Κώστας Μυλωνάκης: «Δεν θα ξεχάσω ποτέ τη στιγμή μπροστά στα κανόνια του υποβρύχιου ναυαγίου “Aldebaran”!»

Πορτοκαλόχρωμα κοράλλια με μοβ πιτσιλιές, λαμπεροί αστερίες, φύκια που δίνουν την εντύπωση μεταξωτών κορδελών, σμήνη απειροελάχιστων ή εξαιρετικά μεγαλόσωμων ψαριών που κολυμπούν γύρω σου με τόση φυσικότητα λες και σε καλωσορίζουν με αυτόν τον τρόπο στον πολύχρωμο και θαυμαστό υδάτινο κόσμο τους. Ένας κόσμος που διαπνέεται από τους δικούς του νόμους. Ο κόσμος που συνεπήρε από την πρώτη στιγμή τον υποβρύχιο φωτογράφο και αυτοδύτη Κώστα Μυλωνάκη, ο οποίος δεν σταματά να εξερευνά τα μυστήρια που κρύβει στα “σπλάχνα” του ο ωκεανός. Ιστορικά ναυάγια, σπάνιοι μικροοργανισμοί που υφαίνουν υποθαλάσσια τον ιστό της ζωής τους, μωρά που βουτάνε για πρώτη φορά το κεφάλι τους μέσα στο υδάτινο στοιχείο, πρωτότυπες υποβρύχιες φωτογραφίες που δίνουν μια ξεχωριστή διάσταση στη μόδα, αποτελούν την ποικιλότροπη δράση ενός ανθρώπου, που έχει συνάψει σχέση ζωής με τη θάλασσα και όλα όσα την σχηματίζουν.  

Σημαντικές διεθνείς διακρίσεις, έντονες συγκινήσεις και στιγμές που “κόβουν την ανάσα” ανήκουν στις πολύτιμες αποσκευές του. Αποσκευές πολύτιμες, όπως “πολύτιμος είναι και ο υποθαλάσσιος θησαυρός της Ελλάδας, ο οποίος όμως παραμένει αναξιοποίητος”, όπως εκμυστηρεύεται ο ίδιος. Ωστόσο, «αναμένει “γιγάντιες” κινήσεις από πλευράς Πολιτείας τα επόμενα χρόνια», τονίζει στη μεταξύ μας συζήτηση. Και είναι κάτι που αποτελεί ευχή για όλους όσους αγαπούν τη χώρα με τον πιο λαμπερό ήλιο, τα πιο εντυπωσιακά γαλαζοπράσινα νερά και τους ανθρώπους με την πιο ζεστή αγκαλιά σε όλο τον κόσμο..!

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Σε ένα από τα αμφιθέατρα της Σχολής Μηχανικών, κάθεται ένας νεαρός φοιτητής, που κάποια χρόνια αργότερα κάνει στροφή 360^ο και μαγεύεται από τον κόσμο της υποβρύχιας φωτογραφίας. Πώς ξύπνησε μέσα του αυτή η έλξη για την απεικόνιση του υγρού στοιχείου μέσα από το φωτογραφικό φακό;

Από μικρό παιδί μου άρεσε η θάλασσα και ο βυθός, αφού γεννήθηκα δίπλα σε αυτήν και είχα το χρόνο να την απολαμβάνω πολλούς μήνες κατά τη διάρκεια του χρόνου. Η φωτογραφία γεννήθηκε για εμένα με την έναρξη της λεγόμενης “ψηφιακής περιόδου”. Η προηγούμενη περίοδος των φιλμ, σαφώς και έχει υπάρξει αρκετά χρόνια στη ζωή μου, αλλά τότε ήμουν έφηβος ή παιδί ακόμη. Με την έναρξη λοιπόν της ψηφιακής περιόδου –η οποία συγχρονίζεται σχεδόν απόλυτα με την έναρξη της αυτόνομης κατάδυσης για εμένα– νομίζω ότι ήταν το απόλυτο ξεκίνημα. Όταν επέστρεφα στο σπίτι μου μετά από μια κατάδυση, ήθελα να δείξω στους δικούς μου ανθρώπους το πόσες καινούριες εικόνες απέκτησα μέσα σε μια μόνο ημέρα. Αυτό δεν μπορούσε σίγουρα να περιγραφεί με τα λόγια, όπως απεικονίζεται σε μια εικόνα. Όσο καλύτερη είναι η εκάστοτε εικόνα, τόσο περισσότερο εντυπωσιάζει και προσεγγίζει την πραγματικότητα, οπότε το ξεκίνημα ήρθε από ανάγκη, και στη συνέχεια, η ποιότητα προέκυψε από την αναφορά στην κουλτούρα. 

Ως ποιο σημείο είναι διαδεδομένη στην Ελλάδα του σήμερα, η τέχνη της υποβρύχιας φωτογραφίας;

Αν λάβουμε υπόψη το νόμο του 2006, όταν πλέον μας δόθηκε η δυνατότητα σαν Έλληνες να βουτάμε ελεύθερα σε όλη την επικράτεια –έως τότε απαγορεύονταν οι καταδύσεις– τη στιγμή που σε άλλες χώρες εδώ και είκοσι χρόνια δίδασκαν κατάδυση στα πανεπιστήμια, τότε η υποβρύχια φωτογραφία είναι και αυτή αναλόγως διαδεδομένη και φυσικά είναι πολύ μικρός ο αριθμός των υποβρύχιων φωτογράφων, πόσο μάλιστα των επαγγελματιών. 

 

Ποια είναι τα πρώτα βήματα που χρειάζεται να πραγματοποιήσει κάποιος, έτσι ώστε να μυηθεί στα μυστικά αυτής της πρωτότυπης καλλιτεχνικής δραστηριότητας;

Αρχικά, αφού μιλάμε για φωτογραφία μέσα στο νερό, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι θα πρέπει να έχουμε λύσει όλα τα προβλήματά μας μέσα αυτό, και να είμαστε δύτες ικανοί και ασφαλείς. Έπειτα, η επένδυση σε εξοπλισμό, χρόνο και εμπειρίες είναι νομίζω το βασικό συστατικό. Κατά καιρούς, πολλοί δύτες έχουν τη  δυνατότητα να παρακολουθούν τα σεμινάρια υποβρύχιας φωτογραφίας, που παραδίδω σε διάφορες σχολές ανά την Ελλάδα. Μένω έκπληκτος κάθε φορά, όταν βλέπω τη διαφορά ενός μαθητή μου σε δυνατότητες και ιδέες μετά την ολοκλήρωση των μαθημάτων του σεμιναρίου!

Το 2015 βρεθήκατε στη 2^η θέση του διεθνή διαγωνισμού “Underwater Photo Marathon”, που έλαβε χώρα στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας. Αμέσως μετά διατυπώσατε την ευχή “να αντιληφθούν κάποτε τα εντεταλμένα όργανα της Πολιτείας, τον υποθαλάσσιο θησαυρό της χώρας μας, ο οποίος παραμένει αναξιοποίητος αντί να αποτελέσει πόλο έλξης του καταδυτικού τουρισμού”. Κατά πόσο πιστεύετε ότι γίνονται πλέον προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση;

Τα τελευταία χρόνια γίνονται προσπάθειες ανάπτυξης καταδυτικών πάρκων, και πολύ συχνά διαβάζουμε καινούριες δημοσιεύσεις στα διαδικτυακά μέσα μαζικής ενημέρωσης, για κάποιο καινούριο μέρος της Ελλάδας, όπου συμβαίνει κάτι τέτοιο. Ναι, όλες οι τοπικές κοινωνίες θα ήθελαν ένα καταδυτικό πάρκο στον τόπο τους, αλλά είναι τόσο μεγάλη η συζήτηση αυτή, όπως επίσης και τα πρέπει και τα γιατί. Μέχρι στιγμής, οι κινήσεις που θα περίμενα να έχει κάνει η Ελλάδα προς αυτήν την κατεύθυνση, με έχουν απογοητεύσει. Αναμένω “γιγάντιες” κινήσεις τα επόμενα χρόνια. Επιβάλλεται...

Κυρίαρχο στοιχείο των φωτογραφιών σας αποτελούν τα ιστορικά ναυάγια ανά την Ελλάδα. Θυμάστε τι συναισθήματα σχηματίστηκαν μέσα σας, την πρώτη φορά που απαθανατίσατε τα συντρίμμια ενός υποβρύχιου ναυαγίου; Ποιο ήταν αυτό;

Δεν θυμάμαι την πρώτη φορά που αντίκρισα ένα υποβρύχιο ναυάγιο, θυμάμαι όμως χαρακτηριστικά την αγαπημένη μου στιγμή κατά τη διάρκεια αυτής της δραστηριότητάς μου. Ήταν πολύ πρόσφατα, αν αρχίσει κανείς να μετράει από το 1999 που έχω ξεκινήσει τις καταδύσεις. Πριν από περίπου δύο χρόνια, όταν η καταδυτική ομάδα μας (www.grafasdiving.gr) –στην οποία έχω την τιμή να είμαι ο φωτογράφος– βρήκε και ταυτοποίησε μέσα σε ένα χειμώνα πάνω από πέντε διαφορετικά ναυάγια, όλα κάτω των 100 μέτρων βάθος, και πολλά από αυτά ήταν πολεμικά πλοία του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.  

 

Δεν θα ξεχάσω ποτέ, τη στιγμή που “πάγωσα” από χαρά, όταν βρέθηκα μπροστά στα κανόνια του “Aldebaran”. Ένα ιταλικό, πολεμικό πλοίο, που πλέον κάθεται όρθιο στο βυθό, στα 107 μέτρα βάθος κοντά στη νήσο Σαν Τζώρτζη, στο Σαρωνικό μας. 

Κοιτάζοντας κανείς τις υποβρύχιες φωτογραφίες σας –οι οποίες φέρνουν στο φως έναν υπέροχο, πολύχρωμο κόσμο– διαπιστώνει ότι έχετε εντάξει στην τεχνοτροπία σας και την φωτογράφιση μόδας μέσα στο νερό. Με ποιον τρόπο το καταφέρνετε αυτό;

Αυτό που κάνω μέσα στο νερό, είναι ότι δίνω μια άλλη οπτική, κάτι το διαφορετικό, που μόνο το νερό ως μέσο μπορεί να δώσει. Από τις πιο καθημερινές μέχρι και τι πιο ιδιαίτερες στιγμές, δηλαδή φανταστείτε ένα ζευγάρι στο νερό, που μόλις έχει παντρευτεί, ένα μωρό 4-5 μηνών που βουτάει πρώτη φορά το κεφάλι του μέσα σε αυτό, τη στάση ενός αθλητή η ενός τερματοφύλακα που έχει κάνει βουτιά να πιάσει την μπάλα. Φανταστείτε, λοιπόν ακινητοποιημένες αυτές τις πόζες. Σχετικά με τη φωτογράφιση μόδας, πιστεύω ότι η μόδα ανοίγει πάντα καινούριους δρόμους, αναζητά κάτι νέο στη σχεδίαση και πάντα κάτι νέο στην παρουσίαση. Έτσι, λοιπόν γνωρίζοντας το σκεπτικό του κάθε σχεδιαστή, συνεργαζόμαστε από κοινού, δημιουργώντας το ιδανικό σκηνικό για ένα πρωτότυπο αποτέλεσμα. Και όλα αυτά κάτω από το νερό. 

Υποβρύχια φωτογράφιση με πρωταγωνιστές, παιδιά, που χαμογελούν με μάτια που λάμπουν από χαρά γι’αυτό που βιώνουν. Πόσο εύκολο είναι να εμπνέει κανείς τόση ασφάλεια σε ένα παιδί “σβήνοντας” με μια φανταστική γομολάστιχα κάθε ίχνος φόβου, που αρκετά από αυτά νιώθουν, όταν βρίσκονται κάτω από την επιφάνεια του νερού;

Η αλήθεια είναι πως δεν είναι τόσο εύκολο να σβήσεις κάθε φόβο στα παιδιά. Θέλει χρόνο για να σε εμπιστευτούν και αυτός δεν βρίσκεται εύκολα. Υπάρχουν τρόποι και τεχνάσματα που χρησιμοποιούμε κάθε φορά και αυτοσχεδιάζουμε για να φέρουμε σε  πέρας τις φωτογραφίσεις κάτω από το νερό. Αυτό, όμως ισχύει για τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά, από δύο ετών και πάνω. Το σίγουρο πάντως είναι ένα, τα βρέφη από τεσσάρων έως και δεκαπέντε μηνών είναι τα πιο εύκολα για φωτογράφιση, ακριβώς  επειδή δεν έχουν ακόμη προλάβει να αναπτυχθούν οι φόβοι. Έχουν σχεδόν όλα, τα μάτια και το στόμα τους ανοιχτά κάτω από το νερό και είναι υπέροχα.

Άλλη μια σημαντική διάκριση ήρθε για εσάς το 2013, με το βίντεο που δημιουργήσατε, με τον τίτλο “Little creatures of Korinthiakos Gulf” (“Μικρά πλάσματα του Κορινθιακού Κόλπου”). Με ποιους τρόπους προσπαθήσατε να αναδείξετε μέσα από αυτό, κάποια από τα είδη της ανεξάντλητης βιοποικιλότητας των ελληνικών θαλασσών;

Πριν από πολλά χρόνια, είχα δει το ντοκιμαντέρ “Ο Μικρόκοσμος”. Μετά, με την ενασχόλησή μου με την υποβρύχια φωτογραφία και όταν πλέον απέκτησα τα κατάλληλα εργαλεία για να μπορώ να κάνω κάτι αντίστοιχο, πάντα είχα στο μυαλό μου να ξεκινήσω ένα νέο πρότζεκτ περίπου σαν το ντοκιμαντέρ που είχα δει, αλλά πλέον στον υποβρύχιο κόσμο. Θυμάμαι ότι σχεδόν όλη την περίοδο του Πάσχα του 2012, ήμουν σε μια συγκεκριμένη παραλία στον Κορινθιακό Κόλπο και έψαχνα αυτόν τον υποβρύχιο μικρόκοσμο. Τρίποδα, φώτα, εξοπλισμός, ένα ολόκληρο στούντιο πάνω από κάθε μικρό πλάσμα που έβρισκα, ώστε να πάρω όσο καλύτερα ήταν εφικτό, λίγο από τον υποβρύχιο, προσωπικό χρόνο της ζωής αυτών των πλασμάτων. Μετά από πολύ κόπο, κατάφερα, να βραβευτεί αυτό το βίντεο δύο φορές και να μου δώσει δύναμη για κάτι αντίστοιχο μελλοντικά. 

 

Ξεκινήσατε την αυτόνομη (ελεύθερη) κατάδυση το 1996 και η συλλογή σας με τις υποβρύχιες φωτογραφίες συνεχώς εμπλουτίζεται. Ποιες άλλες “κορυφές” της εν λόγω τέχνης, ονειρεύεστε να κατακτήσετε στο μέλλον;

Σαν “κορυφές” που ονειρεύομαι να κατακτήσω, θεωρώ πλέον τις ΣΤΙΓΜΕΣ. Στιγμές μοναδικές, που θα τις θυμάσαι σε όλη σου τη ζωή. Ένα παράδειγμα είναι πως θέλω να βιντεοσκοπήσω και να φωτογραφίσω, να βρεθώ μπροστά σε μια “Μπλε φάλαινα”, ένα θαλάσσιο θηλαστικό, που ανήκει στα κητώδη. Με μήκος που φτάνει τα 30 μέτρα και βάρος 190 τόνους, είναι τα μεγαλύτερα γνωστά ζώα που έχουν υπάρξει ποτέ. Το μωρό της γαλάζιας φάλαινας ζυγίζει 2,5 τόνους και είναι το μεγαλύτερο από όλα τα ζώα. Για εμένα αυτό θα είναι το “τοπ” όλων των εμπειριών στην παρούσα φάση, γιατί σίγουρα στην διαδρομή γι’ αυτόν τον στόχο και όσο βλέπεις ότι πλησιάζεις, γεννιούνται συνήθως και άλλες ιδέες, όνειρα και στόχοι ακόμη πιο δύσκολοι, ώστε να μας κρατήσουν πάντα με ένα όνειρο προς εκπλήρωση, με έναν στόχο, και στο τέλος με την πιο δυνατή ανάμνηση!

  

*Επικοινωνήστε με τον Κώστα Μυλωνάκη, μέσω της ιστοσελίδας του

www.wetklik.gr ή της αντίστοιχης σελίδας του στο Facebook, πληκτρολογώντας Wetklik.gr (Underwater Photography by Milonakis Kostas).

*Πηγή φωτογραφιών: Προσωπικό αρχείο Κώστα Μυλωνάκη