Όταν ο Περικλής στον Επιτάφιο μιλά για την σημερινή ανάγκη Υψηλών Ιδανικών

Μισοσκόταδο σε ένα υπέροχο αστικό διαμέρισμα, ένα γαλάζιο φως μονάχα από έναν μοναδικό προβολέα λες και προκαλεί ρήγμα στην απόλυτη σιωπή...Ένας θρήνος ακούγεται από το βάθος, είναι ο θρήνος μιας γυναίκας που με συνταράσσει...Μια γυναίκα ντυμένη στα μαύρα, αλλά με την σιγουριά ενός άντρα φθάνει στο κέντρο του σαλονιού. Δεν θα θρηνήσει, αντίθετα θα μας εμψυχώσει με ένα διαχρονικό κείμενο που εκφώνησε ίσως ο πιο σπουδαίος άνδρας της Αρχαιότητας.

 Με μια τεράστια ψυχική δύναμη, η Ηωάννα

Σπανού ερμηνεύει τον Επιτάφιο του Περικλή, μια από τις σαράντα δημηγορίες που συμπεριέλαβε ο Θουκυδίδης στο έργο του για τον Πελοποννησιακό Πόλεμο σε μετάφραση Ελευθερίου Βενιζέλου και με την μοναδική σκηνοθεσία του Δήμου Αβδελιώδη.  Σαν κύμα με συμπαρασύρει, λέξη-λέξη, με κάθε χειρονομία, με κάθε ματιά κατά γενική ομολογία μας αιχμαλωτίζει και κρατά αμείωτη την προσοχή μας επάνω της. 
Εκούσια πλέον θέλω να "εμποτιστώ" με τα νοήματα που απλόχερα μου προσφέρει και να "ξαναβαφτιστώ" στις αξίες και τα ιδανικά των ανθρώπων που κατοικούσαν αιώνες πριν αυτό το τόπο, των δικών μας προγόνων. Σκέψεις "πολιορκούν" το μυαλό μου ταυτόχρονα καθώς συνειδητοποιώ πόση σημασία έχει να ερμηνεύει κανείς ιερά λόγια στην οικία Αγγέλου και Λητούς Κατακουζηνού, απέναντι από το ελληνικό κοινοβούλιο... Πόση ανάγκη έχουμε από μια ηθική πυξίδα; Και πόσο επίκαιρος μπορεί να είναι ένα κείμενο που εκφώνησε ο Περικλής για τους νεκρούς του πρώτου έτους του Πελοποννησιακού Πολέμου;

Του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου 

Την υπέρτατη θυσία, αυτή του θανάτου ενός ανθρώπου για την υπεράσπιση της Πατρίδας, της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας αναλογίζομαι καθώς η ηθοποιός κοιτά δίπλα της και με μεταφέρει στον χρόνο και στον χώρο, λες και βρίσκεται στον Κεραμεικό, έξω από τα τείχη, εκεί που έχουν εναποθέσει τις σορούς των νεκρών. Αισθανόμουν ότι βλέπω τους πεσόντες οπλίτες - πολίτες, την ώρα που η ηθοποιός "δείχνει" με τις εξαιρετικές κινήσεις της τα σεπτά σκηνώματα τους.  Αυτή η ημέρα όπως φαντάζει στα μάτια μου, με ανατριχιάζει, καθώς βιώνω μια απίστευτη σύμπτωση, αφού σήμερα Σάββατο που βλέπω την παράσταση κηδεύτηκε ο ήρωας σμηναγός Γεώργιος Μπαλταδώρος, πιλότος του μαχητικού αεροσκάφους Μιράζ, το οποίο συνετρίβη ανοιχτά της Σκύρου. 

Είναι η τύχη; Ίσως όχι αυτή, αλλά η  διαχρονική Αλήθεια που μου κλείνει το μάτι: Το να προσφέρεις την ζωή σου για τα ιδανικά σου, αυτός ο ηρωισμός για να υπηρετείς το κοινωνικό σύνολο εγκαταλείποντας την ατομικότητά σου, είναι αυτό που υμνεί και ο Περικλής, ένας ταγός τον οποίο και σήμερα χρειαζόμαστε. Τόσους αιώνες μετά, αυτός ο αξεπέραστος επικήδειος μας υπενθυμίζει ότι ως άνθρωποι και ως Έλληνες καλούμαστε και πάλι να πολεμήσουμε "υπέρ βωμών και εστιών", υπερασπιζόμενοι τα ιδεώδη της Πίστης, της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας, σε μια εποχή που "είναι όλα σιωπηλά, γιατί τα σκιάζει η φοβέρα και τα πλακώνει η σκλαβιά", προσαρμόζοντας στο σήμερα τον εθνικό μας ποιητή Διονύσιο Σολωμό. 

Δεν μπορώ να μην κάνω συνειρμούς: Για τις εν λόγω αξίες που δίνουν αληθινό νόημα στην ζωή, ο ήρωας πιλότος και πολλοί άλλοι συνάδελφοί του πριν από αυτόν, θυσιάστηκαν στον εν εξελίξει ακήρυχτο πόλεμο του Αιγαίου, πιστοί στον όρκο τους να επιτελέσουν το καθήκον τους προς την Ελλάδα, την ιερή και ευλογημένη τούτη γη. Πιστοί στον όρκο τους μέχρι θανάτου, όπως ακριβώς έπραξαν οι πρόγονοί μας από την αρχαιότητα έως και τους νεότερους χρόνους. 
        

Και αυτό νομίζω ότι είναι η μεγαλύτερη

προσφορά αυτής της παράστασης που με τόσο μεράκι η ηθοποιός και ο σκηνοθέτης επιμελήθηκαν με σεβασμό στο αρχαίο κείμενο και μας "μεταγγίζουν": η τιμή σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για τα Υψηλά Ιδανικά, που έβαλαν το πνεύμα και την ψυχή πάνω από την ύλη, την ύλη που τόσο πολύ "κατατρώει" τον σύγχρονο άνθρωπο, κάνοντας τον να χάνει την ουσία της ζωής. Μια παράσταση που καθηλώνει τον θεατή, τον κάνει να σιγομουρμουρίζει στίχους που θυμάται από το σχολείο αλλά και συγκλονίζει ακόμη και τους μικρότερους, τους μαθητές που έχουν συνηθίσει να διδάσκονται ψυχρά αυτό το κείμενο μέσα στην σχολική αίθουσα. Ίσως θα έπρεπε οι εκπαιδευτικοί να φέρουν τους μαθητές τους να δουν την παράσταση, σκέφτομαι, γιατί είναι μια μοναδική ευκαιρία για αυτούς να δουν την Ιστορία να ζωντανεύει και να συνειδητοποιήσουν με ένα βιωματικό τρόπο τα νοήματα του κειμένου!     

Έχοντας την χαρά της συζήτησης με την ηθοποιό, την οποία περικυκλώσαμε μια παρέα φίλων δημοσιογράφων και την "βομβαρδίσαμε" με ερωτήσεις, μπορώ να σας μεταφέρω μια εικόνα από τα παρασκήνια. Η Ηωάννα Σπανού, ούσα μια ισχυρή προσωπικότητα με καλλιέργεια και πάθος για τη Τέχνη μας κέρδισε καθώς μας εξομολογήθηκε πόσο αξιοθαύμαστη εμπειρία ήταν η προετοιμασία και η διδασκαλία από τον κ.Αβδελιώδη, τα πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας του κειμένου, η έρευνα στα αρχεία του Ελ.Βενιζέλου και η σημασία της δικής του υπογραφής στη μετάφραση του κειμένου, καθώς εκείνος την προετοίμαζε εξόριστος στο Παρίσι.

Όσο για τις δυσκολίες της ερμηνείας είναι άμεσα κατανοητές για τους θεατές  αφού ο Επιτάφιος του Περικλή είναι ένας ανδρικός λόγος, που μιλά ξεκάθαρα κοιτάζοντας κατάματα στους πολίτες της αρχαίας Αθήνας και σε μας που τον ακούμε σήμερα, πως δεν πρέπει να φοβόμαστε τον πόλεμο και την θυσία για την Πατρίδα, την Ελευθερία και την Δημοκρατία. Μιλώντας από τον Κεραμεικό και δείχνοντάς τους τον Παρθενώνα και τα άλλα λαμπρά κτίρια, υπενθυμίζει όσα έκαναν οι πρόγονοί για να απολαμβάνουν τα προαναφερόμενα ιδανικά και το μεγαλείο αυτής της πόλης, που είναι ανοιχτή σε όλους.

Για το τέλος, κρατώ μια επισήμανση της κ. Σπανού που επίσης με βρίσκει απολύτως σύμφωνο: "Είναι καιρός να γίνουμε φιλέλληνες, να ενωθούμε και να πράξουμε οι ίδιοι για το κοινό καλό, μην περιμένουμε από άλλους". 

Παραστάσεις: 

Σάββατο 28 Απριλίου στις 20.00 

Κυριακή 29 Απριλίου στις 18.30 

Οικία Κατακουζηνού,

 5ος όροφος, Λεωφόρος Βασ. Αμαλίας 4, Πλατεία Συντάγματος 

Για κρατήσεις στο info@katakouzenos.gr