Tο Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου: Αριστουργήματα από την Προϊστορική ως και τη Μεταβυζαντινή εποχή

 

  

Μπορεί η Κάλυμνος να είναι γνωστή για την παράδοση στους σφουγγαράδες της, να έχει συνδεθεί με τις βραχονησίδες Ίμια και την ελληνοτουρκική κρίση του 1996, αλλά μπορεί να καυχάται, τα τελευταία χρόνια, για το εξαιρετικό Aρχαιολογικό Mουσείο! Οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν αριστουργήματα από την Προϊστορική ως και τη Μεταβυζαντινή εποχή. Ανάμεσά τους βρίσκονται χάλκινα και μαρμάρινα γλυπτά, εξαιρετική κεραμική, νομίσματα, κοσμήματα από την κλασσική και ελληνιστική περίοδο, όπως επίσης εικόνες και χειρόγραφα της βυζαντινής εποχής.

 

 

Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου

 

Κυρά της Καλύμνου

 

Τις τελευταίες ημέρες ήρθε στην επικαιρότητα, λόγω της εύρεσης  ενός παρόμοιου έργου από τους Τούρκους.  Όσοι έχουν επισκεφθεί το μουσείο γνωρίζουν ότι αποτελεί σημείο αναφοράς  για όσους θα δοκιμάσουν μια περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλύμνου, που άρχισε τη λειτουργία του το 2009. Η «Κυρά της Καλύμνου». θεωρείται σπουδαίο έργο χαλκοπλαστικής της ελληνιστικής περιόδου και απεικονίζει μία γυναίκα, της οποίας το σώμα της καλύπτεται με χιτώνα και κροσσωτό ιμάτιο. Το γλυπτό βρέθηκε μέσα στα δίκτυα ενός ντόπιου ψαρά στα νερά της Καλύμνου, το 1995 και φιλοξενείτο αρχικά στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας, μέχρι τα εγκαίνια του μουσείου στη Κάλυμνο.

 

 

 

Η έκθεση

 

Κτισμένο στο κέντρο της πρωτεύουσας του νησιού, της Πόθιας, το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλύμνου οργανώθηκε από την ΚΒ΄ Εφορεία Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού, στο πλαίσιο του ΠΕΠ Νοτίου Αιγαίου 2000-2006.

Η είσοδος στην έκθεση γίνεται με μία σύντομη εισαγωγή για την ιστορία του νησιού και ακολουθούν σε μία προθήκη μεμονωμένα αντικείμενα, τα οποία ήταν προϊόντα λαθρανασκαφών ή είχαν παραδοθεί στην Εφορεία- δεν είναι δηλαδή γνωστή η προέλευσή τους. Σημαντικότερο όλων είναι το χάλκινο τελετουργικό αντικείμενο με κιονίσκο, επάνω στον οποίο βρίσκεται σύνταγμα αιγυπτιακών θεοτήτων.

Η συνέχεια αναπτύσσεται σε δύο αίθουσες εκθέσεων και στον όροφο του μουσείου. Η πρώτη ενότητα αναφέρεται στην προϊστορική ζωή στο νησί, με ευρήματα από ανασκαφές σε σπήλαια (εργαλεία, σκεύη, αγγεία κλπ.), ευρήματα από τη Μινωική περίοδο- όπως ένας χάλκινος λατρευτής- και σε χωριστή προθήκη ένα μεγάλο μαρμάρινο κυκλαδικό ειδώλιο, προϊόν κατάσχεσης, με πιθανή προέλευση από την Αμοργό.

 

 

Ευρήματα από ιερό του Απόλλωνος

 

Ιδιαίτερη ενότητα αναφέρεται στο σημαντικότερο θρησκευτικό και πολιτικό κέντρο της αρχαίας Καλύμνου, το ιερό του Δαλίου Απόλλωνος, στους δύο αποθέτες του οποίου βρέθηκαν πολλά αναθήματα: γραπτοί κρατήρες και δίνοι, χάλκινος γρύπας, πήλινα αφιερώματα με μορφή βοοειδών, ένας σπάνιος ενδεδυμένος κούρος του 530 π.Χ. με γραπτή διακόσμηση και αφιερωματική επιγραφή.

Επίσης πολλά μαρμάρινα γλυπτά των κλασικών χρόνων που αναπαριστούν τον Απόλλωνα, νεαρές γυμνές ανδρικές μορφές, μικρά παιδιά, η θεά Υγεία, η Αθηνά αλλά και ο τεράστιος Ασκληπιός (2ος αιώνας π.Χ.).

Την ενότητα κλείνουν επιγραφές που δίνουν πολύτιμα στοιχεία για τον δημόσιο βίο των κατοίκων του νησιού, τιμητικά ψηφίσματα, μαρτυρίες για τη θέση της γυναίκας και για απελευθερώσεις δούλων.

 

 

Νομίσματα

 

Αργυρά και χάλκινα νομίσματα, κοπές της Καλύμνου και της Κω αλλά και ξένων πόλεων, παρουσιάζονται στη δεύτερη αίθουσα, η οποία περιλαμβάνει κυρίως τα ευρήματα του αρχαίου οικισμού Δάμος ο οποίος αναπτύχθηκε στην Ελληνιστική εποχή. Τα ευρήματα του εν λόγω οικισμού είναι ανάγλυφοι λύχνοι, θυμιατήρια, ομοιώματα βωμών, ειδώλια και μεταλλικά εργαλεία.

 

 

Νεκροπόλεις

 

Μια άλλη ενότητα είναι αφιερωμένη στις καλυμνιακές νεκροπόλεις και στα πολύτιμα ευρήματα που προέκυψαν από τις ανασκαφές τους, όπως χρυσά κοσμήματα, διαδήματα, στεφάνια, ενώτια, δακτυλίδια και επιρράμματα από τα νεκρικά υφάσματα, επίσης πήλινα αγγεία αλλά και έργα υαλουργίας.

 

 

Γλυπτά και Βυζάντιο

 

Στην αίθουσα υπάρχουν επίσης χάλκινα τμήματα γλυπτών που ανασύρθηκαν από τον βυθό (κεφαλή ηγεμόνα με καπέλο, τα σκέλη έφιππου άνδρα με τα περίτεχνα σανδάλια και τους πτερνιστήρες, αλλά και το δελφίνι). Παράλληλα, ο όροφος του μουσείου είναι αφιερωμένος στην παλαιοχριστιανική, βυζαντινή και μεταβυζαντινή Κάλυμνο.

 

 

 

 

Πηγές

 

http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=434

 

Σ. Τρικοίλης - Πολύμνια Θεοδωρίδου-Μαμή - Μιχαήλ Κουτελλάς - Αγγελική Σ. Τρικοίλη - Θεόφιλος Τσουκαλάς, Ιστορία και Πολιτισμός της Καλύμνου 4000 π.Χ - 1947 μ.Χ., Ο πολιτισμός του Αιγαίου, Έκδοση του Επαρχείου Καλύμνου και της Δημοτικής Βιβλιοθήκης.

 

Αρχαιολογικό Μουσείο Καλύμνου