Αρχόντισσες της Σουλοκιάς: Πως η Πειραματική Αρχαιολογία τις «αναγέννησε»

 

Οι αρχόντισσες έρχονται από το βάθος του χρόνου και κουβαλούν ιστορία 8 χιλιάδων χρόνων. Μπορεί να έχουν την μυρωδιά του χώματος και της σκόνης αλλά είναι ταυτόχρονα «ζωντανές» αφού μπορούν να εμπνεύσουν σύγχρονους δημιουργούς… Πρόκειται για τις «Αρχόντισσες της Σουλοκιάς», πήλινα γυναικεία ειδώλια  τα οποία μας μεταφέρουν την εικόνα για τη γυναίκα της νεολιθικής εποχής.

Για το θέμα μας ενημέρωσε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κοζάνης με μια ανάρτηση στα social media, υπενθυμίζοντας μεταξύ άλλων μια ενδιαφέρουσα δράση της πειραματικής Αρχαιολογίας στο πλαίσιο Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2018 ... με την ευχή να πραγματοποιηθούν και άλλες τόσο ενφιαφέρουσες ανάλογες δράσεις!

Τα ευρήματα

Τα ειδώλια είδαν το φως πριν χρόνια όταν αναδείχθηκε ο νεολιθικός οικισμός της θέσης Σουλουκιά Ποντοκώμης την περίοδο 2014-2017, στο πλαίσιο επέκτασης του λιγνιτωρυχείου της ΔΕΗ. Συγκεκριμένα, οι αρχαιολόγοι βρήκαν συνολικά 600 περίπου τμήματα πήλινων ανθρωπόμορφων ειδωλίων, τα οποία φαίνεται να αναπαριστούν στο σύνολό τους σχεδόν γυναικείες μορφές. Από 264 κεφαλιά, τα 50 φέρουν περίτεχνα χτενίσματα.

Σύμφωνα με πληροφορίες  στην σελίδα του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιάνης, στην πλειονότητα των σωζόμενων ειδωλίων φέρουν ιδιαίτερα περίτεχνες κομμώσεις, γνωστό χαρακτηριστικό της πρώιμης νεολιθικής ειδωλοπλαστικής στον ελλαδικό χώρο.

Εκτιμάται ότι είναι αξιοσημείωτη η ποικιλία  χτενισμάτων και δεν ήταν γνωστή από άλλο σύγχρονο οικισμό, παρόλο που κάποιοι τύποι αναγνωρίστηκαν και σε γειτονικούς οικισμούς.

Η αναδημιουργία των κομμώσεων

Σε δράση Πειραματικής Αρχαιολογίας, όπως προαναφέρθηκε, τα ειδώλια της Σουλουκιάς «ξύπνησαν» με τη βοήθεια του Συλλόγου Κομμωτών Κοζάνης στο πλαίσιο σχετικής εκδήλωσης το 2018. Με βιωματικό τρόπο οι τυχεροί τότε συμμετέχοντες είχαν την  ευκαιρία να θαυμάσουν την υψηλή αισθητική  και να ανακαλύψουν την καθημερινότητά των γυναικών πριν 8χιλιάδες χρόνια, την αγάπη τους για τον καλλωπισμό, γνωρίζοντας την χρήση εργαλείων καλλωπισμού από φθαρτά υλικά, όπως χτένες και περόνες, αλλά και μαντήλες ή σκουφιά υφασμένα σε αργαλειούς ή πλεγμένα με μάλλινες κλωστές.

 Στο πλαίσιο της εκδήλωσης αναπαράστασης των κομμώσεων, παρουσιάστηκαν τα ευρήματα των ανασκαφών στην Ποντοκώμη, με έμφαση στα νεολιθικά ειδώλια, από την Αρετή Χονδρογιάννη – Μετόκη, Δρ Αρχαιολόγου, Προϊσταμένης της ΕΦΑ Κοζάνης. Στη συνέχεια, κομμωτές και  κομμώτριες που δραστηριοποιούνται στο νομό Κοζάνης «αναγέννησαν» επιλεγμένες κομμώσεις της Νεολιθικής εποχής με την βοήθεια γυναικών με  ιδιαίτερα μακριά μαλλιά, τα οποία φαίνεται πως διέθεταν οι γυναίκες της Νεολιθικής εποχής

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναπαράσταση των χτενισμάτων στον χώρο παρουσίασης έγινε χωρίς τα σύγχρονα μέσα της κομμωτικής τέχνης, αλλά με εργαλεία και υλικά που με βάση τα ευρήματα των ανασκαφών είχαν ή θα μπορούσαν να έχουν στη διάθεσή τους οι νεολιθικές κοινωνίες, όπως είναι ξύλινες χτένες και περόνες, κλωστές αλλά και ξυμένο μαλλί αιγοπροβάτων (για όγκο) και άλλα φυσικά υλικά.

Για τα δε πιο περίτεχνα χτενίσματα, που όπως διαπιστώθηκε απαιτούν και  τα σύγχρονα μέσα, πολύς χρόνος και συνεργασία των γυναικών για να επιτευχθεί το εκπληκτικό αποτέλεσμα που βλέπουμε στα πήλινα ειδώλια, πραγματοποιήθηκαν για τις ανάγκες της εκδήλωσης, στα κομμωτήρια των συμμετεχόντων κομμωτριών και με σύγχρονα μέσα.

Για την καλύτερη κατανόηση του εγχειρήματος εκτέθηκαν ξύλινες χτένες και περόνες στο χώρο από τον Λάζαρο Μανουσαρίδη, φύλακα της ΕΦΑ Κοζάνης. Ως πρότυπά τους χρησιμοποιήθηκαν ανάλογα νεολιθικά ευρήματα του νομού Κοζάνης, που εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή Κοζάνης και στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αιανής. 

ΠΗΓΉ:https://www.facebook.com/Εφορεία-Αρχαιοτήτων-Κοζάνης

https://www.mouseioaianis.gr/index.php?