Σπύρος Γρατσίας: “Αν ανατρέχαμε στο παρελθόν θα βρίσκαμε όλες τις λύσεις για τη σημερινή κρίση”

Ένας πολύτιμος χάρτης συναρμολογείται τεχνηέντως καθώς ανοίγει ο “ασκός του Αιόλου” που φέρει στα σπλάχνα της η Ιστορία και τα χνάρια της ανά τους αιώνες. Είναι η ώρα που κάθε κομμάτι του ανθρώπινου παζλ μπαίνει στη θέση του, ενώ οι σελίδες ξετυλίγουν τον χάρτινο ιστό τους σε ένα ταξίδι στο χρόνο που φέρνει στο φως καλά κρυμμένα μυστικά, συγκλονιστικές αποκαλύψεις και κοιτάσματα αλήθειας. Ένας ήρωας ιχνηλατεί το φως την ίδια στιγμή που νιώθει στο πρόσωπό του την παγερή ανάσα του σκοταδιού. “Ψάξε, συνέχεια, αδιάκοπα, επιτακτικά!”, του ψιθυρίζει η φωνή του μαχητή μέσα του. “Μην το βάζεις κάτω, κι αν πέσεις, σήκω! Κι αν λυγίσεις, βρες το κουράγιο και ύψωσε το βλέμμα σου στον ουρανό!”, ακούει τον εαυτό του να αρθρώνει μία προς μία τις λέξεις που θα του υποδείξουν την έξοδό του από τον αιώνιο λαβύρινθο. 

Εκεί, ανάμεσα στις σκιές που βάφονται με χρώμα κόκκινο. Όπως το αίμα από την πληγή που άνοιξε και αιμορραγεί. Χρειάζεται να ανοίξουν οι πληγές για να αποδράσει από τη φυλακή, η αλήθεια. “Χρειάζεται να ανατρέξουμε στο παρελθόν για να ανακαλύψουμε όλες τις απαντήσεις και τις λύσεις”, δήλωσε χωρίς ίχνος αμφιβολίας ο Σπύρος Γρατσίας, συγγραφέας του βιβλίου “Σκιές Αίματος”, που στήνει μπροστά στα μάτια του αναγνώστη ένα μυθιστορηματικό, κινηματογραφικό σκηνικό, όπου οι δυνάμεις του καλού και του κακού κονταροχτυπιούνται σε έναν πόλεμο που δεν έχει ακόμη κριθεί. “Ωστόσο, πιστεύω ότι θα επικρατήσει το καλό”, αναφέρει σχετικά “παρόλο που η ελπίδα ιστορικά είχε πάντοτε λίγους”. Κι όμως, είναι όλοι όσοι χρειάζονταν. Και όλοι όσοι χρειάζονται από εδώ και στο εξής. Σε μια εποχή, που διψά περισσότερο από ποτέ, για ήρωες…

Συνέντευξη στη Βίκυ Καλοφωτιά

Ένα βιβλίο που περικλείει στα “σπλάχνα” του, αλήθειες που ταξιδεύουν στο χρόνο, σύμβολα, μυστήριο και πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες, διεκδικεί τη δική του θέση στην καρδιά των αναγνωστών. Ο τίτλος του “Σκιές Αίματος”, που αποτελεί το πρώτο σας συγγραφικό πόνημα. Τι πιστεύετε ότι είναι αυτό που το ξεχωρίζει από εφάμιλλα ιστορικά αναγνώσματα που κυκλοφορούν αυτήν την περίοδο; 

Τα γεγονότα γύρω μας γενικότερα απαιτούν γνώση της Ιστορίας, κι εγώ είμαι λάτρης της και διαβάζω πολύ από μικρός. Έτσι, λοιπόν έψαχνα να βρω έναν τρόπο για να δώσω κάποιες πληροφορίες της ιστορικής αλήθειας αλλά μέσα από ένα μυθιστόρημα, γιατί πολύς κόσμος δυστυχώς δεν διαβάζει Ιστορία. Επίσης, ήθελα να προσδώσω στο ανάγνωσμα και το κινηματογραφικό στοιχείο. Όλες οι πληροφορίες και το ψάξιμο που κάνει ο Ματθίας Άντκινς –ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου– προκύπτουν από την αναζήτηση που διενεργεί στο διαδίκτυο. Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησα να δώσω στους αναγνώστες μια έναυση έτσι ώστε να συνειδητοποιήσουν ότι αν θέλεις κάτι, μπορείς να το αναζητήσεις και να το βρεις. Με λίγα λόγια, νομίζω ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα διαφέρει ίσως στο κομμάτι ότι είναι πιο συνδεδεμένο με τις δυνατότητες που μας δίνουν σήμερα τα πολυμέσα και ιδίως τη δυνατότητα που μας προσφέρει το διαδίκτυο. 

Έχετε αναφέρει ότι η ιδέα για τη “γέννησή” του προήλθε αφότου διαβάσατε ένα κείμενο σχετικά με την απόπειρα δολοφονίας του Χίτλερ. Κατά πόσο η επιλογή του θέματος σχετίζεται με την τωρινή “αναγκαστική οικονομική συνεργασία” της Ελλάδας, με τη χώρα, όπου “άνθισε” το “Λευκό Ρόδο”, η αλλοτινή οργάνωση αντικατασκοπείας των Ναζί; 

Θεωρώ ότι συνδέεται μέσα από την οικονομική κρίση γενικότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο. Πρόκειται για ένα βιβλίο που περιγράφει το ότι πίσω από τους πολέμους που έλαβαν χώρα στο παρελθόν, υπήρχαν οι έννοιες του καλού και του κακού. Τα πράγματα, δηλαδή δεν είναι καθόλου τυχαία αλλά καθοδηγούνται και αυτή η κρίση έχει στρατόπεδα, τα οποία βλέπουμε και ζούμε. Οι μεν θέλουν κάτι και οι δε, θέλουν κάτι άλλο, και μέσα από αυτό παίζουν με την όλη κατάσταση. Ξεκίνησα τη σχετική έρευνα για τη συγγραφή του μυθιστορήματος περίπου στην αρχή της κρίσης, και στην πορεία άρχισε και γινόταν μέρος της κρίσης. Κατά τη διάρκεια της συγγραφής, με επηρέαζαν τα τρέχοντα γεγονότα, όπως για παράδειγμα είναι τώρα το προσφυγικό ζήτημα, που βρίσκεται σε εξέλιξη. Είναι ασύλληπτο το ότι θέλουν να κλείσουν τα σύνορα (!). Δεν μπορεί σήμερα μια Ευρώπη του 2016 να βρίσκει τέτοια λύση σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα. Πιστεύω ότι αν ήμασταν σαράντα χρόνια πριν, αυτό θα αποτελούσε λόγο για να ξεσπάσει ίσως και ένας πόλεμος. 

Αυτό που μας λείπει στην εποχή μας είναι η πληροφορία, υπάρχει τεράστια άγνοια, και έτσι δεχόμαστε αυτά που μας λέει ο μεν ή ο δε. Την κρίση αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, δεν μπορεί να την λύσει ένα κόμμα. Δεν μπορείς να κάνεις έναν πόλεμο –αν υποτεθεί ότι θα γινόταν ένας πόλεμος– και να παλεύει μόνο το ¼ των Ελλήνων. Θα έπρεπε να ενωθούμε και αυτό είναι κάτι που δεν έχει γίνει ακόμη. Είναι τώρα περίπου οκτώ χρόνια που δεν μπορούν να φτιάξουν μια οικουμενική κυβέρνηση, να βάλουν τα πάντα στην άκρη για κάμποσο διάστημα, έτσι ώστε να μπουν τα πράγματα στη θέση τους και να προχωρήσουμε. Δεν γίνεται αυτό. Και στο σημείο αυτό, αναρωτιέμαι: ο κόσμος που ψηφίζει αυτήν την κατάσταση, πού στηρίζει αυτή την επιλογή του, πού βασίζεται; Για εμένα στην άγνοια. Αγνοεί την πραγματική ουσία των γεγονότων και άρα επαληθεύεται για μία ακόμη φορά το ότι ζούμε σε μια κοινωνία, η οποία αποδέχεται την πληροφορία χωρίς να χρειάζεται καν να την επιβεβαιώσει. 

Γιατί οι “Σκιές Αίματος” εκδόθηκαν πρώτα στην αγγλική γλώσσα, με τον τίτλο “The C ENIGMA”; 

Επειδή έχω γεννηθεί και έχω μεγαλώσει στον Καναδά και η μητρική μου γλώσσα είναι τα αγγλικά, ουσιαστικά νιώθω πιο άνετα να γράψω κάτι σε αυτήν τη γλώσσα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου ήθελα να γράψω παρόλο που το αντικείμενο της εργασίας μου είναι τελείως διαφορετικό. Είχα προσπαθήσει πάρα πολλές φορές να ξεκινήσω και πάντα κάτι συνέβαινε και το ανέβαλλα.Ήταν, λοιπόν πριν από περίπου επτά χρόνια, όταν ξεκίνησα την έρευνα, άρχισα να οργανώνομαι καλύτερα, διάβαζα, συγκέντρωνα στοιχεία και προχωρούσα. Είχα γράψει στα πέντε χρόνια γύρω στα δέκα κεφάλαια. Και μετά από μια αρκετά σοβαρή οικογενειακή κρίση, το βιβλίο ολοκληρώθηκε μέσα σε ένα μήνα καθώς είχα φτάσει στο σημείο να γράφω 3.000 λέξεις την ημέρα. Τότε ήταν που αναρωτήθηκα ποιο θα έπρεπε να είναι το επόμενο βήμα μου. Απευθύνθηκα στο Amazon (ένα από τα μεγαλύτερα online ηλεκτρονικά καταστήματα στον κόσμο) και συγκεκριμένα στην εταιρεία που εκδίδει βιβλία, και έτσι κυκλοφόρησε μέσα σε δύο μήνες χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση καθώς τα αναλαμβάνουν όλα οι υπεύθυνοι των εκδόσεων της εταιρείας.

 

Έπειτα από μια μακρόχρονη πορεία στον τομέα της Αεροναυπηγικής, στο Μόντρεαλ του Καναδά, επιστρέψατε στην πατρίδα σας, την Ελλάδα. Πώς πήρατε αυτή την απόφαση; Εμφανίστηκαν μετέπειτα ορισμένες στιγμές, που το μετανιώσατε; 

Γεννήθηκα στον Καναδά και ήρθα στην Ελλάδα όταν ήμουν πέντε ετών, για να ξαναφύγω όταν ήμουν εννέα και να επιστρέψω στον Καναδά, μετανάστης, χωρίς να γνωρίζω καν την αγγλική γλώσσα. Η ανάμνηση που μου έχει μείνει μέχρι σήμερα, είναι το ότι ένιωθα πιο πολύ Έλληνας και με γοήτευε ιδιαίτερα η έννοια της Ελλάδας. Τυχαία, αρκετά χρόνια αργότερα, την εποχή που δημιουργήθηκε η ΕΑΒ (Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία), σκέφτηκα να επιστρέψω στην Ελλάδα μέσω μιας εταιρείας που κατασκεύαζε τα πυροσβεστικά αεροπλάνα, στην οποία εργαζόμουν εκείνο το διάστημα. Έμεινα πέντε χρόνια, έφυγα πάλι και μετά ξαναγύρισα οριστικά το 1991. Έβλεπα πάντοτε τον Έλληνα να μεγαλουργεί στο εξωτερικό και σκεφτόμουν ότι θα μπορούσε να γίνει και εδώ. Βέβαια έχω απογοητευτεί αρκετά από τότε, αλλά δεν το βάζω κάτω! Θα μπορούσα να είχα φύγει ξανά, κι όμως δεν το κάνω. Μένω εδώ και επιμένω! 

Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του εν λόγω βιβλίου, παρακολουθούμε με αγωνία, να έρχεται στο φως ένα επτασφράγιστο μυστικό, μετά από τριάντα χρόνια. Υπάρχουν, άραγε μυστικά που δεν αποκαλύπτονται ποτέ ή για όλα έρχεται κάποτε η ώρα της αλήθειας; 

Και βέβαια υπάρχουν. Και μάλιστα να σας πω και μια συγκλονιστική ιστορία που μου έρχεται στο νου με αφορμή αυτήν την ερώτηση. Το 1961, κατά τη διάρκεια της ετήσιας συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, ο Τζον Φ. Κένεντι, μιλάει ακριβώς γι’αυτό. Απευθύνεται στον Τύπο και, μεταξύ άλλων, μιλάει για σκοτεινές οργανώσεις, με σκοτεινά σύμβολα, και τεράστιες δυνάμεις, οι οποίες υποκινούν πράγματα και ότι θα έπρεπε μέσα σε αυτόν τον πόλεμο, ο Τύπος να τάσσεται υπέρ του καλού. Το να πει κάτι τέτοιο ο Πρόεδρος της Αμερικής ήταν κατά τη γνώμη μου κάτι συγκλονιστικό και πιστεύω ότι αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που τον “έβγαλαν από τη μέση”. Ιστορικά η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αλλά η ελπίδα είχε πάντοτε λίγους και η αλήθεια είναι ότι οι μεγάλοι αγώνες έγιναν από λίγους. 

Ο Ματθίας Άντκινς, εμπλέκεται σε ένα αέναο κυνήγι του παρελθόντος. Τελικά, ενδείκνυται να κυνηγάμε τα “φαντάσματα” του παρελθόντος, επιμένοντας συνεχώς να τα “σκαλίζουμε” ή είναι προτιμότερο να τα αφήνουμε στην ησυχία τους, εστιάζοντας στο εδώ και στο τώρα;

Σίγουρα χρειάζεται μια ισορροπία. Το παρελθόν πρέπει να το σεβόμαστε γιατί μας φέρνει στο μέλλον. Σε καμία, όμως περίπτωση δεν ενδείκνυται το να ζούμε μόνο στο παρελθόν, όπως και το να ζούμε μόνο στο μέλλον. Το να πούμε, όμως ότι μαθαίνω από το παρελθόν, μαθαίνω από το τώρα και βαδίζω στο μέλλον, ναι. Αυτό πιστεύω ότι είναι το ιδανικό. Η Ελλάδα, για παράδειγμα δεν μπορεί να αποχωριστεί από το παρελθόν της και μάλιστα, αντικειμενικά μιλώντας, εάν βλέπαμε το παρελθόν μας, θα βρίσκαμε όλες τις λύσεις για την κρίση που επικρατεί σήμερα. Όλες οι λύσεις είναι εκεί, φτάνει μόνο να τις αναζητήσουμε! Δυστυχώς, όμως υπήρχε ανέκαθεν το στίγμα της διχόνοιας, αυτής της κατάρας που μας έδωσαν οι θεοί. Η διχόνοιά μας μάς έφερε μέχρι εδώ που είμαστε σήμερα. Αυτός ήταν ο λόγος που κατέρρευσε η Αθηναΐκή Συμμαχία και μετά από αυτό επακολούθησε το σκοτάδι. Οι κύριες αποφάσεις του Έθνους, οι οποίες έπρεπε να ληφθούν από όλους μαζί, δεν έγιναν με αυτόν τον τρόπο, διότι δεν υπήρχε αυτός ο μηχανισμός που μπορούσε για παράδειγμα να φέρει τους Βασιλικούς μαζί με τους Βενιζελικούς και τους Αριστερούς μαζί με τους Δεξιούς. Έλειπε και λείπει η ενότητα. 

Πίσω από τις λέξεις, σε κάθε του σελίδα, ερχόμαστε αντιμέτωποι με την αιώνια μάχη ανάμεσα στο καλό και στο κακό, του φωτός ενάντια στο σκοτάδι. Ποιο θεωρείτε ότι επικρατεί εν τέλει; 

Δεν έχουμε φτάσει στο τέλος, η μάχη είναι ακόμη σε εξέλιξη. Νομίζω ότι πρόκειται για έναν πόλεμο, ο οποίος αποτελείται από μάχες. Σε μια μάχη χάνει η μια πλευρά, σε μια άλλη μάχη κερδίζει. Υπάρχει μια κοσμική ισορροπία και είναι ένα θέμα άμεσα συνδεδεμένο με την εξέλιξη του ανθρώπου. Αν ανατρέξει κανείς στα γεγονότα των τελευταίων 10.000 χρόνων, θα διαπιστώσει ότι ιδίως τα τελευταία 1000 χρόνια έχουν κερδηθεί κάποιες μάχες, κάποιες έννοιες, οι οποίες για χιλιάδες χρόνια πριν δεν υπήρχαν. Υπάρχουν, όμως τώρα δυναμικές που θέλουν να το αποτρέψουν αυτό και οι οποίες βέβαια υπήρχαν πάντοτε. Ωστόσο, είμαι της άποψης ότι κάποια στιγμή όλοι μας στον πλανήτη θα πάμε εκεί που πρέπει να πάμε και θα κληθούμε να ταχθούμε ξεκάθαρα με κάποια πλευρά. Προσωπικά πιστεύω ότι θα κερδίσει το φως. 

 

“Μέσα από την ιστορία μπορούμε να διακρίνουμε πολλά παραδείγματα ηρώων, που αγωνίστηκαν με θάρρος και τόλμη, για ένα καλύτερο αύριο της ανθρωπότητας”, είναι λόγια που έχετε δηλώσει σε παλαιότερη συνέντευξή σας. Πιστεύετε ότι η εποχή μας αποτελεί “πρόσφορο έδαφος” για τη γέννηση και τη δράση ηρώων; 

Βέβαια! Και αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι υπάρχει έλλειψη ικανής ηγεσίας, πας λίγο πίσω και βλέπεις ότι πλέον δεν υπάρχει ένας Σαρλ ντε Γκωλ, ένας Ουίνστον Τσώρτσιλ, ένας Φραγκλίνος Ρούζβελτ, πού είναι όλοι αυτοί; Υπό αυτήν την έννοια, όταν δεν υπάρχει κάτι, δεν είναι πιο εύκολο να πούμε ότι ευνοείται να υπάρξει διότι υπάρχει η ανάγκη προς αυτήν την κατεύθυνση; Βέβαια εδώ ελλοχεύει κι ένας κίνδυνος, αν σκεφτεί κανείς ότι αυτή η έλλειψη, για παράδειγμα στη Γερμανία, έφερε κάποτε έναν Χίτλερ. Όταν ανέλαβε το 1932, οι Γερμανοί είχαν ζήσει αρκετά χρόνια πείνας, είχαν χάσει τα πάντα, κι αυτός τους έδωσε ψωμί από το ’32 μέχρι το ’38. Τους οργάνωσε, τους έδωσε μια δουλειά και γι’αυτό άλλωστε πέτυχε κι αυτά που πέτυχε, όσον αφορά το πάθος του λαού να μην το βάζει κάτω…

Εκτός από τη συγγραφή, ασχολείστε και με την εικαστική τέχνη, δίνοντας πνοή σε έργα ζωγραφικής. Τι επιθυμείτε να αναδείξετε μέσω αυτών;

Νομίζω ότι πέρα από την προσωπική μου ανάγκη έκφρασης είναι και ένας τρόπος επικοινωνίας, να μπορεί δηλαδή να βλέπει το έργο κάποιος και να είναι σε θέση να  συνθέσει κάτι δικό του, δεν είναι απαραίτητο να δει αυτό που είδα εγώ. Μέσω αυτού να σκεφτεί, να νιώσει ή ακόμη και να “προσευχηθεί”. Σαν να του λέω, γράψε κι εσύ μια μικρή ιστορία, όπως το βλέπεις και μπορεί οι ιστορίες μας να συναντηθούν. Ή ίσως και όχι. Αυτό που επιθυμώ να δημιουργήσω στον άλλον είναι ερεθίσματα, συναισθήματα και προβληματισμούς. Με λίγα λόγια να δημιουργήσουμε μαζί. 

 

Κατά πόσο πιστεύετε σαν άνθρωπος στη δύναμη της προσευχής;

Η προσευχή έχει πολλές έννοιες. Το να σκέφτομαι, να οραματίζομαι και να φαντάζομαι ένα πιο όμορφο μέλλον, αποτελεί για εμένα μια μορφή προσευχής. Επίσης, το  προσωπικό μας πιστεύω, το θέλω, το όραμα, ο θυμός που μπορεί να μας βγάζει κάτι και θέλουμε να το αλλάξουμε, όλα αυτά αποτελούν περαιτέρω μορφές προσευχής. 

Έχουν ήδη ξεκινήσει οι σκέψεις για το επόμενο βιβλίο σας;

Βρίσκομαι στη δημιουργία του δεύτερου βιβλίου μου, το οποίο θα είναι τελείως διαφορετικό από το πρώτο. Συνδυάζει το εικαστικό με το λογοτεχνικό στοιχείο και περιλαμβάνει είκοσι εικαστικά με συνδυασμό σκίτσου, μορφής, πέτρας και ελιάς (η οποία έχει πολλές ρίζες). Η καταγωγή μου είναι από τη Νάξο και πριν από λίγα χρόνια όταν την είχα επισκεφθεί, έκανα σε σκίτσα, μορφές από τα γνωστά Κυκλαδίτικα είδωλα που έχουν μόνο μύτη χωρίς μάτια και στόμα. Μετά από προτροπή ενός φίλου, έδωσα σε κάθε ένα από αυτά τα εικαστικά από μια ονομασία, η οποία είχε επίσης σαν αποτέλεσμα να προκύψει από ένα μικρό κείμενο.

Θα είναι σαν διηγήματα, και αυτοί που θα τα αφηγούνται θα είναι αυτά τα αγαλματίδια, τα οποία είναι οι μάρτυρές μας, εδώ και 5.000 χρόνια. Στην ουσία μαρτυρούν, βλέπουν, παρατηρούν την ανθρωπότητα και ανακαλύπτουν και το γιατί δεν τους δόθηκαν μάτια και στόμα από τους δημιουργούς τους. Θα κυκλοφορήσει σε περίπου ένα μήνα, με τον τίτλο “Δίχως Ρίζες”, υπό τη μορφή ενός είδους λευκώματος στα ελληνικά και τα αγγλικά, που θα περιέχονται στο ίδιο βιβλίο. Συνδέεται με το παρελθόν μας και μας βοηθάει να συνειδητοποιήσουμε το ότι ενώ πιστεύουμε ότι δεν έχουμε ρίζες, εκείνες όμως είναι εκεί, υπάρχουν. Αυτό που χρειάζεται είναι να κοιτάξουμε, λοιπόν στις ρίζες μας και εκεί θα βρούμε όλες, μα όλες τις λύσεις!

*Το βιβλίο του Σπύρου Γρατσία “Σκιές Αίματος” κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις “Global Fleur De Lis”. 

*Οι φωτογραφίες 9, 10 ανήκουν στο προσωπικό αρχείο του Σπύρου Γρατσία και βρίσκονται αναρτημένες στην προσωπική του ιστοσελίδα

http://authorspirosgratsias.com/my-paintings/