Στα πιο εντυπωσιακά αρχαία ελληνικά θέατρα συγκαταλέγεται αναμφισβήτητα το αρχαίο θέατρο της Δήλου, που άρχισε να οικοδομείται μετά το 314 π.Χ. και οι εργασίες κατασκευής του ολοκληρώθηκαν εβδομήντα χρόνια αργότερα! Το εν λόγω θέατρο εγκαταλείφθηκε μετά από την καταστροφή της Δήλου το 69 π.Χ., ενώ οι ανασκαφές του θεάτρου άρχισαν το έτος 1882 από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή Αθηνών. Το θέατρο της Δήλου ήταν χωρητικότητας 5.000 θεατών και σε αυτό κάθε τέσσερα χρόνια οργανώνονταν αγώνες που συνοδεύονταν από αθλητικούς αγώνες στο Στάδιο.
Του Ανδρέα Π. Αναγνωστόπουλου
Το μνημείο
Το μνημείο έχει την τριμερή διάρθρωση των ελληνιστικών θεάτρων, δηλαδή αποτελείται από κοίλο,ορχήστρα και σκηνικό οικοδόμημα.
Το κοίλον του θεάτρου χωρίζεται σε δύο διαζώματα, τα οποία αποτελούνται από βαθμίδες και στις οποίες είχαν τη δυνατότητα να καθίσουν περίπου 6.500 θεατές. Οι θεατές έφταναν από τις παρόδους, δηλαδή πλάγιες μεγάλες εισόδους στο επίπεδο της ορχήστρας ή από τις εισόδους στα άκρα του διαζώματος αλλά και από μια τρίτη είσοδο στο ψηλότερο σημείο του κοίλου. Σήμερα σώζονται σε καλή κατάσταση τα καθίσματα της προεδρίας, τα οποία προορίζονταν για συγκεκριμένα άτομα.
Η ορχήστρα
Το κέντρο του θεάτρου αποτελεί η ημικυκλική ορχήστρα όπου έκλεινε με τη σκηνή και εκεί έπαιζε ο χορός. Η σκηνή ήταν οικοδόμημα ορθογώνιο, με τέσσερις εισόδους συνολικά και χρησίμευε ως αποδυτήριο. Μπροστά από τη σκηνή έχουμε το προσκήνιον, μια στοά με ύψος 2,67 μ.ίΗ πρόσβαση στην επίπεδη στέγη του προσκηνίου γινόταν από τρία ανοίγματα στον όροφο της σκηνής ή από μια εξωτερική ξύλινη σκάλα στη βόρεια στενή πλευρά. Δύο υπόγεια περάσματα συνέδεαν τη στοά του προσκηνίου με την ορχήστρα για τις μετακινήσεις των ηθοποιών, αφού δεν έπρεπε να γίνουν αντιληπτοί από το κοινό.
Εντυπωσιακή θα πρέπει να ήταν και η μεγάλη δεξαμενή του θεάτρου που είναι έργο του 3ου αιώνα π.Χ. και στην οποία κατέληγαν τα νερά της βροχής από το κοίλον μέσα από τον αγωγό της ορχήστρας. Η επιβλητική αυτή κατασκευή είχε μήκος 22,50 και πλάτος 6 μ. Ήταν χωρισμένη από μεγάλα τόξα με ωραία λιθοδομή, σε εννέα τμήματα.
Βωμοί
Στο χώρο του θεάτρου σώζονται σήμερα λείψανα βωμών και ιερών, αφιερωμένων στον Διόνυσο, στον Ερμή, στον Πάνα, στην Αρτέμιδα Εκάτη αλλά και στον Απόλλωνα. Το θέατρο ήταν κατάλληλος τόπος για την ίδρυση τιμητικών αλλά και αναθηματικών αγαλμάτων. Τα περισσότερα από τα αναθήματα συνδέονταν με τα θεάματα που διεξάγονταν στο θέατρο. Κυρίως μπροστά από την κιονοστοιχία του προσκηνίου είχαν στηθεί πολλά τιμητικά αγάλματα, όπως ο χάλκινος ανδριάντας του αυλητή Σατύρου του Σάμιου που ανατέθηκε από το Δήμο των Δηλίων γύρω στο 200 π.Χ. Το άγαλμα αυτό σήμερα δεν σώζεται, σώζεται όμως η βάση του με ένα στέφανο και δύο τρίποδες.
Επισκέψιμος χώρος
Αξίζει να σημειωθεί ότι σήμερα είναι επισκέψιμη η ορχήστρα αλλά και η περιοχή γύρω από το θέατρο. Το κοίλον δεν σώζεται σε καθόλου καλή κατάσταση και επομένως δεν είναι δυνατή η επισκεψιμότητα του. Σώζονται ελάχιστα τμήματα του σκηνικού οικοδομήματος και των εισόδων αλλά και ελάχιστα από τα εδώλια του μνημείου. Πάντως, αναμένεται η έναρξη εργασιών αναστήλωσης στο αρχαίο θέατρο όπως και στη πιο πλούσια ιδιωτική οικία της Δήλου, την Οικία του Διονύσου.
Στη διάρκεια των ανασκαφών που πραγματοποιήθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα, μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη που εμπόδιζαν την συνέχιση της εργασίας μεταφέρονταν στην ορχήστρα, ή στα γύρω χωράφια, χωρίς καμιά καταγραφή ή τεκμηρίωση με αποτέλεσμα σήμερα να βρίσκονται διάσπαρτοι στη γύρω περιοχή εκατοντάδες αταύτιστοι δομικοί λίθοι του μνημείου.
Θεατρική παράσταση μετά από 2.000 χρόνια!
Το 2016, μετά από δύο χιλιετίες σιωπής, στο πιο φωτεινό σημείο της Μεσογείου, στο θέατρο που οικοδόμησαν οι Δήλιοι το 3ο αιώνα π. Χ. από λευκό μάρμαρο, ως έκφραση της ανεξαρτησίας τους, αλλά και ως ένα χώρο συνάντησης, συνύπαρξης και ανταλλαγής ιδεών, θέατρο που καταστράφηκε το 88 π.Χ., από τα στρατεύματα του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη, ακούστηκε ξανά θεατρικός λόγος.
Στο θέατρο της Δήλου πραγματοποιήθηκε τότε η παράσταση «Εκάβη, μια πρόσφυγας στη Δήλο» από τον σκηνοθέτη Νίκο Καραγέωργο και με πρωταγωνίστρια την σπουδαία ηθοποιό Δέσποινα Μπεμπεδέλη. Κίνηση που είχε τη σφραγίδα της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και του Δήμου Μυκόνου, ενώ σκοπός της παράστασης ήταν να αναδειχθεί το δράμα των σύγχρονων προσφύγων και ταυτόχρονα να στραφεί το ενδιαφέρον του κοινού στο σπουδαίο μνημείο.
Πηγές
Ζαφειροπούλου, Φωτεινή (2007). Δήλος: Τα μνημεία και το μουσείο. Αθήνα: Κρήνη.
Bruneau, Philippe (2010). Οδηγός της Δήλου. Αθήνα: École francaise d'Athènes.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου