Η Μονή Σινά: Ένας φάρος πίστης και Πολιτιστικής Κληρονομιάς

 

Μέσα στους αιώνες, η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά στέκει σαν φάρος πίστης και πολιτισμού, αγκαλιασμένη από τη σιωπή της ερήμου. Την σιωπή έρχεται να διαταράξει η απόφαση να λειτουργήσει ως μουσείο διασαλεύοντας την ζωή των μοναχών. Θα πρέπει να εκληφθεί η συμπεριφορά της Αιγυπτιακής κυβέρνησης ως δείγμα πυγμής ή εξουσίας σε βάρος μιας άλλης χώρας ή ενός πολιτιστικού μνημείου; Τι θα επιβαρυνθεί περισσότερο τις διακρατικές σχέσεις ή το ίδιο το μνημείο;

Στα ιερά της τείχη, η ιστορία έχει χαράξει τα μυστικά της, γι’ αυτό και η UNESCO έχει κηρύξει  Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Στην ψηφιακή βιβλιοθήκη της UNESCO υπάρχει δημοσίευση (The UNESCO Courier: a window open on the world,1957) που αναφέρεται στο ελληνορθόδοξο τυπικό που ακολουθεί η Μονή. ΄Σημειώνεται ότι αποτελεί ένα από τα αρχαιότερα εν ενεργεία χριστιανικά μοναστήρια στον κόσμο, με ιστορία πάνω από 1.400 χρόνια.

Η Μονή δεν είναι απλώς ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα, αλλά ένας ζωντανός χάρτης της ανθρώπινης πορείας. Η κήρυξη το 2002 από την UNESCO, δεν ήταν μόνο μια αναγνώριση, αλλά ένας ύμνος στην αιώνια αξία της. Η αναγνώριση αυτή έγινε σε συνεργασία με την Αιγυπτιακή κυβέρνηση και τους μοναχούς της Μονής, διασφαλίζοντας την προστασία της μοναστικής ζωής και των ιστορικών κτηρίων. Η UNESCO αναγνώρισε τη θρησκευτική, ιστορική και πολιτιστική σημασία της, καθώς και τη μοναδική συλλογή χειρόγραφων και εικόνων που διαθέτει.

Θα πρέπει να επισημάνουμε ότι η αλλαγή χρήσης ενός μνημείου που έχει χαρακτηριστεί ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO είναι πολύ αυστηρά ρυθμισμένη και απαιτεί ειδικές διαδικασίες. Προς το παρόν ο οργανισμός δεν έχει πάρει θέση. Ωστόσο από τις Διεθνείς Συνθήκες, τα μνημεία τα οποία προστατεύονται από τη Σύμβαση της UNESCO για την Παγκόσμια Κληρονομιά (1972), απαγορεύει οποιαδήποτε αλλοίωση που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την αυθεντικότητα και ακεραιότητά τους.

 Ωστόσο, κάθε χώρα έχει ειδικούς νόμους που καθορίζουν τις επιτρεπόμενες χρήσεις των μνημείων. Φυσικά για να προχωρήσει η αλλαγή χρήσης θα πρέπει να εγκριθεί από την UNESCO και τις αρμόδιες εθνικές αρχές. Τυπικά  επιτρέπεται μόνο αν η νέα χρήση σέβεται την ιστορική και πολιτιστική σημασία του μνημείου. Δεν επιτρέπεται η εμπορευματοποίηση ή η δραστική αλλαγή που αλλοιώνει την αυθεντικότητα του χώρου.

 Σε ορισμένες περιπτώσεις, μνημεία έχουν προσαρμοστεί για εκπαιδευτικούς ή πολιτιστικούς σκοπούς, αλλά πάντα με αυστηρούς περιορισμούς. Βέβαια εδώ έχει εξαγγελθεί η λειτουργία μουσείου που πληροί τα πολιτιστικά κριτήρια, όμως θα πρέπει να εξεταστεί και η επιβάρυνση του μνημείου από τον ενδεχόμενο υπερτουρισμό, καθώς φαίνεται να υπάρχουν σχέδια για τουριστική εκμετάλλευση της περιοχής με την δημιουργία ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων στην ευρύτερη περιοχή. Βέβαια εντύπωση προκαλεί γιατί επιλέχθηκε αυτή η στρατηγική οδοστρωτήρα αφού το μνημείο ήδη αποτελεί σημαντικό προορισμό θρησκευτικού τουρισμού και οι επισκέπτες μπορούσαν να θαυμάσουν τις σπάνιες εικόνες και τη βιβλιοθήκη της, που θεωρείται μία από τις παλαιότερες στον κόσμο.

Πιθανόν να εκφραστούν αντιρρήσεις από την UNESCO το μνημείο είναι ένα τεκμήριο του το παρελθόντος το οποίο  «μιλά» όχι μονο από το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα αλλά και μέσα από εικόνες, περίτεχνα σμιλεμένες από χέρια γεμάτα πίστη και αφοσίωση. Χειρόγραφα αιώνων, ψιθυρίζουν τις φωνές των σοφών, κειμήλια που άντεξαν το βάρος του χρόνου, προσφέρουν μαρτυρία για έναν κόσμο που έζησε, πίστεψε, δημιούργησε.

 

Ανάμεσα σε Πέτρα και Προσευχή: Η Ζωντανή Ιστορία της Μονής Σινά

 

 

Η  Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά είναι ένα από τα αρχαιότερα χριστιανικά μοναστήρια στον κόσμο. Οι επισκέπτες θαυμάζουν το Καθολικό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος (6ος αιώνας). Μάλιστα, ο κεντρικός ναός της Μονής, χτισμένος επί Ιουστινιανού, με εντυπωσιακά μαρμαροθετήματα και τέμπλο.

Ξακουστό είναι το Ψηφιδωτό της Μεταμορφώσεως (6ος αιώνας), ένα από τα αρχαιότερα βυζαντινά ψηφιδωτά που σώζονται in situ, κοσμεί την αψίδα του ιερού και απεικονίζει τη Μεταμόρφωση του Χριστού.

Αξιομνημόνευτη είναι και  η Φλεγόμενη και μη κατακαιόμενη βάτος,  ο χώρος στον οποίο σύμφωνα με την παράδοση, εμφανίστηκε ο Θεός στον Μωυσή. Η βάτος φυλάσσεται εντός περιφραγμένου χώρου στην αυλή της Μονής.

Φυσικά, οι πιστοί επισκέπτονται τη Μονή και  για το Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης, το οποίο Φυλάσσει τα ιερά λείψανα της Αγίας Αικατερίνης, η οποία, σύμφωνα με την παράδοση, μεταφέρθηκε θαυματουργικά στο Όρος Σινά.

Η Μονή έχει επίσης μια από τις σημαντικότερες συλλογές χειρογράφων και εικόνων στον κόσμο, καθώς και μια μακρά ιστορία προστασίας από διάφορους ηγεμόνες, συμπεριλαμβανομένου του Μωάμεθ

 

Όταν τα Κειμήλια «ψιθυρίζουν την Ιστορία

 

Η  Μονή Σινά δεν είναι μόνο πέτρα και χρόνος, είναι φως που λάμπει πέρα από εποχές και σύνορα, είναι παράδοση που αντέχει, είναι πνεύμα που παραμένει ζωντανό. Πρόκειτται λαμπρό παράδειγμα του πώς η παράδοση δεν είναι απλώς μια αναφορά στο παρελθόν, αλλά ένα ζωντανό ταξίδι που συνεχίζεται μέσα από τη γνώση, την πίστη και την τέχνη.

Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά είναι ένας πραγματικός θησαυρός πολιτιστικής κληρονομιάς!  Συγκεκριμένα, διαθέτει ανεκτίμητα έργα τέχνης, σπάνια χειρόγραφα και μοναδικές εικόνες που χρονολογούνται από τον 6ο αιώνα.

Μερικοί από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς θησαυρούς της Μονής περιλαμβάνουν:

- Το Σκευοφυλάκιο – Φυλάσσει σπάνιες εικόνες, όπως τον Χριστό Παντοκράτορα του 6ου αιώνα, καθώς και χρυσοκέντητα άμφια και αφιερώματα από διάφορες χώρες.

- Η συλλογή χειρογράφων – Μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, περιλαμβάνει αρχαία κείμενα, πολλά από τα οποία είναι μοναδικά και ανεκτίμητα.

- Το Καθολικό της Μονής – Διατηρείται σχεδόν ανέπαφο από την εποχή του Ιουστινιανού, με τα αρχικά ξύλινα δοκάρια της στέγης και επιγραφές αφιερωμένες στη Θεοδώρα.

- Η Βάτος – Ο τόπος όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ο Μωυσής είδε τη φλεγόμενη βάτο, που παραμένει μέχρι σήμερα στον περίβολο της Μονής.

Η Μονή αποτελεί έναν ζωντανό σύνδεσμο μεταξύ της βυζαντινής τέχνης και της σύγχρονης εποχής, διατηρώντας αδιάλειπτα την πνευματική και πολιτιστική της κληρονομιά

 

 Προοπτικές «αξιοποίησης» ή εκμετάλλευσης

 

Προς το παρόν η είδηση για την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής έχει προκαλέσει διεθνή κατακραυγή, αλλά και ανησυχία στον Ελληνικό χώρο με τη δέσμευση της περιουσίας της από το αιγυπτιακό κράτος, γεγονός που έχει προκαλέσει αντιδράσεις από θρησκευτικούς και πολιτικούς φορείς. Το μέλλον θα δείξει εάν στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης θα αλλοιωθεί ο θρησκευτικός χαρακτήρας του μνημείου.  Εφόσον η Αίγυπτος προχωρήσει στην εφαρμογή της απόφασης θα σταματήσει η διττή λειτουργία του μοναστηριού που μέχρι τώρα εξυπηρετούσε τόσο τους ξένους επισκέπτες-τουρισμό αλλά και τους προσκυνητές –λατρευτική λειτουργία; Εάν τελικά προχωρήσει η τουριστική αξιοποίηση τελικά το μνημείο χάσει την αυθεντικότητα- κάτι που θα πρέπει να προβληματίσει την UNESCO-  και  μήπως τελικά οι τεχνοκράτες απωλέσουν περισσότερα έσοδα αφού οι προσκυνητές  και τουρίστες δεν θα επιθυμούν να επισκεφθούν ένα ακόμη αλλοιωμένο χώρο που θα καταστεί απλά αξιοθέατο;