της έρευνας αυτής ήρθαν σε ευθεία σύγκρουση με προηγούμενα πορίσματα αρχαιολόγου της αμερικανικής αποστολής του 1938, αφού η νέα ηλικία των κτισμάτων τοποθετείται στα μέσα ή στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ. αντί του μόλις 3ου-4ου αιώνα π.Χ.
Η καθηγήτρια Μέρι Λέφκοβιτς έχει διαφωνήσει με τα παραπάνω συμπεράσματα, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι πέτρες που μετρήθηκαν μπορεί να ήταν ανακυκλωμένες από παλαιότερα κτίσματα και ότι προηγούμενες έρευνες κατά τη δεκαετία του 1930, που επιβεβαιώθηκαν τη δεκαετία του 1980 από την αρχαιολόγο Ελένα Φράτσια, αγνοήθηκαν. Ο Ιωάννης Λυριτζής απάντησε, με άρθρο του σε επιστημονικό περιοδικό, ότι η Λέφκοβιτς δεν κατανόησε και ερμήνευσε λανθασμένα την επιστημονική μέθοδο που ακολουθήθηκε.
Από την πλευρά του, ο αρχαιολόγος καθηγητής Aδαμάντιος Σάμψων έγραψε πως έχει ήδη αποδειχθεί ότι το μνημείο κτίστηκε πάνω σε θεμέλια κτιρίου της Πρωτοελλαδικής εποχής, συνεπώς κατασκευάστηκε σε κατοπινό από αυτή χρόνο. Εκτός αυτού, η τοιχοποιία της πυραμίδας του Ελληνικού, παρόμοια με εκείνη του Λυγουριού, καταδεικνύει την Κλασική ή Ύστερη Κλασική περίοδο. Κατά τον Σάμψων, η χρονολόγηση που έδωσε η ομάδα Λυριτζή δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή.
Πυραμίδα Λυγουριού
Στην Αργολίδα και συγκεκριμένα στους πρόποδες του όρους Αραχναίου, στο χωριό Λυγουριό, βρίσκεται η ομώνυμη πυραμίδα, μια από τις σημαντικότερες πυραμίδες της αρχαίας Ελλάδας, αφού χρονολογείται στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ.!
Το κτίσμα αυτό έχει σχήμα πυραμιδοειδές με άνισες πλευρές. Η πυραμίδα του Λυγουριού δυστυχώς είναι κατεστραμμένη σε μεγάλο βαθμό, καθώς σώζεται μόνο η βάση της.
Αρχικά θεωρείτο ότι ήταν μικρό οχυρό για στρατιωτικές φρουρές, όμως νεότεροι ερευνητές θεωρούν ότι η πυραμίδα του Λυγουριού ήταν ταφικό μνημείο ή φρυκτωρία.
Σήμερα, ο αρχαιολογικός χώρος περιλαμβάνει μόνον την βάση της πυραμίδας, 14 Χ 12μ., επειδή τα υλικά της χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή άλλων κτισμάτων.
Πυραμίδες ή πυραμιδοειδή κτίσματα;
Το ορθότερο είναι πυραμιδοειδή κτίσματα, καθώς στην πραγματικότητα πρόκειται για κόλουρες πυραμίδες και όχι για ολοκληρωμένες πυραμίδες όπως της Αιγύπτου.
Η κατασκευή τους, για στατικούς λόγους, δεν μπορεί να στηρίξει μια μυτερή στέγη. Εάν οι ελληνικές πυραμίδες ήταν συμπαγείς, όπως στην Αίγυπτο, θα ήταν δυνατό να στηριχθεί μια τέτοια στέγη.
Οι αρχαίες ελληνικές πυραμίδες στην Αργολίδα πιθανώς κατασκευάστηκαν την ίδια εποχή και από τους ίδιους τεχνίτες για κάποιους λόγους, που παραμένουν μυστήριο.
Πηγές
Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις - Κορινθιακά / Λακωνικά, Εκδοτική Αθηνών, 2004, σ. 192-193.
Γεωργία Παναγιωτακοπούλου. Η πολιτιστική ζωή στην περιοχή της Επιδαύρου. Αθήνα, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2009
Ιωάννης Γ. Λυριτζής, Το Μυστήριο των Ελληνικών Πυραμιδοειδών, Εκδόσεις Ακαδημίας Δελφικών Μελετών, 1998
Louis E. Lord, The "Pyramids" of Argolis, Hesperia, Vol. 7, No. 4 (1938),
Ομάδα Παυσανίας, paysanias.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου