Ελένη Μηλαράκη: “Λόγω των συνθηκών μπορώ να πω ότι λογοκρίνω τα όνειρά μου…”

Η φωτόλουστη σάλα μοιάζει να τυλίγεται από την πνοή αγγέλων καθώς οι νότες στροβιλίζονται σαν πάλλευκες νιφάδες χιονιού, που πέφτουν απαλά στο έδαφος σχηματίζοντας ένα μαγικό “υφαντό” καμωμένο από όνειρα, φαντασία και σταγόνες παραμυθιού. Μετράς ένα, δύο, τρία βήματα μέχρι να στρέψεις το βλέμμα σου στο κέντρο της αίθουσας αντικρίζοντας μια σύγχρονη νεράιδα της μουσικής να αγγίζει με χάρη και μαεστρία, σχεδόν στοργικά, τις 46 χορδές του αρχαιότερου μουσικού οργάνου στον κόσμο παράγοντας μια μελωδία που “χαϊδεύει” την καρδιά και παίρνει  μακριά έγνοιες και σκέψεις δυσάρεστες και καταθλιπτικές. 

Η αρπίστρια, Ελένη Μηλαράκη, μοιάζει λες και έχει συνάψει μια μυστική συμφωνία με τον έγχορδο αυτό “σύντροφό” της, που τη συνοδεύει τα τελευταία δέκα χρόνια. Να ενώνουν τις δυνάμεις τους κάνοντας τους ακροατές να ονειρεύονται και την ψυχή τους να χαράζει επί τόπου τις πιο ευφάνταστες και ξεχωριστές μελωδικές πορείες. “Μου άρεσε η λέξη που χρησιμοποιήσατε”, την ακούω να μου λέει καθώς εκτυλίσσεται η συζήτησή μας, που σιγά-σιγά παίρνει τη μορφή μιας πρωτότυπης στιχομυθίας. Γιατί, όπως προσθέτει αμέσως μετά, “εκεί έγκειται η σημασία. Σύντροφος. Αφοσίωση, αγάπη, κόπος, δυσκολία, απογοήτευση, υπομονή, επιμονή, ψυχική ισορροπία, ικανοποίηση, συγκίνηση, ενθουσιασμός!”. Και προχωρώντας κανείς με τόσο πολύτιμα στοιχεία στη “φαρέτρα” της καλλιτεχνικής του πορείας και της ζωής του γενικότερα, το μόνο σίγουρο είναι ότι δεν θα αργήσει η στιγμή που θα φτάσει στην κορυφή της πραγματικής ευτυχίας. Όπως ο καθένας μας ορίζει την ευτυχία. Έστω κι αν στη διαδρομή του μέχρι το κατώφλι της, αναγκαστεί κάποιες φορές να “λογοκρίνει τα όνειρά του”…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Πότε και με ποια αφορμή νιώσατε μέσα σας τον ήχο από το κάλεσμα της άρπας να ακούγεται πλέον τόσο έντονα, που δεν μπορούσατε να τον αγνοήσετε και αποφασίσατε να του χαρίσετε την αφοσίωσή σας;

Η αλήθεια είναι ότι η απόφαση να μάθω άρπα ήταν αρκετά τυχαία! Σαν παιδί είχα κάνει αρκετά χρόνια πιάνο αλλά έχοντάς το αφήσει στα χρόνια του Λυκείου και δυσκολευόμενη να επανέλθω σε αυτό μετά από χρόνια, αναζητούσα κάτι διαφορετικό. Η άρπα είχε τραβήξει την προσοχή μου κάποια στιγμή που τυχαία άκουσα έναν δίσκο με κομμάτια για σόλο άρπα. Θυμάμαι ότι είχα σκεφτεί πως είναι ιδιαίτερο όργανο και μου είχε φανεί δύσκολο. Το γεγονός το είχα απωθήσει από τη μνήμη μου. Κάπως, υποσυνείδητα, πρέπει να έπαιξε και αυτό ρόλο στην αναζήτηση/επιλογή του νέου οργάνου.

Ο σκελετός της άρπας σχηματίζει τρίγωνο, του οποίου η κατακόρυφη πλευρά χρησιμεύει για να στηρίζει τις δύο άλλες. Ποια είναι τα τρία σημαντικότερα στοιχεία που αποτελούν για εσάς το κίνητρο, για να συνεχίζετε το ταξίδι στον κόσμο του αρχαιότερου μουσικού οργάνου;

Η Μουσική! Η ανάγκη να τη μάθω και να την κατανοήσω. Η επιθυμία να ερμηνεύσω με τρόπο που να με ικανοποιεί και να με ευχαριστεί. Η επιθυμία και φιλοδοξία μου να συγκινήσω το ακροατήριο! 

Η πιο χαρακτηριστική τεχνική έτσι ώστε να παραχθεί αυτός ο αγγελικός ήχος από τις 46 χορδές της, είναι το λεγόμενο “glissando”, το γλίστρημα δηλαδή της άκρης των δαχτύλων κατά μήκος τους. Χρειάζεται ο αρπιστής να είναι απόλυτα ήρεμος για να αποδώσει στο έπακρο ή μπορεί να γαληνέψει, παίζοντας;

Ενδιαφέρουσα ερώτηση. Το “glissando” μπορεί να είναι απαλό, όντως ένα χάδι. Αλλά συχνά απαιτεί δύναμη στο άκρο του δαχτύλου και νεύρο κατά την εκτέλεσή του ώστε να ακουστεί δυναμικό. Εξαρτάται, λοιπόν από το ύφος του κομματιού, αν θα επέλθει γαλήνη ή όχι! Η ηρεμία (εννοώντας απουσία άγχους) κατά την ερμηνεία βέβαια, είναι κάτι που απαιτείται ιδανικά από κάθε μουσικό!

 

Πόσο εύκολη είναι η διαδρομή για έναν νέο αρπιστή που επιθυμεί να εξασκήσει στην Ελλάδα, την τέχνη του συγκεκριμένου μουσικού οργάνου, που έχει ξεχωρίσει εδώ και 5.000 χρόνια;

Στην Ελλάδα η άρπα είναι ένα αρκετά σπάνιο όργανο, οι καθηγήτριες/τές ελάχιστες/οι, το ίδιο το όργανο ακριβό ώστε να το διαθέτει εύκολα ένα ωδείο, οπότε η διαδρομή έχει τις δυσκολίες της...

 

Στις σελίδες της Ιστορίας, η άρπα είναι σύμφυτη με τη ζωή και τον έρωτα, σύμβολο του γεφυρώματος μεταξύ των επουράνιων και της γης. Τι συμβολίζει για εσάς αυτός ο “έγχoρδος” σύντροφος που πορεύεστε μαζί τα τελευταία δέκα χρόνια;

Μου άρεσε η λέξη που χρησιμοποιήσατε. Εκεί έγκειται η σημασία. Σύντροφος. Αφοσίωση, αγάπη, κόπος, δυσκολία, απογοήτευση, υπομονή, επιμονή, ψυχική ισορροπία, ικανοποίηση, συγκίνηση, ενθουσιασμός! 

Κατά τη διάρκεια αυτής της δεκάχρονης διαδρομής, εμφανίστηκαν εμπόδια που σας έκαναν να σκεφτείτε να τα παρατήσετε ή να αμφιβάλλετε για το αν βαδίζετε όντως στο μονοπάτι των ονείρων σας;

Ναι. Αρκετά. Τόσο λόγω εξωτερικών περιστάσεων, όσο και προσωπικών δυσκολιών. Νομίζω, βέβαια ότι δεν πρωτοτυπώ, το έχει αυτό η μουσική! 

Υπάρχουν κάποια λόγια εκ μέρους των δασκάλων σας στην εκμάθηση της άρπας, τα οποία κλείνετε μέσα σας σαν θησαυρό και ανατρέχετε σε αυτά κάθε φορά που αντιμετωπίζετε δυσκολίες στην ενασχόληση με το μουσικό όργανο των “αγγέλων”, όπως πίστευαν στον πολιτισμό των Αιγυπτίων, των Κελτών και των Σουμερίων;

Είναι κάποια λόγια που προσπαθώ να τα κάνω πράξη. Είναι σημαντικό να μπορούμε να ευχαριστηθούμε τη στιγμή που θα παίξουμε μουσική, τόσο μόνοι, όσο και μπροστά στο κοινό. Πολλές στιγμές είναι φορτισμένες και γεμάτες προσδοκίες αλλά η μουσική βρίσκεται πάνω από αυτό. 

Η μελωδία της άρπας σε κάνει να ονειρεύεσαι ακόμη και με τα μάτια ανοιχτά. Εσείς τι ονειρεύεστε για το μέλλον;

Δύσκολη ερώτηση. Λόγω των συνθηκών μπορώ να πω ότι λογοκρίνω τα όνειρά μου. Αγαπώ το “μπαρόκ” (η μουσική που εντάσσεται στην γενική καλλιτεχνική τεχνοτροπία που ονομάζεται “μπαρόκ”), θα ήθελα να έρθω πιο κοντά σε αυτό αρπιστικά.

*Ακούστε στο ακόλουθο βίντεο, μελωδίες που παράγονται από την άρπα, ο ήχος της οποίας ήταν θεϊκός και αγγελικός, όπως πίστευαν σε παλαιότερους πολιτισμούς:

*Πηγές:

Φωτογραφία 1: Προσωπικό αρχείο Ελένης Μηλαράκη

 

Φωτογραφία 2: www.tsoupress.gr