Τι αλλάζει στα μουσεία μετά την πανδημία;

Ένα διαφορετικό "χρόνια πολλά" για την Παγκόσμια Ημέρα των Μουσείων, με πολλές προεκτάσεις για το παρόν και το μέλλον των μουσείων εν καιρώ πανδημίας, ειπώθηκε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που άνοιξε με πρωτοβουλία των υπεύθυνων των Μουσειακών Συλλογών του Ιονίου Πανεπιστημίου. Κατά τη διάρκεια του διαδικτυακού διαλόγου θίχτηκαν σημαντικά ζητήματα από την βιωσιμότητα, την μετάβαση στην ψηφιακή εποχή, έως την αποτύπωση της παρούσας κατάστασης.

Πρακτικά ζητήματα όπως η λειτουργία των χώρων το επόμενο διάστημα αφού αναμένεται να ανοίξουν τα μουσεία στις 15 Ιουνίου, τέθηκαν προς συζήτηση, όπως η χρήση μασκών και γαντιών, ο έλεγχο ροής  μέσα στις αίθουσες καθώς και οι αναμενόμενες οδηγίες. Επίσης, προβληματισμός επικράτησε για το ενδεχόμενο μαζικής προσέλευσης το οποίο πιθανότατα θα μπορεί να επιλυθεί με ραντεβού για την επίσκεψη.

Αξίζει να αναφερθεί ότι ήδη η Αμερικάνικη Ένωση Μουσείων αναφέρει απώλειες 33εκ. δολαρίων, ενώ κάνει λόγο για μια πραγματικότητα απολύσεων του προσωπικού. Η συρρίκνωση αυτών των πόρων είναι μείζονος σημασίας καθώς η πολιτισμική βιομηχανία αποτελεί την δεύτερη μεγαλύτερη παγκοσμίως.

Αναστάτωση έχει προκληθεί και στον εκθεσιακό προγραμματισμό καθώς ήδη έχουν ανασταλεί εκθέσεις, ενώ θα μετατεθούν κάποιες για την επόμενη χρονιά. Ανασύνταξη αναμένεται να υπάρξει σε ότι αφορά τα εκπαιδευτικά προγράμματα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αλλαγές αναμένονται και σε επίπεδο επισκεπτών με δεδομένο το φόβο του κοινού.

Το ζήτημα της ψηφιακής μετάβασης δείχνει να προβληματίζει τους ανθρώπους των μουσείων καθώς ήδη οι ψηφιακές περιηγήσεις σύμφωνα με διεθνή στοιχεία μετά τα μέσα του προηγούμενου Μαρτίου εμφανίζουν κάμψη. Η ψηφιακή εκδοχή των εκθέσεων δεν είναι η μόνη λύση καθώς η επίσκεψη δεν έχει ίδια αίσθηση του βιώματος και η φυσική παρουσία δεν αντικαθίσταται καθώς δεν αποδίδεται απόλυτα η αύρα του μουσειακού χώρου. Ο δε ψηφιακός αναλφαβητισμός των μεγαλύτερων γενεών προβληματίζει ως εμπόδιο για την πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία αλλά και εν γένει για την προσέλκυση ενός συγκεκριμένου ηλικιακού πληθυσμού. 

Λύση θα δοθεί με ευήκοα ώτα, δηλαδή την ενεργοποίηση των ευαίσθητων χορδών απέναντι στην άποψη του ίδιου του κοινού μέσω «έρευνας κοινού» με στοχευμένες ερωτήσεις για να αντικατοπτριστούν οι δυνατότητες και οι επιλογές επικοινωνίας μαζί του.

 Επίσης, από τους ειδικούς προτάθηκε η αξιοποίηση του πολιτιστικού μάρκετινγκ και η διεπιστημονική συνεργασία ομάδων εργαζόμενων των μουσείων για να διασφαλιστούν νέες οπτικές ανάγνωσης και νέοι τρόποι πρόσβασης.

Τέλος, συζητήθηκε και η προσπάθεια αποτύπωσης της παρούσα κατάσταση να κρατηθούν στοιχεία σε real time και να καταγραφούν μαρτυρίες.

Σημειώνεται ότι στη συζήτηση συμμετείχαν εκπρόσωποι των εξής μουσείων της Κέρκυρας:
Εθνική Πινακοθήκη - Παράρτημα Κέρκυρας
Πινακοθήκη Δήμου Κέρκυρας
Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών – Μουσείο Σολωμού
Μουσείο Καποδίστρια
Ιστορική Λαογραφική Εταιρεία Κέρκυρας «Νίκος Πακτίτης» Λαογραφικό Μουσείο Σιναράδων
Μουσείο Χαρτονομισμάτων Ιονικής Τραπέζης