Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι decor;Πως το Βρετανικό Μουσείο παραβίασε διεθνείς συμβάσεις και κώδικα δεοντολογίας

 

Με φόντο τα Γλυπτά του Παρθενώνα, το Βρετανικό Μουσείο διοργάνωσε ένα πολυτελές gala που θύμισε περισσότερο κοσμική επίδειξη παρά σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά. Οι εικόνες από το δείπνο δίπλα στα αρχαία αριστουργήματα εξέθεσαν τη διοίκηση του μουσείου, αποκαλύπτοντας την πλήρη απουσία ουσιαστικής μέριμνας για την προστασία των μνημείων. Αντί να τιμηθούν ως έργα τέχνης, τα Γλυπτά μετατράπηκαν σε σκηνικά για cocktails και φωτογραφίες, προκαλώντας την οργισμένη αντίδραση της ελληνικής πλευράς.

Η εκδήλωση που πυροδότησε την αντίδραση της Ελλάδας

Το Σάββατο 18 Οκτωβρίου, το British Museum διοργάνωσε το πρώτο του «Pink Ball», μια λαμπερή εκδήλωση με 800 προσκεκλημένους από τον χώρο της μόδας, της τέχνης και της πολιτικής.  Το δείπνο πραγματοποιήθηκε στη Duveen Gallery, στην οποια εκτίθενται τα Γλυπτά του Παρθενώνα, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης.

Ωστόσο είναι αξιοπεριέργο το σκεπτικό της διοικησης του Μουσείου όταν είναι σαφές από τη διεθνή νομοθεσία με χαρακτηριστικότερη της Σύμβασης της UNESCO 1970 που προβλέπει ότι «Τα κράτη μέλη οφείλουν να λαμβάνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα για την πρόληψη της παράνομης εισαγωγής, εξαγωγής και μεταβίβασης κυριότητας πολιτιστικών αγαθών. Τα μουσεία, οι βιβλιοθήκες και τα αρχεία που ανήκουν στο δημόσιο ή αναγνωρισμένο ιδιωτικό τομέα, οφείλουν να διασφαλίζουν την καταγραφή, φύλαξη και προστασία των αντικειμένων που βρίσκονται στην κατοχή τους, με σεβασμό στην προέλευση και την πολιτιστική τους αξία.».Εν προκειμένω η αντιμετώπιση των Γλυπτών του Παρθενώνα ως διακοσμητικό σκηνικό ούτε διάθεση για προστασία δείχνει ούτε και σεβασμό στη τεράστια πολιτισμική τους αξία.

 Η προστασία δεν περιορίζεται μόνο στη φυσική ασφάλεια των εκθεμάτων, αλλά επεκτείνεται στην ηθική διαχείριση, τη διατήρηση της ιστορικής τους ακεραιότητας και την αποτροπή εμπορευματοποίησης ή χρήσης τους ως διακοσμητικά στοιχεία. Η σύμβαση υποχρεώνει τα κράτη και τα πολιτιστικά ιδρύματα να ενεργούν με γνώμονα την ευθύνη απέναντι στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Επίσης, σύμφωνα με τον Κώδικα Δεοντολογίας του ICOM για τα Μουσεία:

«Τα μουσεία έχουν την ευθύνη να διασφαλίζουν την προστασία, την τεκμηρίωση και τη διατήρηση των συλλογών τους. Οφείλουν να αποφεύγουν κάθε ενέργεια που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ακεραιότητα των αντικειμένων ή να υποβαθμίσει την πολιτιστική τους αξία.»

Η επίσημη καταγγελία της Υπουργού Πολιτισμού

Το Ελληνικό Υποπυργείο Πολιτισμού καταδίκασε την εκδήλωση ως «προκλητική αδιαφορία» για την προστασία και την αξιοπρέπεια των μνημείων. Σε δήλωσή τηςηυπουργός ανέφερε ότι «η ασφάλεια, η ακεραιότητα και η ηθική των μνημείων θα έπρεπε να αποτελούν πρωταρχική μέριμνα του British Museum», προσθέτοντας ότι «τα Γλυπτά του Παρθενώνα χρησιμοποιήθηκαν ως διακοσμητικά στοιχεία για το δείπνο».

Το ζήτημα της επιστροφής των Γλυπτών παραμένει ανοιχτό

Η Ελλάδα διεκδικεί εδώ και δεκαετίες την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, που αφαιρέθηκαν από τον ναό στην Αθήνα στις αρχές του 19ου αιώνα από τον Λόρδο Έλγιν. Το Βρετανικό Μουσείο υποστηρίζει ότι αποκτήθηκαν νόμιμα,με επιχείρημα την καλύτερη προστασία τους ενώ η απόφαση για την επιστροφή τους ανήκει στο ίδιο το ίδρυμα και όχι στην κυβέρνηση. Υπό την προεδρία του George Osborne, το μουσείο έχει ξεκινήσει συζητήσεις με την ελληνική πλευρά για πιθανή συμφωνία μακροχρόνιου δανεισμού, χωρίς να έχει υπάρξει οριστική εξέλιξη.