Δευτέρα 6 Ιουλίου 2020

Ανάδειξη της Μονής Αγίας Τριάδας: Ένα αριστούργημα της Κρητικής Αναγέννησης




Ένα μοναδικό μνημείο συνδεδεμένο με την μεσαιωνική ιστορία της Κρήτης, η Μονή Αγίας Τριάδας αναμένεται να αναδειχθεί μετά από τη σύναψη προγραμματικής σύμβασης του υπουργείου Πολιτισμού και της Περιφέρειας για την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος. Πρόκειται για ένα από τα τυπιικότερα έργα της Κρητικής Αναγέννησης, που αποτέλεσε το πρότυπο για μια σειρά μοναστηριακών ναών της περιοχής των Χανίων.
της Μαρίας Αλιμπέρτη
Η Σταυροπηγιακή Μονή, την διαχείριση της οποίας έχει το Οικουμενικό Πατριαρχείο, χάραξε έντονα χνάρια στο ιστορικό ρου που χάνονται στο χρόνο. Εκεί διατηρούνται σημαντικά κειμήλια σε ένα μικρό μουσείο. Ανάμεσα τους διακρίνονται εικόνες του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου (16ος αιώνας), του Αγίου Νικολάου (17ος αιώνας), καθώς και οι εικόνες του Ένθρονου Χριστού, της Ζωοδόχου πηγής και της Δευτέρας Παρουσίας (1635 - 1645). 
Επίσης σώζεται χειρόγραφο ειλητό (ύφασμα που καλύπτει την αγία τράπεζα με την εικόνα του Πανάγιου Τάφου) του 12ου αιώνα, ειλητό του 12ου αιώνα με τη λειτουργία του Αγίου Βασιλείου και αυτόγραφος κώδικας του Ιερεμία Τζαγκαρόλου.
 Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα ξύλινα τέμπλα του 17ου αιώνα στα παρεκκλήσια του Σωτήρος και του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, καθώς και τρεις εικόνες, όλα φιλοτεχνημένα από τον Εμμανουήλ Σκορδύλη. Αντίστοιχα, το τέμπλο και οι φορητές εικόνες του καθολικού χρονολογούνται στο 1845 και ανήκουν στο Μερκούριο Σιγάλα.

Τα καλά νέα
Στη σύμβαση που υπέγραψαν η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και ο περιφερειάρχης   Στ. Αρναουτάκης  για την προστασία της προβλέπεται εκπόνηση Μελέτης προστασίας και ανάδειξης της Ι. Μ. Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων. Την σύμβαση υπέγραψαν ακόμη εκπρόσωποι της Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Ιεράς Μονής Αγίας Τριάδος των Τζαγκαρόλων και του Πολυτεχνείου Κρήτης. Την Προγραμματική Σύμβαση, προϋπολογισμού και εκ μέρους του Πολυτεχνείου Κρήτης ο Πρύτανης Ευάγγελος Διαμαντόπουλος. 
Στόχος της  Προγραμματικής Σύμβασης, 241.800,00 ευρώ,  είναι σε διάστημα 26 μήνων η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος υπό τον τίτλο: «Διερεύνηση δυνατοτήτων προστασίας, ανάδειξης, αποκατάστασης και επανάχρησης κτηρίου πρώην ιερατικής Σχολής καθώς και των παρακείμενων ερειπωμένων κτισμάτων κατοικιών στην Ιερά Μονή Αγίας Τριάδας Τζαγκαρόλων στα Χανιά Κρήτης μαζί με τον Περιβάλλοντα χώρο τους».
Αρχιτεκτονική αξία
Το μνημείο που ξεχωρίζει για την πρόσοψή της με τους κίονες δωρικού ρυθμού, αλλά και τα στοιχεία αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής τοποθετείται χρονικά στο τέλος της Βενετοκρατίας στο νησί και χωρικά στους πρόποδες της οροσειράς του Σταυρού, στη θέση "Τζομπόμυλος" του ακρωτηρίου Μελέχα και σύμφωνα με τα Βενετσιάνικα αρχεία χτίστηκε από τους αδερφούς Ιερεμία και Λαυρέντιο Τζαγκαρόλους (ορθόδοξη οικογένεια Βενετσιάνων) στη θέση μιας παλαιότερης μονής του Ιερομόναχου Ιωακείμ Σοφιανού.
Την εντυπωσιακή μορφή του το μνημείο την οφείλει στην υψηλή μόρφωση  του Ιερεμία, ο οποίος ήταν λόγιος της εποχής σπουδαία μόρφωση και φορέας της Ελληνικής και Ιταλικής παιδείας, πολύ καλός φίλος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Μελετίου Πηγά, ενώ υπήρξε και υποψήφιος για Οικουμενικός Πατριάρχης.
Στα σχεδιά του για το κτίσμα αξιοποίησε τα βιβλία του αρχιτέκτονα Sebastiano Serlio από τη Βερόνα της Ιταλίας, ώστε να προσαρμόσει την κλίση του εδάφους και να δημιουργήσει ένα τεχνητό επίπεδο, κάτω από το οποίο στεγάστηκαν τα εργαστήρια οίνου και λαδιού και η μεγάλη δεξαμενή νερού.
Χάρη σε αυτό το εύρημα η κυρίως μονή με το μεγάλο τρίκογχο ναό στο κέντρο με τρούλους, νάρθηκα και παρεκκλήσια και τις πτέρυγες των κτισμάτων περιμετρικά, αναπτύχθηκε πλέον με μεγάλη άνεση χώρου πάνω στο τεχνητό επίπεδο. Ο αρχιτεκτονικός τύπος του τρίκογχου με τρούλο μετά άλλων αρχιτεκτονικών στοιχείων μιμείται τον προσφιλή στο Άγιον Όρος τύπο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι  τα σχέδια της κεντρικής πύλης και άλλων στοιχείων, όπως το παρεκκλήσι του Σωτήρος στο κοιμητήριο επηρεάστηκαν από  τα πρότυπα του Serlio .
Παρά τις μεταγενέστερες προσθήκες η Μονή διατηρεί σήμερα αρκετά την αρχική της μορφή, που συνδέεται με την επικράτηση του Μανιερισμού στην Κρήτη από τα μέσα του 16ου αιώνα, σύμφωνα με το υπουργείο Πολιτισμού.
Την περίοδο της Τουρκοκρατία σταμάτησαν οι οικοδομικές εργασίες, ενώ κατά την Επανάσταση του 1921, η  μονή πυρολύθηκε μαζί με κειμήλια. Από το 1892 λειτουργεί Ιεροδιδασκαλείο.
Ακόμη και σήμερα παράγεται εξαιρετικής ποιότητας κρασί και ελαιόλαδο.
Πηγές: culture.gr
www.e-storieskritis.gr
https://vinolio.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου