Ζάππειο Μέγαρο, το "κόσμημα" της Αθήνας: Η δωρεά και οι αγώνες

 

 

Το μοναδικού κάλους Ζάππειο Μέγαρο, το νεοκλασικό κτίσμα που αποτέλεσε το πρώτο κτήριο για την εξυπηρέτηση Ολυμπιακών αναγκών εγκαινιάστηκε επίσημα μετά από περιπέτειες στις 20 Οκτωβρίου του 1888. Το Μέγαρο δημιουργήθηκε με δωρεά του Ευάγγελου Ζάππα με στόχο να αναβιώσουν αρχαίες τελετές και αγώνες.

Επιδίωξη του Ζάππα που θεωρείται εκ των σπουδαίων Εθνικών Ευεργετών ήταν να ενισχύσει την πατρίδα του, με την έμπνευση να του προσφέρει ο Παναγιώτης Σούτσος,  που θεωρείται ο θεμελιωτής της σύγχρονης ελληνικής Ολυμπιακής ιδεολογίας και ο ουσιαστικός εισηγητής της ίδρυσης των παράλληλων πολιτιστικών δρώμενων και των εκθέσεων.  Πρότυπο γι’ αυτό το εγχείρημα αποτέλεσε η Α΄ Διεθνής Έκθεση του Λονδίνου (1851).

Μάλιστα, ο Ε. Ζάππας συνέταξε και έστειλε ένα υπόμνημα στις αρχές του 1856, με την πρόταση για διοργάνωση Αγώνων στην Αθήνα στις 25 Μαρτίου 1857. Ο ίδιος διαβεβαίωνε ότι αναλάμβανε τα έξοδα αυτών, καθώς και την ανέγερση ενός Ολυμπιακού κτηρίου, όπου θα γινόταν η έκθεση των δειγμάτων της ελληνικής τέχνης και βιομηχανίας, το οποίο θα μπορούσε να λειτουργήσει και ως μουσείο με αρχαιότητες για τους ξένους επισκέπτες.

 

Για τον σκοπό αυτό δώρισε 2.000 αυστριακά φλορίνια για τα έξοδα των Α΄ Ολυμπίων. Τα επόμενα δύο χρόνια είχε τακτική επαφή με τον εκπρόσωπο της ελληνικής κυβέρνησης, τον υπουργό Εξωτερικών Αλέξανδρο Ρίζο Ραγκαβή, ο οποίος συνέτεινε και αυτός στην τελική διαμόρφωση του θεσμού.  Στην διαθήκη του αποτυπώθηκε με σαφήνεια ιδιαίτερα η επιθυμία του αφήνοντας εντολή στον εξάδελφό του Κωνσταντίνο να δημιουργήσει ένα μέγαρο για τα Ολυμπία.

Ο χώρος 

Κατάλληλος για την ανέγερση του μεγάρου των Ολυμπίων κρίθηκε ο χώρος στην κορυφή του Παναθηναϊκού Σταδίου. Ωστόσο, το μέγαρο κατασκευάστηκε λίγο πιο πέρα αφού  το 1869 η Βουλή των Ελλήνων διέθεσε περίπου 80.000 τετραγωνικά μέτρα δημόσιας γης μεταξύ του ναού του Ολυμπίου Διός και του τότε Ανακτορικού Κήπου. Το σημείο εκτιμήθηκε ότι πλησίαζε την επιθυμία του Ζάππα το κτήριο να βρίσκεται κατά το δυνατόν εγγύτερα στο Στάδιο.

Για το σχέδιο είχαν κληθεί ο Φ. Μπουλανζέ και στη συνέχεια, ο αρχιτέκτονας Αναστάσιος Θεοφιλάς αφού τελικά κατατίθεται ο θεμέλιος λίθος του Μεγάρου στις 20 Ιανουαρίου 1874. Όμως στα τέλη της δεκαετίας του 1880 ο Κωνσταντίνος Ζάππας αναθέτει στον Θεόφιλο Χάνσεν τη σύνταξη καινούριου σχεδίου, με την πρόθεση να κάνει εν ανάγκη θυσίες σε βάρος του ήδη οικοδομηθέντος τμήματος.

Κάτι οι ανταγωνισμοί μεταξύ των γνωστότερων αρχιτεκτόνων της εποχής και από την άλλη οι υπόνοιες για σοβαρές οικονομικές καταχρήσεις  το έργο όχι μόνο καθυστέρησε αλλά και διακόπηκε δυο φορές, με αποτέλεσμα τα εγκαίνια  να τελεστούν με κάθε επισημότητα στις 20 Οκτωβρίου 1888.
Ως προς την υψηλή αισθητική και αρχιτεκτονική του αξία το Ζάππειο Μέγαρο είναι ένα αριστούργημα του νεοκλασικισμού , με πρόπυλο κορινθιακού ρυθμού. Στις αρχές του 20^ου αιώνα αποτελούσε τοπόσημο της Αθήνας με συνδυασμό με την τριτοξωτή λίθινη γέφυρα του Ιλισσού, η οποία ήταν και αυτή δωρεά του Ευαγγελή Ζάππα.

https://www.zappeion.gr/