Ποιός ζωγράφος αναπαρέστησε την δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια;

Με αφορμή την συμπλήρωση 187 χρόνων από τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια στο Ναύπλιο, το Μουσείο Καποδίστρια διοργανώνει το Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου, ένα δωρεάν διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι για παιδιά δημοτικού με κεντρικό θέμα το ζωγραφικό έργο του Χαράλαμπου Παχή «Η Δολοφονία του Ι. Καποδίστρια», που ανήκει στη Συλλογή του Μουσείου. 

Ο πολυπρόσωπος πίνακας του Χ. Παχή με θέμα τη δολοφονία του Κυβερνήτη θα λειτουργήσει ως ερέθισμα για τα παιδιά, τα οποία θα έχουν την ευκαιρία μέσα από μια σειρά δραστηριοτήτων να αναζητήσουν τους βασικούς χαρακτήρες, να ζωγραφίσουν το ιστορικό θέμα και να συνθέσουν με το δικό τους τρόπο τα στοιχεία του πίνακα.

της Μαρίας Αλιμπέρτη 

Η αποτύπωση της δολοφονίας

Ο Κερκυραίος ζωγράφος (1844 – 1891),  ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους της Επτανησιακής  Σχολής, επιχειρεί να δημιουργήσει μια ρεαλιστική απόδοση του γεγονός αλλά και με στοιχεία υπερβολής. Στον πίνακα του Μουσείου Καποδίστρια «στήνει» ένα διαφορετικό σκηνικό από αυτό που εξιστορούν οι αυτόπτες μάρτυρες, εντός της εκκλησίας του Αγίου Σπυρίδωνο,ς ίσως γιατί αυτό βηθά την δραματοποίηση της σκηνής. Ένας άλλος πίνακας του ίδιου ζωγράφου, πιθανότατα μεταγενέστερος, αναπαριστά τη δολοφονία στον πραγματικό της χώρο μπροστά στην είσοδο του ιερού ναού. Ο συγκριμένος πίνακας φιλοξενείται στη Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Κέρκυρας.

Ωστόσο, και στους δυο πίνακες τον πληγωμένο Καποδίστρια συντρέχει μια μορφή που παραπέμπει στον στενό συνεργάτη του Ανδρέα Μουστοξύδη, αλλά σε πιο ώριμη ηλικία από αυτή που βρισκόταν την ημέρα του γεγονότος. Και στις δυο συνθέσεις ο Χαράλαμπος Πάχης καταφέρνει να αποδώσει την τραγικότητα της στιγμής, τον χώρο με κάθε λεπτομέρεια αλά και να αποτυπώσει τα συναισθήματα στα πρόσωπα των ανθρώπων που περιβάλλουν τον τραυματισμένο κυβερνήτη.

Το ταλέντο του είναι μεγάλο καθώς δεν περιγράφει απλώς την σκηνή, μάλλον περισσότερο επιθυμεί να δηλώσει το αποτρόπαιο της πράξης και την δειλία των φονιάδων τονίζοντας την φυγή τους:  το σώμα του Καποδίστρια έχει πληγεί και είναι έτοιμο να παραδώσει το πνεύμα, ενώ οι δράστες σχεδόν διαφεύγουν!

Στην πρώτη σύνθεση το σκοτάδι και η όλη ατμόσφαιρα του ναού προμηνύει τον ίσκιο του θανάτου αλλά και στην δεύτερη σύνθεση του Χαράλαμπου Πάχη απόδίδονται η θλίψη και ο θρήνος με τα μαύρα σύννεφα που φαίνεται να πλησιάζουν.  

Ο καλλιτέχνης

Ο Χαράλαμπος Πάχης φοίτησε στο Βασιλικό Ινστιτούτο της Νεάπολης και  στην Ακαδημία του Αγίου Λουκά της Ρώμης. Ωστόσο, όταν γύρισε στην Κέρκυρα δίδαξε αρχικά στο δημόσιο εκπαιδευτήριο, τη Σχολή του Καποδίστρια, ενώ αργότερα το 1870 ίδρυσε μια σχολή, η οποία ανέδειξε μερικούς γνωστούς καλλιτέχνες, όπως τον Τσιριγώτη, τον Γιαλλινά και τον Σαμαρτζή.

Στα έργα του Παχή αντικατοπτρίζεται  η επίδραση της ιταλικής σχολής του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα την οποία συνδυάζει με τα στοιχεία της Επτανησιακής Σχολής.

Τα έργα παρουσιάζουν  ένα ιστορικό και λαογραφικό ενδιαφέρον, με εμφανείς τις επιδράσεις του φιλελληνισμού όπως «Ο χορός του Ζαλόγγου», «Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄», «Η πρωτομαγιά στην Κέρκυρα», «Ο χορός στο Γαστούρι» κ.ά.  Μεταξύ άλλων ο Χαράλαμπος Πάχυς καταπιάστηκε με  προσωπογραφίες,  τοπία και  αγιογραφίες. Σημειώνεται ότι  ο Χαράλαμπος Παχής τιμήθηκε με δύο βραβεία του Ιονίου Κράτους, δύο βραβεία του Βατικανού και με το χρυσό βραβείο της πρώτης έκθεσης στην Κρήτη το 1900. Ο πίνακάς του «Το Αρκάδι» παρουσιάστηκε στην Πανελλήνια Έκθεση του Ζαππείου το 1875. Το 1878 συμμετείχε στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού με μιά τοπιογραφία.

   

 

Πηγές: odysseus.culture.gr, trattatodellapittura.blogspot.com paletaart.wordpress.com