Ανακαλύψτε διαφορετικές διαδρομές στο Open House

Τι μπορεί να κρύβει ένα κτίριο; Ποια μυστικά εμπεριέχει; Οι ξεναγήσεις του Open House ρίχνουν φως σε άγνωστες πτυχές των κτιρίων και μας βοηθούν να γνωρίσουμε καλύτερα την πόλη μας. Παρακολουθώντας γα δεύτερή χρονιά την διοργάνωση αποφάσισα να επιλέξω διαφορετικές διαδρομές φέτος. Με αυτό το σκεπτικό παρακολούθησα την ξενάγηση στην Πρεσβεία της Νορβηγίας, στο Μουσείο Τσαρούχη που άνοιξε σήμερα ξανά την πόρτα του για το κοινό μετά την πρόσφατη ανακαίνιση του χώρου αλλά και αυτή στην επιβλητική βίλα Καζούλη στην Κηφισιά.

της Μαρίας Αλιμπέρτη

Εξαιτίας του αττικού φωτός που λούζει τον χώρο, από έξω προς τα μέσα προκειμένου να

ξορκίσουν τον προηγούμενο σκοτεινό λαβύρινθο,  όπως μας εξήγησαν ο αρχιτέκτονας Joost Freijdt και ο γραφίστας, υπεύθυνος για τον σχεδιασμό Χαράλαμπος Ανδριανίδης, ζήλεψα πραγματικά τους εργαζόμενους στην πρεσβεία για τις συνθήκες εργασίας τους. Φώτα πολλών μέτρων διατρέχουν τον χώρο, σε ένα μοντέρνο περιβάλλον που επικρατεί το παιχνίδι με τις φωτεινές διαφάνειες, με σεβασμό στα στοιχεία της νορβηγικής ταυτότητας. Η νορβηγική καθημερινότητα γεμάτη αντίθεσης όπως κρύο έξω-ζέστη μέσα, φως -σκοτάδι, βουνά-θάλασσα ενέπνευσαν αρχιτέκτονα και σχεδιαστή.

Τα διακοσμητικά στοιχεία θυμίζουν τα μαγικά φιόρδ, τις ανατακλάσεις των βουνών στα νερά ενώ την προσοχή μου κέντρισε o τοίχος που αλλάζει χρώμα στις αποχρώσεις του Βόρειου Σέλας, η ζεστασιά που αποπνέει το ξύλινο δάπεδο σε μια αίθουσα meeting αλλά και τα διακοσμητικά του χώρου που έρχονται από την πατρίδα τους. Χαρακτηριστικό  παράδειγμα ο τάρανδος Άλκης που συντροφεύει τον χώρο της τραπεζαρίας.

Βέβαια, τον χώρο διακοσμούν και φωτογραφίες Ελλήνων δημιουργών που έχουν επισκεφθεί και καταγράψει τις ομορφιές της Νορβηγίας. Δεδομένου του πνεύματος συνεργασίας  των εργαζομένων έμφαση δόθηκε στη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων, όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να συζητούν ή ακόμη και να έχουν το μεσημεριανό τους παρέα. Πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία αποτελούν τα γραφιστικά που σηματοδοτούν την  χρήση κάθε δωματίου, καθώς οι δημιουργοί έχουν αντλήσει έμπνευση από τα χαρακτηριστικά πλεκτά  της Νορβηγίας, προσδίδοντας ζεστασιά και χρώμα στον χώρο.

Σε ένα διαφορετικό πνεύμα κινείται το Μουσείο Τσαρούχη. Το κτίριο που έχτισε ο καλλιτέχνης το 1965 για να στεγάσει το εργαστήριο και την οικεία του, είχε αρχικά άλλο σχεδιασμό, ο οποίος δεν επιτευχθεί να υλοποιηθεί προς απογοήτευση του Τσαρούχη. Η εξωτερική όψη του θυμίζει κάτι από νεοκλασικό και η αρχοντιά του καλλιτέχνη υπάρχει ακόμη στους χώρους και τις φωτογραφίες του. Το σαλονάκι στο ισόγειο όπου δεχόταν σημαντικές προσωπικότητες αλλά και θαυμαστές του παραμένει ως είχε. Κάποιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες στο διάδρομο και κάποια απομεινάρια από τα σκηνικά του αποπνέουν ακόμη το πνεύμα και την δημιουργικότητα του. Τα έργα του, στον πρώτο όροφο, βέβαια παραμένουν οι μεγαλύτεροι μάρτυρες του ταλέντου του καθώς είναι κρεμασμένοι στους τοίχους, οι οποίοι είναι καλυμμένοι από ύφασμα, γιατί ήθελε εκείνος να προσδώσει στον χώρο την έννοια του καμβά. Εκεί εκθέτει και τα έργα του, με ένα σύστημα που είχε δει και μελετήσει στο Λούβρο, όπως μας εξήγησε η ξεναγός μας. Η ευφυΐα αυτής της προσωπικότητας με συγκινεί τόσο καθώς κοιτάζω τους φεγγίτες στο ταβάνι

του δώματος που λειτουργούσε ως ατελιέ του, έναν τρόπο που είχε σκεφθεί ο καλλιτέχνης για να εισέρχεται το φως και να μπορεί να αποδώσει μαλακές σκιές πάνω στα μοντέλα που ζωγράφιζε!
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο χώρος είναι και πάλι επισκέψιμος για το κοινό καθώς πραγματοποιήθηκαν εργασίες για την ασφάλεια των επισκεπτών μετά από χορηγίες από το εξωτερικό που εξασφαλίστηκαν από ανθρώπους που συμμετείχαν στην φετινή Documenta, ενώ εξακολουθεί να αναζητούνται πόροι για να μπορέσουν να ολοκληρωθούν οι εργασίες συντήρησης του μουσείου. 

Μια άλλη διαδρομή στον χρόνο έκανα με την επίσκεψη μου στην Βίλα Καζούλη, παλαντιανού ρυθμού δηλαδή αναγεννησιακού, στην Κηφισιά, μιας παραθεριστικής οικείας κτισμένης το 1880 με 1890 από τον Αιγιπτιώτη επιχειρηματία Νικόλαο Καζούλη. Το κτίριο πήρε την σημερινή του μορφή,τον εντυπωσιακό τρούλο και τον ημιυπαίθριο χώρο,  όταν  τον ανέλαβε ο δεύτερος γαμπρός του Καζούλη, ο ερασιτέχνης αρχιτέκτονας Παναγιώτη Αριστόφρονας και ερασιτέχνης αρχαιολόγος και ανασκαφέας στην περιοχή της Ακαδημίας Πλάτωνος.

Χαιρετώντας τα τρομακτικά λιοντάρια, έργα του Φιλλιπότη, θαύμασα την εντυπωσιακή πρόσοψη για να σταθώ να μαγεμένη κοιτάζοντας προς το εσωτερικό του ζωγραφισμένου τρούλου. Από το μπαλκόνι-μπελβεντέρε, χάζεψα τον καταπράσινο κήπο που έχει απομείνει - μόλις 50 στρέμματα, ενώ τα υπόλοιπα σχεδόν 100 είναι κήπος σήμερα του ΚΑΤ όπου φιλοξενούνται και εκεί αγάλματα του Φιλλιπότη. Δεν μπορούσα να συγκρατήσω τον θαυμασμό μου για το σχεδιασμό του κτιρίου, καθώς επισκεπτόμουν το δώμα κάτω από τον τρούλο, όπου τα παράθυρα επιτρέπουν να φωτίζεται ο χώρος υποδοχής στο ισόγειο. 
Βέβαια, το ιστορικό κτίριο που στέγασε την εύπορη οικογένεια και τον παράφορο έρωτα

της Ιωάννας Καζούλη με τον Αριστόφρονα που για χάρη του χώρισε τον πρώτο της σύζυγο, την περίοδο της Κατοχής φορτίστηκε με αρνητική ενέργεια καθώς επιτάχθηκε από τους Ναζί. Μάλιστα φημολογείται ότι στον χώρο βασανίστηκαν πατριώτες, αλλά και ότι έξω από αυτόν σκότωσαν έξι αθώους περαστικούς πολίτες. Το κτίριο, ίσως όχι τυχαία χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα της ταινίας "υπολοχαγός Νατάσα" . Η ιστορία του κτιρίου είναι συνυφασμένη με αυτή του τόπου, καθώς λέγεται ότι επιτάχθηκε από τον ΕΛΑΣ, λειτούργησε ως το πρώτο ΚΑΤ και στη συνέχεια φιλοξένησε σεισμοπαθείς. Την δεκαετία του 80' περιήλθε στη ιδιοκτησία του ΙΚΑ και παρέμεινε αναξιοποίητο με  εμφανή πορεία προς την φθορά και την κατάρρευση έως το 1994. Σήμερα βρίσκεται στα χέρια του Δημοσίου και φιλοξενεί γραφεία του Πράσινου Ταμείου.