Δευτέρα 4 Μαΐου 2020

Η εικόνα «Τζικο-Παναγιά», το κινητό μνημείο που ταξίδεψε από την Αττάλεια




 Με ιδιαίτερη ευλάβεια οι Χριστιανοί και οι Τούρκοι της Αττάλειας, στη νότια Μικρά Ασία, τιμούσαν την Θαυματουργή Εικόνα της Παναγίας Ατταλειώτισσας ή Τζικο-Παναγιά, όπως την αποκαλούσαν με την τοπική προφορά. Η εικόνα είχε τοποθετηθεί σε περίοπτη θέση στο ναό του Αγίου Νικολάου της Αττάλειας.

  Οι Ατταλειώτες αρχικά γιόρταζαν την θαυματουργή εικόνα την 8η Σεπτεμβρίου, ημέρα του Γενεθλίου της Θεοτόκου. Κάποια χρονιά όμως, ξημερώματα Κυριακής των Μυροφόρων, ενώ γινόταν αγρυπνία στον ναό του Αγίου Νικολάου της Αττάλειας, η Παναγία θεράπευσε θαυματουργικά και κατέστησε απόλυτα υγιή μια κοπέλα εκ γενετής παράλυτη. Έκτοτε οι χριστιανοί την γιόρταζαν δύο φορές τον χρόνο. Μία φορά στις 8 Σεπτεμβρίου και άλλη μία την Κυριακή των Μυροφόρων, σε ανάμνηση του τελεσθέντος θαύματος.

 του Ανδρέα Αναγνωστόπουλου

Ιστορικό

Πριν την μικρασιατική καταστροφή του 1922, Αλαγιώτες και Ατταλειώτες ζούσαν αρμονικά σε δύο γειτονικές περιοχές: την Αλάγια – σημερινή Αλάνυα και την Αττάλεια.
Οι Ατταλειώτες είχαν ως προστάτιδα την Παναγία την Ατταλειώτισσα γνωστή ως “Τζικο-Παναγιά”. Η προφορική ιστορική παράδοση θέλει τον ίδιο τον Ευαγγελιστή Λουκά να δίνει την εικόνα της Παναγίας της Ατταλειώτισας στον Απόστολο Βαρνάβα και εκείνος με την σειρά του να την προσφέρει στους χριστιανούς της Αττάλειας, πόλη στην οποία παρέμεινε μαζί με τον Απόστολο Παύλο κατά την Α΄Αποστολική Περιοδεία.
Εξάλλου, σύμφωνα με άλλη παράδοση, η εικόνα θεωρείται πιστὸ αντίγραφο της Εικόνας της Παναγίας που φυλάσσεται στην Ιερὰ Μονὴ Κύκκου της Κύπρου.
Με την καταστροφή του 1922 και μέσα στην θύελλα της καταστροφής, οι Ατταλειώτες δεν εγκατέλειψαν την ιερή εικόνα. Μετά από ταξίδι που κράτησε 15 περίπου ημέρες, η ιερή εικόνα μαζί με 6.000 ψυχές που στριμώχτηκαν στα αμπάρια του ελληνικού υπερωκεανείου φορτηγού “Ανδρέας Άνδρου”, αποβιβάστηκε και μεταφέρθηκε στο Κατάκολο Πύργου Ηλείας – έναν από τους πρώτους προορισμούς της στον ελλαδικό χώρο.
Η είδηση ότι η εικόνα της Παναγιάς σώθηκε και βρίσκεται στην Ελλάδα – στον Ι.Ν.Αγ. Νικολάου Πύργου, διαδόθηκε γρήγορα σε όλα τα μέρη που εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Αττάλεια. Μέσα στη συμφορά τους, το νέο αυτό τους γέμισε ελπίδες για την αντιμετώπιση της νέας ζωής.
Μετά την οργάνωση της αστικής αποκατάστασης των προσφυγικών πληθυσμών οι Ατταλειώτες αποφάσισαν να μεταφέρουν το 1923 την εικόνα της Παναγίας από τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγ. Νικολάου του Πύργου στην Αθήνα. Αρχικά, η εικόνα στεγάστηκε στον Ι.Ναό του Αγ. Αποστόλου Φιλίππου στο Μοναστηράκι όπου παρέμεινε μέχρι τις 15 Αυγούστου 1929.
 
Αργότερα, Ατταλειώτες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή των Σφαγείων. Η περιοχή μετονομάστηκε σε “Ταύρος”, σε ανάμνηση της περίφημης οροσειράς του Ταύρου που περιβάλλει την ευρύτερη περιοχή της Αττάλειας και της Αλάγιας. Εκεί κατασκεύασαν έναν ξύλινο ναό προς τιμήν της Κοιμήσεως Θεοτόκου, στον οποίο μετέφεραν την εικόνα της Παναγίας στις 25 Αυγούστου 1929 και όπου την εόρταζαν μαζί με τους Αλαγιώτες λόγω της Ένωσης που υπογράφτηκε μεταξύ Ατταλειωτών και Αλαγιωτών. Η “Ένωσις Ατταλειωτών-Αλλαιωτών” ήταν αυτή που ανέλαβε την ανέγερση του ναού που θα αντικαθιστούσε τον πρώτο ξύλινο Ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου.
Η Παναγία η Ατταλειώτισσα στέκει λοιπόν στην Αττική γη για να μας υπενθυμίζει τις αλησμόνητες πατρίδες και τις πατρογονικές ρίζες, πού θα ζωοδοτούν πάντα τον Ελληνισμό.



Η Παναγία η Ατταλειώτισσα της Νάξου και το Καλόν Όρος

Η φήμη της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας της Αττάλειας έφθασε σε πολλά μέρη της Μεσογείου. Στην περιοχή Γαλήνη των Εγκαρών της Νάξου υπάρχει Ναός αφιερωμένος στην Παναγία την Ατταλειώτισσα. Η εικόνα της Θεοτόκου στο τέμπλο του Ιερού Ναού έχει την επονομασία Παναγία η Ατταλειώτισσα και θεωρείται αντίγραφο της εικόνας που βρισκόταν στην Αττάλεια.

Στον απέναντι λόφο από την Γαλήνη, βρίσκεται η Μονή της Αγίας Γεννήσεως. Ο λόφος στον οποίον βρίσκεται το μνημείο ονομαζόταν Καλόν Όρος, ενώ η μονή αναφέρεται ως μοναστήρι της Παναγίας της Καλορίτισσας. Οι ονομασίες Καλόν Όρος και Καλορίτισσα παραπέμπουν στο Καλόν Όρος της Βυζαντινής Παμφυλίας, το επονομαζόμενο και Κορακήσιον από την ύστερη αρχαιότητα και κατά τους βυζαντινούς χρόνους, στην περιοχή της Αλάνυας.

Σύμφωνα με τους ιστορικούς θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι το 13ο αιώνα και μετά την κατάκτηση της Αττάλειας από τους Σελτζούκους Τούρκους, Ατταλειώτες και Καλορίτες- Αλαγιώτες βρήκαν καταφύγιο στη Νάξο και μετέφεραν την εικόνα της Παναγίας της Ατταλειώτισσας και της Καλορίτισσας. Είναι φανερό ότι υπήρχαν προγενέστερες σχέσεις μεταξύ Μικρασιατών και Κυκλαδιτών, ενώ  πολλές ομοιότητες υπάρχουν στην αρχιτεκτονική και τον εσωτερικό διάκοσμο των βυζαντινών ναών της Νάξου και των αντίστοιχων μικρασιατικών ναών.
Στην περιοχή Γαλήνη των Εγκαρών της Νάξου, στον Ναό τον αφιερωμένο στην Παναγία την Ατταλειώτισσα, οι κάτοικοι τιμούν μέχρι και σήμερα, με λαμπρή γιορτή, τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο, ανήμερα στη Χάρη Της.



Πηγές

Σύνδεσμος Αλαγιωτών Ν. Ιωνίας Αττικής/ Alaya Association,  Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΤΤΑΛΕΙΩΤΙΣΣΑ

«ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΤΤΑΛΕΙΩΤΙΣΣΑ»,Του Πρωτ. Δημητρίου Κατούνη, Εφημερίου Ι.Ν. Αναλήψεως του Χριστού Βόλου,  30 Απριλίου 2015,



https://orinosaxotis.blogspot.com/2016/07/blog-post_12.html

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου